Από την Τζαμάικα με αγάπη. Το Sport-Retro.gr συναντά τους Irie Action και τους Roots Attack

Action – Attack = Δράση – Επίθεση.

Οι Irie «έδρασαν» με την προετοιμασία μιας ιδιαίτερης βραδιάς και οι Roots θα προβούν σε «επίθεση» αγάπης προς το αθηναϊκό κοινό.

Κοινή επιθυμία των δύο sound systems; Η μεταφορά όμορφων συναισθημάτων μέσω των ήχων και, κατ’ επέκταση, της κουλτούρας που παράγουν η reggae, η dub και η roots.

Τα μεσάνυχτα του Σαββάτου 16 Δεκεμβρίου οι Ιrie Action από την Ελλάδα και οι καλεσμένοι τους Roots Attack από τη Γαλλία υποδέχονται στο «Χυτήριο Theatre» τους λάτρεις μιας παράδοσης που άρχισε από την Τζαμάικα και, πλέον, έχει μεστώσει σε πολλές γωνιές του πλανήτη.

Πιστό στις αρχές του να προβάλλει κάθε πολιτισμική προσπάθεια που διενεργείται με κόπο και μεράκι, το Sport-Retro.gr αποτελεί χορηγό επικοινωνίας της ιδιαίτερης αυτής βραδιάς και προσφέρει 4 μονές προσκλήσεις.

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να δικαιολογηθεί και η ρετρό ταμπέλα της ιστοσελίδας, όπερ σημαίνει ότι ακολουθεί μία μίνι αναδρομή στην Ιστορία των sound systems.

Αν σας αρέσει να διαβάζετε μετά μουσικής, πατήστε το play, καθίστε αναπαυτικά και… action.

Sound system όπως λέμε… ραδιόφωνο

Η έλευση της δεκαετίας του 1950 στις ΗΠΑ βρήκε την jazz να παραχωρεί τη θέση της στην πιο γρήγορη και πολύπλοκη bebop, η οποία είχε αρχίσει να αναπτύσσεται σταδιακά από τις αρχές των 40s’.

Επιπλέον, το rhythm n’ blues κέρδιζε πια πολύ έδαφος στους κόλπους της νεολαίας και, βέβαια, μια γωνιά του κόσμου όπως η Τζαμάικα δεν θα μπορούσε να μείνει ασυγκίνητη.

Οι κάτοικοι ασχολούνταν κατά βάση με τη γη τους, αλλά σταδιακά στην πρωτεύουσα Κίνγκστον άρχισαν να συρρέουν χιλιάδες άνθρωποι που αναζητούσαν μία διαφορετική ζωή.

Τα Σαββατοκύριακα οι φτωχοί πλην διψασμένοι για ψυχαγωγία πολίτες της χώρας συγκεντρώνονταν σε υπαίθριους χώρους που τους ονόμαζαν «lawns» και χόρευαν υπό τους ήχους των sound systems.

Πολλοί εξ αυτών δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να αποκτήσουν ένα ραδιόφωνο, συνεπώς τα ηχοσυστήματα, όπως μεταφράζονται στα ελληνικά, τους παρείχαν την ευκαιρία να ακούσουν νέα και άγνωστα σ’ εκείνους τραγούδια.

Ένας δημοφιλής δίσκος μπορεί να παιζόταν 15-20 φορές κατά τη διάρκεια των συναθροίσεων, το τέλος των οποίων έβρισκε τους παρευρισκόμενους να επιστρέφουν στα σπίτια τους πλήρως αποφορτισμένοι από τα προβλήματα της καθημερινότητας και γεμάτοι όμορφες εικόνες.

Παρεμπιπτόντως για να δημιουργήσει κάποιος ένα ηχοσύστημα, εκτός από χρήματα και αρκετό ελεύθερο χρόνο, θα πρέπει να διαθέτει γνώσεις ηχοληψίας και ξυλουργικής.

Κάθε sound system έχει μοναδικό χαρακτήρα εξαιτίας της καμπίνας του, η οποία διαφέρει ανάλογα με την ένταση της συχνότητας που τα μέλη του επιθυμούν να φτάνει, ενώ το βάρος πέφτει και στον σχεδιασμό του μεγαφώνου.

Χωρίς τις χαμηλές συχνότητες που εξασφαλίζουν τα sound systems δεν μπορούν να τονιστούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της reggae μουσικής και άρα αυτή δεν μπορεί να αποδοθεί σωστά.

