Η μπασκετική σεζόν 1991-92 υπήρξε η τελευταία υπό την ομπρέλα της ΕΟΚ και σίγουρα η πιο ταραχώδης.

Η αποχή των Ελλήνων παικτών μετά τις πρώτες αγωνιστικές οδήγησε μια σκληρή μάχη με τις ομάδες, μια μάχη που είχε ως αποκορύφωμα την αναβολή του μεγάλου ντέρμπι μεταξύ Παναθηναϊκού και Ολυμπιακού, τη στιγμή που οι απεργοί απειλούνταν με μηνύσεις – συλλήψεις.

Το Sport-Retro.gr έχει τις λεπτομέρειες όλων όσων συνέβησαν εκείνες τις εβδομάδες της απεργιακής κινητοποίησης.

***

Κοτζαγκιαουρίδης, Τσαφρακίδης, Δραγουμανιώτης. Ονόματα άγνωστα στο ευρύ -και όχι μόνο- κοινό. Ονόματα μιας άλλης εποχής που σημάδεψαν με τον τρόπο τους μια πολυκύμαντη περίοδο 50 ημερών στο ελληνικό μπάσκετ πριν από 28 χρόνια.

Τρεις έφηβοι αθλητές (υπήρχαν κι άλλοι φυσικά) που σε Άρη, ΠΑΟΚ και ΑΕΚ αντίστοιχα έγιναν… άνδρες εν μία νυκτί και έλαβαν μέρος στο πρωτάθλημα της Α1 κατά τη διάρκεια της απεργίας που είχε κυρήξει το συνδυκαλιστικό όργανο των αμειβομένων παικτών μετά την έναρξη της σεζόν 1991-92.

 

Απεργία με αιτήματα

Ήταν 21 Οκτωβρίου όταν ΠΣΑΚ αποφάσισε την αποχή των μελών του από τους αγώνες, διεκδικώντας τα εργασιακά δικαιώματά τους. Μια πρωτοβουλία που σταδιακά οδήγησε στην ίδρυση της ΕΣΑΚ (Ένωση Ομάδων), στην «ανεξαρτητοποίησή» της πρώτης κατηγορίας από την ΕΟΚ, στην αυτόνομη πορεία της μέχρι σήμερα και την αύξηση των ξένων σε κάθε ομάδα (από έναν σε δύο), με τη σύμφωνη γνώμη της Πολιτείας.

Πέρα από την οικονομική και ασφαλιστική κάλυψή τους σ’ ένα επαγγελματικό πλαίσιο με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, οι αθλητές είχαν αρχίσει ν’ αντιδρούν στην ακατάσχετη εισροή παικτών από χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ που σε συνδυασμό με την ελληνοποίησή τους μείωνε τον αριθμό των Ελλήνων στα ρόστερ.

Ένα… χούι των παραγόντων που δεν έπαψε να ισχύει για πολλά χρόνια με τρανταχτά παραδείγματα παικτών, οι οποίοι είχαν μεν ελληνική υπηκοότητα, αλλά ταυτόχρονα έπαιζαν με άλλες εθνικές. Σημείο των καιρών, μια και εφευρίσκονταν οι τρόποι (μια γιαγιά, ένας παππούς, ένας θείος κλπ.) για να δικαιολογηθεί η έκδοση διαβατηρίου από τις αρμόδιες αρχές και κατόπιν δελτίου με ντόπιο ονοματεπώνυμο.

Η απεργία των Ελλήνων ήταν εκείνη την περίοδο η έσχατη και επιθετική προσπάθειά τους να βάλουν φρένο στις ενέργειες των διοικήσεων.

Η συνέπεια των παραπάνω ήταν οι ομάδες της Α1 να παρατάσσονται στα παιχνίδια κάθε αγωνιστικής μονάχα με τους ξένους (αλλοδαπούς, ομογενείς ή ελληνοποιημένους) και παίκτες από τα τμήματα υποδομής με στόχο να συμπληρωθεί τουλάχιστον το φύλλο αγώνα.

Ενδεικτικό της κατάστασης ήταν πως σε παιχνίδι με το Παγκράτι ο Ολυμπιακός του Γιάννη Ιωαννίδη και του Ζάρκο Πάσπαλι στην πρώτη χρονιά τους δήλωσε μονάχα 6 παίκτες.

