AEK-ΠΑΟΚ: Πρώτα πόζαραν αγκαλιασμένοι, μετά έπαιξαν τον τελικό Κυπέλλου του 1939

Μάνος Ανδρουλάκης 5 Νοέ, 2017

Από την αδερφωμένη φωτογραφία στον τελικό Κυπέλλου του 1939, στα μαχαιρώματα εκείνου του 2017 στο Πανθεσσαλικό Στάδιο.

Ο χρόνος δεν λειτουργεί πάντα ευεργετικά όταν κυλάει, διότι τα συμφέροντα, η ανάγκη εκτόνωσης (με τον χείριστο τρόπο) και η ανίκητη βλακεία υπερισχύουν των παραδόσεων.

Η ΑΕΚ και ο ΠΑΟΚ, τέκνα των συλλόγων της Κωνσταντινούπολης (Πέρα Κλουμπ, Ερμής κτλ.), έφτασαν στο σημείο να διασταυρώνουν τα ξίφη τους, δυστυχώς όχι μόνο εντός αγωνιστικού χώρου.

Σε πείσμα των νοσηρών καταστάσεων του σήμερα, με αφορμή το επικείμενο ντέρμπι «δικεφάλων», το Sport-Retro.gr παραθέτει τη φωτογραφία-ντοκουμέντο και εξηγεί τι συνέβη στον τελικό Κυπέλλου της 28ης Μαΐου 1939.

Η τρίτη διοργάνωση του θεσμού

Το Κύπελλο Ελλάδας άρχισε τη σεζόν 1931-32 και, μάλιστα, στην ημιτελική φάση η ΑΕΚ απέκλεισε τον ΠΑΟΚ με 2-1, προτού κατακτήσει το τρόπαιο με το επιβλητικό 5-3 επί του Άρη στο γήπεδο του Παναθηναϊκού.

Την επόμενη περίοδο οι εξαίρετοι εκείνη την εποχή «κίτρινοι» της Θεσσαλονίκης έφτασαν ξανά στον τελικό, αλλά ο Εθνικός απέσπασε 2-2 στην παράταση, στον επαναληπτικό επί αθηναϊκού εδάφους επικράτησε 2-1 και πανηγύρισε τον μοναδικό επίσημο πανελλήνιο τίτλο της Ιστορίας του.

Αναφορικά με τον θεσμό, η ΕΠΟ τον ανέστειλε προσωρινά «έως ότου καταστεί δυνατόν να διοργανωθεί καλύτερα», με συνέπεια η τρίτη διεξαγωγή του να γίνει τη σεζόν 1938-39.

Η ΑΕΚ και ο ΠΑΟΚ έκαναν τη διαφορά, καθώς κατάφεραν να φτάσουν εύκολα στον τελικό που ορίστηκε να γίνει την παραμονή της επετείου της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης, ήτοι στις 28 Μαΐου.

Η «Wunderteam», όπως αποκαλείτο η «Ένωση» από τον Τύπο της εποχής (σ.σ. σημαίνει ομάδα-όνειρο και προήλθε από το παρατσούκλι της τρομερής εθνικής Αυστρίας των 30s’), ξεπέρασε το εμπόδιο του Άρη Πειραιώς (7-0), του Απόλλωνα Αθηνών (1-3 σε δεύτερο ματς επειδή ο πρώτος διεκόπη λόγω καταρρακτώδους βροχόπτωσης) και του Ολυμπιακού.

Η ΑΕΚ προηγείτο 2-1 των «ερυθρολεύκων» στο Ποδηλατοδρόμιο, αλλά η άρνηση του Χριστόφορου Ράγγου να αποχωρήσει από τον αγωνιστικό χώρο μετά την αποβολή του, ώθησε τον διαιτητή Σταύρο Χατζόπουλο στην απόφαση να διακόψει το ματς, το οποίο τελικά δεν συνεχίστηκε ή δεν επαναλήφθηκε ποτέ, προς ικανοποίηση των «κιτρινόμαυρων».