Ηχογραφήσεις με πιστόλια!

Πρωτεργάτες του… κινήματος των sound systems κατά τη διετία 1953-1954 ήταν οι Άρθουρ ‘Ντιουκ’ Ριντ (από το Πόρτλαντ) και Κόξσοουν Ντοντ (από το Κίνγκστον).

Ο «Δούκας» υπηρέτησε 10 χρόνια ως αστυνομικός, προτού παρατήσει τη στολή για να βοηθήσει τη σύζυγό του Λουσίλ με την οικογενειακή επιχείρηση λιανικής πώλησης οινοπνευματωδών ποτών και, παράλληλα, να ασχοληθεί με τη μουσική.

Το ηχοσύστημα του ονομάστηκε «Duke Reid’s the Trojan» και δεν άργησε να εξελιχθεί, ασχέτως αν τα κατάλοιπα του παρελθόντος παρέμεναν κρυμμένα στη μέση του.

Δύο πιστόλια, διαμετρήματος 45 και 22 αντίστοιχα, συνόδευαν τον Ριντ ακόμα και όταν έκανε ηχογραφήσεις, ενώ όταν τις ολοκλήρωνε με επιτυχία του άρεσε να πυροβολεί στον αέρα για να γιορτάσει το γεγονός.

Μια φορά ένας κριτικός του είχε πει αστειευόμενος ότι θα μπορούσε να οπλοφορεί μέχρι και στο ντους, όμως το σίγουρο είναι ότι ο «Δούκας» δεν είχε καμία διάθεση να απειλήσει τον Κόξσοουν Ντοντ.

Ο Κλέμεντ Σέιμουρ Ντοντ, όπως ήταν το κανονικό του όνομα (σ.σ. το «Κόξσοουν» προέκυψε από το γεγονός ότι οι φίλοι του τον συνέκριναν με τον αθλητή του κρίκετ Άλεκ Κόξον), ήταν μικρότερος κατά 16 χρόνια από τον Ριντ.

Σε νεαρή ηλικία συνήθιζε να παίζει δίσκους στους πελάτες του καταστήματος των γονιών του και κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στον αμερικανικό νότο γοητεύθηκε από το rhythm n’ blues.

Όταν εκτονώθηκε η τρέλα των Αμερικανών για το R&B, ο Ντοντ και τα υπόλοιπα μέλη του ηχοσυστήματος άρχισαν να ηχογραφούν τη δική τους τζαμαϊκανή μουσική, προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες των ντόπιων που διψούσαν για ένα νέο είδος.

Το 1963 άνοιξε το πρώτο studio που ανήκε σε μαύρους, το Studio One, στην οδό Μπρέντφορντ του Κίνγκστον και σε μία από τις κυριακάτικες οντισιόν για την ανακάλυψη εκκολαπτόμενων ταλέντων ένας 18χρονος έκανε την εμφάνισή του ως μέλος των The Wailers. Το όνομά του; Μπομπ Μάρλεϊ.

«I and I»

Ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των δύο ηχοσυστημάτων, ο οποίος κράτησε μέχρι και τη δεκαετία του 1960, λειτούργησε ευεργετικά για την ανάπτυξη της εγχώριας μουσικής βιομηχανίας.

Αρχικά τα sound systems έπαιζαν αμερικανικές ηχογραφήσεις, διότι πολύ απλά δεν υπήρχαν εγκαταστάσεις (πρώτος ο Στάνλεϊ Μότα είχε προσπαθήσει να συλλέξει μερικά δείγματα τοπικής φολκλορικής μουσικής).

Εν έτει 1958, ο μετέπειτα πρωθυπουργός της χώρας Έντουαρντ Φίλιπ Τζορτζ Σιάγκα δημιούργησε τη WIRL (σ.σ. West Indian Records Limited), μέσω της οποίας κυκλοφόρησαν οι πρώτοι δίσκοι ντόπιων καλλιτεχνών.

Κρις Μπλάκγουελ, Λόρελ Άιτκεν, Ντέρικ Μόργκαν, Λέσλι Κονγκ και πολλοί άλλοι συμβάλλουν στη γιγάντωση της ska, της rocksteady και της reggae.

«Στο σύνολό τους, οι Τζαμαϊκανοί αγαπούν τον ανταγωνισμό. Τους αρέσει να αποδεικνύουν στον εαυτό τους ότι πραγματικά μπορούν να ξεπεράσουν κάποιον. Είναι στη φύση τους το ‘I and I’ (σ.σ. στη θρησκεία των Ρασταφάρι η φράση αυτή υποδηλώνει ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι).