Ο ΠΑΟΚ, από την πλευρά του, ο οποίος μέχρι τότε αποτελούσε την τρίτη δύναμη της Θεσσαλονίκης πίσω από τον εκπληκτικό Άρη και τον Ηρακλή, συνέτριψε 6-1 την Ελλάς Φλωρίνης, έκαμψε με 3-2 την αντίσταση του «γηραιού» και φιλοδώρησε με 4 γκολ τον Εθνικό (4-0 το σκορ).

«Δεν αποκλείεται καθόλου μια επιβλητική νίκη του ΠΑΟΚ»

Η διοίκηση του ΠΑΟΚ ενημέρωσε με τηλεγράφημα την ΕΠΟ ότι η αποστολή του θα αφιχθεί στην Αθήνα το βράδυ της 26ης Μαΐου, ενώ σύμφωνα με δημοσίευμα της εποχής, περισσότεροι από 2.000 φίλοι του έκαναν την κάθοδο για να τον υποστηρίξουν.

Η εφημερίδα «Βραδυνή», στο φύλλο της 27ης Μαΐου, δεν δίστασε να χρίσει φαβορί τον σύλλογο της Θεσσαλονίκης, ασχέτως αν ο αντίπαλος χαρακτηριζόταν «ομάδα-όνειρο» εκείνη την εποχή.

«Καίτοι δε η ΑΕΚ θεωρείται από τους πιο πολλούς φαβορί του αγώνος, δεν αποκλείεται καθόλου μια επιβλητική νίκη του ΠΑΟΚ, η ομάς του οποίου απεδείχθη κατά τους προκριματικούς και ημιτελικούς αγώνας η «ομάς του Κυπέλλου» με τας θριαμβευτικάς νίκας της εφ’ όλων των αντιπάλων της», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Η «Ένωση» πραγματοποίησε την τρίτη και τελευταία, δίωρη, προπόνηση της εβδομάδας την Πέμπτη 25 Μαΐου, υπό το βλέμμα του προπονητή Κώστα Νεγρεπόντη.

Η ΕΠΟ έδωσε το χρίσμα στον κορυφαίο διαιτητή της εποχής Σταύρο Χατζόπουλο, τοποθέτησε βοηθούς τους Κ. Τζίτζη (ΕΠΣ Αθηνών) και Δ. Πασαλάρη (ΕΠΣ Πειραιώς), ενώ η σέντρα ορίστηκε για τις 17:00.

Δυόμιση ώρες πριν από την έναρξη του αγώνα είχαν τη δυνατότητα οι φίλαθλοι να τσεκάρουν στην είσοδο τα εισιτήρια που προμηθεύθηκαν με 3, 5, 10, 25 ή 40 δραχμές και να πιάσουν θέση στις εξέδρες.

H αναμνηστική φωτογραφία

Τα δύο τέκνα της Κωνσταντινούπολης που χωρίστηκαν σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, εμφανίστηκαν εν μέσω αποθέωσης στον αγωνιστικό χώρο του γηπέδου της Λεωφόρου Αλεξάνδρας.

Η ΑΕΚ παρατάχθηκε με τους εξής άσους: Ρίμπας, Γάσπαρης, Σέλτσικας, Καπάνταης, Κοντούλης, Μάγειρας*, Βασιλείου, Χατζησταυρίδης, Τζανετής, Μαρόπουλος, Μανέττας.

*Το πραγματικό του επίθετο ήταν Σίμος

Ο ΠΑΟΚ, από την πλευρά του, χρησιμοποίησε τους εξής: Σωτηριάδης, Βατίκης, Αρβανίτης, Κοντόπουλος, Μποσταντζόγλου, Πανίδης, Γαλάρος*, Κρίτας, Ιωαννίδης, Καλογιάννης, Γεωργίου**.