Γι’ αυτό υπάρχει τόσο υψηλό επίπεδο δημιουργικότητας και πολλοί σπουδαίοι τραγουδιστές, διότι ο ανταγωνισμός εδώ είναι πολύ υψηλός», υποστηρίζει ο Τζέπτερ Μακ Κλάιμοντ, πιο γνωστός ως Λουτσιάνο, ο οποίος είναι καλλιτέχνης δεύτερης γενιάς της roots reggae.

Τα sound systems κατακτούν τη Βρετανία

Κατά τη δεκαετία του 1960 και του 1970, οι DJs’ (= αυτοί που επικοινωνούν με τον κόσμο, ενημερώνουν ποιο τραγούδι παίζει, ποιο είναι το όνομα της μπάντας, του παραγωγού κ.τ.λ.) και οι selectors (=εκείνοι που επιλέγουν τα τραγούδια) είχαν αποκτήσει πια σημαντικό ρόλο στον χώρο της μουσικής.

Όπως είναι φυσικό, η έξαρση των ηχοσυστημάτων δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη τη Βρετανία, όχι μόνο διότι αποτελεί τη Μέκκα της μουσικής βιομηχανίας, αλλά κι επειδή στα εδάφη της είχαν μεταναστεύσει χιλιάδες Τζαμαϊκανοί από τη δεκαετία του 1940.

Το 1973 οι διοργανωτές του καρναβαλιού του Νότινγκ Χιλ προσκάλεσαν τα sound systems να λάβουν μέρος στην ετήσια εκδήλωση και, επί της ουσίας, αυτή ήταν η πρώτη σχετική συνάθροιση για τα περισσότερα μέλη τους.

«Έρχονταν ηχοσυστήματα κάθε σχήματος και ποικιλίας. Άλλα ειδικεύονταν στην dub, άλλα στους ‘μικροφωνάδες’, άλλα έριχναν τον βάρος στον ήχο και την ποιότητα. Μερικά έπαιζαν σύγχρονη μουσική, μερικά προτιμούσαν τραγούδια του παρελθόντος, είτε ska, είτε dub είτε roots.

Άλλοι ήταν άρρηκτα συνδεδεμένοι με το Ρασταφάρι κι άλλοι ήταν περισσότερο ηδονιστές», θυμάται ο Τζον Μασούρι, ο Βρετανός δημοσιογράφος, κριτικός, συνθέτης και συγγραφέας, που έχει αφιερώσει ένα μέρος της ζωής του στη reggae κουλτούρα.

Μία σειρά εκδηλώσεων στο Μπρίστολ, το Μπέρμιγχαμ και το Λονδίνο εδραίωσε την παρουσία των sound systems στην απαιτητική σκηνή του «νησιού».

«Υπήρχαν τραγουδιστές και ‘μικροφωνάδες’ στο μικρόφωνο. Και ένα πλήθος πολύ ενθουσιασμένων ανθρώπων, το οποίο γνώριζε ακριβώς τι συνέβαινε», εξηγεί ο κ. Μασούρι, εργαζόμενος στο Sound System Culture της αγγλικής πρωτεύουσας.

Φυσικά, ως είθισται, το ξεκίνημα δεν ήταν στρωμένο με ροδοπέταλα, όπως εξηγεί ο κ. Μασούρι: «Αρχικά τα πάρτι πραγματοποιούνταν παράνομα σε σπίτια, επειδή οι καταγόμενοι από την Καραϊβική που έρχονταν στη χώρα δεν αντιμετωπίζονταν φιλικά από τις παμπ και τους υπαλλήλους των κλαμπ. Κατά συνέπεια, δημιούργησαν τους δικούς τους χώρους».

Ο πρώην ιδιοκτήτης του κλαμπ «Newton Dunbar» καταθέτει: «Έπρεπε να βρούμε τρόπους καταπολέμησης του άγχους. Οι άνθρωποι χρειάζονταν έναν χώρο, όπου θα μπορούσαν να λύσουν τα μαλλιά τους και να χαλαρώσουν.

Ένας τρόπος εκτόνωσης ήταν τα blues party – πάρτι επί πληρωμή που γίνονταν σε σπίτια. Το ηχοσύστημα μετέφερε τον εξοπλισμό στο σπίτι και οι άνθρωποι έδιναν ένα συμβολικό ποσό για να μπουν. Πουλούσαν μπύρες και οτιδήποτε πίστευαν ότι θα τους απέφερε ένα μικρό κέρδος».