*Έμεινε στην Ιστορία ως Γλάρος **Έμεινε στην Ιστορία ως Κουκουλάς

Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί ότι τρεις από τους συμμετέχοντες, ο Σπύρος Κοντούλης, ο Νίκος Σωτηριάδης και ο Γιώργος Βατίκης, έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Πρόλαβαν, όμως, μαζί με τους υπόλοιπους συμπαίκτες/αντιπάλους να βγάλουν μία αναμνηστική φωτογραφία, η οποία θα έπρεπε να εμφανιστεί στα μάτριξ του Πανθεσσαλικού Σταδίου την ώρα που μαίνονταν τα περυσινά έκτροπα, προκειμένου να γίνει το σχετικό κοντράστ.

ΑΕΚ με ανατροπή!

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Βραδυνή», η ΑΕΚ έπαιξε καλά όχι όμως και άριστα από τεχνικής απόψεως, ενώ μειονεκτούσε η επιθετική της γραμμή, «η οποία εις το πρώτον ημιχρόνιον ήτο έρμαιον των μπακ και των μέσων του ΠΑΟΚ».

Οι φιναλίστ αγωνίστηκαν με ταχύτητα, αξιοπρόσεκτη αντοχή καθ’ όλη τη διάρκεια και περίσσιο πείσμα, ωστόσο απέφυγαν τα σκληρά μαρκαρίσματα.

Αντίθετα, η «Σκριπ» επισημαίνει ότι «ο αγών, όπως όλοι οι τελικοί πρωταθλημάτων, από ποιοτικής απόψεως δεν έχει τίποτε το ενδιαφέρον να παρουσιάσει».

Η ίδια εφημερίδα κάνει λόγο για «εκνευριστική κατάχρηση κεφαλιάς και παρά των δύο ομάδων» στο πρώτο ημίχρονο, ενώ επεσήμανε ότι ο ΠΑΟΚ υπήρξε επιθετικότατος και κατόρθωσε να παρασύρει την ΑΕΚ σε ψηλό παιχνίδι.

Από ένα σουτ είχαν οι δύο φιναλίστ μέχρι το 33’, όταν ο Κώστας Καλογιάννης ή «Ξούρας» άνοιξε το σκορ υπέρ των τυπικά φιλοξενούμενων με κεφαλιά (σ.σ. στο διαδίκτυο και σε άλλες πηγές αναφέρεται ως σκόρερ ο Αριστείδης Ιωαννίδης-Αποστόλου, όμως ο γράφων εμπιστεύεται τη «Βραδυνή» και τη «Σκριπ» της εποχής).

**Ο Μαρόπουλος ανάμεσα στους Μποσταντζόγλου και Βατίκη**

Γενικώς, γίνεται ειδική μνεία στους τερματοφύλακες, τον Χρήστο Ρίμπα της ΑΕΚ και τον αδικοχαμένο Νίκο Σωτηριάδη του ΠΑΟΚ, για τις αποκρούσεις τους στο πρώτο ημίχρονο.

Η «Ένωση» δεν άργησε να απαντήσει και, μάλιστα, με το ίδιο νόμισμα, δηλαδή δημιουργώντας σύγχυση μπροστά από τα αντίπαλα καρέ στο 41’, έως ότου ο Αλέξης Χατζησταυρίδης έφερε τον τελικό στα ίσα μετά την αποτυχημένη απόπειρα απομάκρυνσης της μπάλας από τον Βατίκη.

Κατά το δεύτερο ημίχρονο, σύμφωνα με τη «Σκριπ», η ΑΕΚ εφάρμοσε για λίγο συρτό παιχνίδι «εις το οποίον ο ΠΑΟΚ δεν αντέχει», αλλά επακολούθησε ένα ανιαρό θέαμα με ελάχιστα μακρινά σουτ εκατέρωθεν.