Έκτοτε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι, αλλά η reggae κατέκλυσε τη βρετανική σκηνή και έγινε πολυπολιτισμική όπως μαρτυρά η αρχική σύνθεση των UB40 (υπήρχαν Άγγλοι, Ιρλανδοί, Τζαμαϊκανοί, Σκωτσέζοι και Υεμένιοι μουσικοί).

 

 

Από το Κίνγκστον στην Αθήνα

Βιβλία ολόκληρα έχουν γραφτεί για τη συμβολή των sound systems στον χώρο της βρετανικής και, κατ’ επέκταση, παγκόσμιας μουσικής σκηνής.

Η αναφορά του Sport-Retro.gr στο εξωτερικό ολοκληρώθηκε και, πλέον, ο λόγος περνά σε μερικούς ανθρώπους που έχουν συμβάλει τα μέγιστα για την εξέλιξη των ηχοσυστημάτων και στην Ελλάδα.

Στις πληροφορίες της άκρως ενδιαφέρουσας βραδιάς της 16ης Δεκεμβρίου στο «Χυτήριο Theatre», ο επισκέπτης της σελίδας των Irie Action διαβάζει το εξής εισαγωγικό σημείωμα.

«Με κοινή βάση την αγάπη για τη reggae μουσική και επηρεαζόμενοι από την τζαμαϊκανή κουλτούρα των sound systems ξεκινήσαμε το 2005 σαν URM με μέλη τους Man’O, Oldjohn, Nesco. Έχοντας δημιουργήσει ένα μικρό ηχοσύστημα κάναμε τις πρώτες μας βραδιές στην Πολυτεχνειούπολη.

Στη συνέχεια έχοντας μπει στο 2009 ως Irie Action πλέον ενισχύσαμε βήμα-βήμα τον ήχο για να μπορούμε να καλύψουμε τις ανάγκες μεγαλύτερων χώρων κάνοντας και κάποιες βραδιές με καλλιτέχνες από Ευρώπη και Τζαμάικα (Uwe Banton, Earl Sixteen, U-Brown, Ras Daniel Ray, Marlene Johnson, Ηorace Martin, King Shiloh).

Μέσα στο 2009-2010 κυκλοφορήσαμε ως Irie Action δύο βινύλια σε συνεργασία με τους Ranking Joe, Ranking Trevor, Fitta Warri, Earl Zero, Ranking Forest.

Μέχρι σήμερα συνεχίζουμε να κάνουμε reggae/dub βραδιές με βασικό κορμό τους OldJohn, Nesco, Rudie Mood, Little Stranger».

Λίγες ημέρες πριν από το ραντεβού στον αριθμό 44 της Ιεράς Οδού στον Κεραμεικό, τα μέλη των Irie Action παραχώρησαν συνέντευξη στο Sport-Retro.gr, εκ των χορηγών επικοινωνίας της εκδήλωσης.

Αναλυτικά:

– Ποια ήταν τα ερεθίσματα των μελών των Irie Action για να ασχοληθούν με το sound system; (ονόματα καλλιτεχνών, DJs’ κ.τ.λ.).

“Η αγάπη μας για τη reggae κρατάει από την εφηβεία μας. Μέσα από διαφορετικά μουσικά μονοπάτια στον χώρο της underground σκηνής (punk rock, hip hop) που ως πυλώνα δημιουργίας έχουν το D.I.Y. στοιχείο. Έπειτα από ένα επαγγελματικό ταξίδι ιδρυτικού μέλους μας στο Κίνγκστον της Τζαμάικα, επηρεασμένος από την επαφή που είχε με τα sound systems στον δρόμο, καθώς και από τον τρόπο μετάδοσης της μουσικής και της αλληλεπίδρασης με τον κόσμο, προέκυψε η ιδέα να δημιουργήσουμε το δικό μας sound system”.

– Τα τελευταία χρόνια έχετε συνυπάρξει με ηχοσυστήματα ή guests από το εξωτερικό. Θα μας αναφέρετε μερικά ενδεικτικά παραδείγματα;

“Όλα αυτά τα χρόνια που ‘τρέχουμε’ το sound system, έχουμε συνεργαστεί με αρκετούς καλλιτέχνες και ηχοσυστήματα, όπως οι Earl Sixteen, U Brown, King Shilloh Sound System, Ras Daniel Ray, Ganja Tree, Dennis Kapra”.

– Αναζητώντας κάποιος στο διαδίκτυο αντιλαμβάνεται εύκολα ότι οι Irie Action έχουν προκαλέσει μία ευχάριστη πολιτισμική αναταραχή στην Αθήνα. Ποια ήταν τα μηνύματα που εκλάβατε από εκείνο το περίφημο καλοκαιρινό απόγευμα στο Μοναστηράκι;

“Ήταν στρατηγικής σημασίας να στήσουμε το sound στο κέντρο της πόλης, πολλώ δε μάλλον στην πολυπολιτισμική πλατεία Μοναστηρακίου. Η συνύπαρξη και ο χορός ντόπιων, μεταναστών και τουριστών, όπου οι περισσότεροι δεν είχαν καμία σχέση μεταξύ τους ούτε καν με το συγκεκριμένο είδος μουσικής, μας χάρισε τεράστια ευχαρίστηση και μας έδωσε επιπλέον δύναμη στην προσπάθεια διάδοσης της reggae μέσω του ηχοσυστήματος. Τα μηνύματα που εκλάβαμε ήταν τα χαμόγελα και η ενέργεια των ανθρώπων που παρευρέθηκαν στην πλατεία εκείνο το απόγευμα”.

– Η rock, η pop και τα παραπλήσια είδη τους αφομοιώθηκαν αργά ή γρήγορα από την ελληνική νεολαία. Γιατί δεν είχε συμβεί το ίδιο τις προηγούμενες δεκαετίες και με τη reggae;

“Η pop αφομοιώθηκε σχετικά εύκολα μιας και αυτός είναι ο χαρακτήρας της. Η rock από την άλλη διένυσε δεκαετίες για να γίνει αρεστή στο ευρύ κοινό και σε αυτό έχουν παίξει πολύ σημαντικό ρόλο οι μπάντες, οι τραγουδιστές και οι μουσικοί παραγωγοί που συνετέλεσαν στη δημιουργία της σκηνής. Όσον αφορά στη reggae τα πράγματα είναι ακόμα στην αρχή. Tώρα αρχίζει να δημιουργείται σκηνή. Βγαίνουν καινούργιες μπάντες και ηχοσυστήματα. Φανταστείτε ότι κι εμείς που διανύουμε τον 13ο χρόνο βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή”.

– Ποιοι είναι οι βασικοί λόγοι για να έρθει κάποιος στο «Χυτήριο Theatre» τα μεσάνυχτα της 16ης Δεκεμβρίου;

“Ένα reggae sound system session είναι μια κατάσταση βιωματική. Δεν μπορούμε να την περιγράψουμε με λέξεις, πρέπει να το ζήσεις για να το αισθανθείς και να βρεις τους λόγους μόνος σου. Πόσο μάλλον όταν υπάρχουν καλλιτέχνες από τη Γαλλία, τους Roots Attack με τον Ifi στο μικρόφωνο, που θα έρθουν να παρουσιάσουν τη δουλειά τους”.

 

***

Διαβάσατε πολλά, ακούσατε λίγα… Οι Irie Action από την Ελλάδα και οι Roots Attack από τη Γαλλία θα φροντίσουν να σας μάθουν από πρώτο χέρι τι εστί ηχοσύστημα.

Οι λάτρεις της reggae/dub/roots κουλτούρας, καθώς και όλοι οι ενδιαφερόμενοι, δίνουν ραντεβού τα μεσάνυχτα του Σαββάτου 16 Δεκεμβρίου στο «Χυτήριο Theatre» (Ιερά Οδός 44, Κεραμεικός).

Το Sport-Retro.gr προσφέρει 4 μονές προσκλήσεις στους αναγνώστες του (like στην καρφιτσωμένη ανάρτηση στο Facebook και αν είστε ένας εκ των τυχερών η σελίδα μας θα κάνει tag το προφίλ σας).

Οι οδηγίες για τον διαγωνισμό είναι απλές, αλλά πιο απλές είναι εκείνες που εγγυώνται μία όμορφη βραδιά: Αφήνετε τις έννοιες στο σπίτι ή το γραφείο, παραγγέλνετε το ποτό σας και απλά παραδίνεστε στο μουσικό ταξίδι που άρχισε πριν από δεκαετίες στην Τζαμάικα και δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ μέχρι η αγάπη να επικρατήσει του μίσους…