Βάσει εικόνας ο τελικός όδευε προς παράταση, ώσπου στο 73ο λεπτό ο Σωτηριάδης απέκρουσε ασταθώς μία κοντινή προσπάθεια του Χατζησταυρίδη, ο επερχόμενος Βασίλης Μανέττας ανέτρεψε τα δεδομένα και, εν τέλει, χάρισε το Κύπελλο στην «Ένωση» με 2-1.

Εφημερίδα “Αθλητισμός” Οι Κυπελλούχοι άσοι της ΑΕΚ. ΟΡΘΙΟΙ: Κώστας Νεγρεπόντης (προπονητής), Γιάννης Σέλτσικας, Τρύφων Τζανετής, Κώστας Κοτζιάς (υπουργός), Γιώργος Γάσπαρης, Κώστας Βασιλείου, Σπύρος Κοντούλης. ΚΑΘΙΣΤΟΙ: Χρήστος Ρίμπας, Κλεάνθης Μαρόπουλος, Διονύσης Καπάνταης, Αλέκος Χατζησταυρίδης, Βασίλης Μανέττας

Οι νικητές ασπάζονταν τους ηττημένους!

Το κοινό, αν και πολυάριθμο (περίπου 10.000 θεατές), δεν ήταν ιδιαίτερα ενθουσιώδες, αλλά στο τέλος ακούστηκαν ιαχές τόσο από τους υποστηρικτές των νικητών όσο και από εκείνους των ηττημένων.

**Εφημερίδα “Αθλητισμός”** **Ο Χρήστος Ρίμπας με το Κύπελλο**

Ήταν πραγματικά μια γιορτή του ποδοσφαίρου κι όχι επειδή ο διαιτητής Χατζόπουλος «ήτο πολύ-πολύ προσεκτικός και ακριβοδίκαιος», όπως αναφέρει η εφημερίδα «Βραδυνή».

Ο “δικεφαλος” της Θεσσαλονίκης, πάντως, δεν έμεινε απόλυτα ικανοποιημένος από τα σφυρίγματα, διότι όταν το σκορ ήταν 1-1 ο Γεωργίου ή Κουκουλάς βρήκε δίχτυα, αλλά δεν χρίστηκε σκόρερ επειδή ο επόπτης υπέδειξε οφσάιντ.

“Μόνον εις την τύχην και εις τον διαιτητήν οφείλεται το αποτέλεσμα 2-1”, αναφέρει στο πρωτοσέλιδό της η εφημερίδα “Μακεδονία”.

Η λήξη του τελικού βρήκε τους παίκτες του ΠΑΟΚ να σπεύδουν για να συγχαρούν εκείνους της ΑΕΚ, οι οποίοι συγκινημένοι τους ασπάζονταν.

Ο πρώην δήμαρχος Αθηναίων και τότε υπουργός διοικήσεως πρωτευούσης Κώστας Κοτζιάς, άρτι αφιχθείς από τους μαθητικούς αγώνες του Παναθηναϊκού Σταδίου, έκανε την απονομή του τροπαίου στην «Ένωση».

Η ΑΕΚ έγινε η πρώτη ελληνική ομάδα που πανηγύρισε το νταμπλ, αφού λίγες ημέρες αργότερα έκαμψε την αντίσταση ενός άλλου θεσσαλονικιώτικου συλλόγου, του Ηρακλή, στους τελικούς του πρωταθλήματος.

Δυστυχώς για τη «Wunderteam» της χώρας, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος δεν της επέτρεψε να συνεχίσει τη δυναστεία που άρχισε να δημιουργεί με το δεύτερο διαδοχικό πρωτάθλημα του 1940.

Ο ΠΑΟΚ, από την πλευρά του, ο οποίος διέθετε σπουδαίους παίκτες κατά τη δεκαετία του 1950, θα έπρεπε ουσιαστικά να περιμένει την επιστροφή του Γιώργου Κούδα από τον Πειραιά (1968) και την έλευση του Ίβιτσα Χόρβατ (1970) για να αφήσει το στίγμα του στο ελληνικό ποδόσφαιρο.