Αναπόφευκτα υπήρξε αλλοίωση αποτελεσμάτων και κατ’ επέκταση βαθμολογίας, αφού διεξήχθησαν αλλοπρόσαλλα παιχνίδια με «πειραγμένες» συνθέσεις.

 

Κατάληψη στο Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός

Το αποκορύφωμα των κινητοποιήσεων έλαβε χώρα στις 30 Νοεμβρίου στον «Τάφο του Ινδού». Αν και το κύμα των κινητοποιήσεων είχε αρχίσει να εξασθενεί εξαιτίας των πιέσεων που ασκούσαν οι ισχυροί παράγοντες της εποχής στους παίκτες τους, το Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός στο ιστορικό κλειστό της Λεωφόρου Αλεξάνδρας δεν διεξήχθη ποτέ.

Οι «ερυθρόλευκοι» παρουσιάστηκαν στο ντέρμπι με πλήρη σύνθεση, πλην των Καμπούρη – Παπαδάκου, και τον Γιάννη Ιωαννίδη να δηλώνει κυνικά πως «οι παίκτες ξέρουν ακριβώς τα συμφέροντά τους και γι’ αυτό παίζουν».

Στον αντίποδα, οι γηπεδούχοι «πράσινοι» του Ζέλικο Παβλίτσεβιτς είχαν μονάχα τον Αντόνιο Ντέιβις διαθέσιμο και τους πιτσιρικάδες.

Οι δύο ομάδες εμφανίστηκαν για την προθέρμανση στο ξύλινο παρκέ, αλλά την ίδια ώρα οι δεκάδες συνδικαλιστές του ΠΣΑΚ, μεταξύ των οποίων ο Φάνης Χριστοδούλου, είχαν ήδη τοποθετήσει πάγκους, τραπέζια και καρέκλες στο κέντρο του γηπέδου προκειμένου ν’ αποτρέψουν τη διεξαγωγή της αναμέτρησης, επικαλούμενοι πως διεξάγεται η Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου τους.

Δείτε από το 0:33 μέχρι το 2:20

Είχε προηγηθεί η αποτυχημένη προσπάθεια των απεργών ν’ αποκλείσουν τις εισόδους του κλειστού για να μην μπει ποτέ η αποστολή των Πειραιωτών, αλλά δεν είχε στεφθεί από επιτυχία λόγω του plan b της ΕΛ.ΑΣ.

Παρά τις παραινέσεις των αξιωματούχων και τις διαβουλεύσεις δεν κουνήθηκαν από τη θέση τους. Ο Παύλος Γιαννακόπουλος, σε μια από τις εκρήξεις του, απαιτούσε να φύγουν απειλώντας τους με μηνύσεις, την ίδια στιγμή που ο αδερφός του Θανάσης επιχειρούσε να τον ηρεμήσει με στόχο να εξομαλυνθεί η κατάσταση.

«Μην λες τρέλες, Παύλο. Πώς θα μηνύσεις τους αθλητές σου;» λέγεται πως ξεστόμισε ο δεύτερος στην ιεραρχία στη διοίκηση του μπασκετικού τμήματος ενεργώντας πιο ψύχραιμα.

Επίσης ο λιγοστός κόσμος (γύρω στα 100 άτομα) που είχε μπει στο κλειστό, καθώς ο μεγαλύτερος όγκος ήταν απ’ έξω, είχε μαζευτεί προς την πλευρά που έκανε προθέρμανση ο Ολυμπιακός και αφενός φωνάζοντας ειρωνικά συνθήματα αφετέρου κυματίζοντας κατοστάρικα (τα κόκκινο της δραχμής, όχι τα πράσινο του ευρώ) γιούχαραν τους παίκτες του «Ξανθού» για την απεργοσπαστική στάση τους.

Όλα αυτά μέχρι τη στιγμή που εκλήθη κι έφτασε εισαγγελέας στο χώρο διατάσσοντας την αποχώρησή των απεργών / εκκένωση του κλειστού, ειδάλλως απειλούταν με συλλήψεις. Η παρέμβαση του τότε παράγοντα της ομοσπονδίας Νίκου Βαφάκη είχε… πυροσβεστικό ρόλο.

Το κωμικοτραγικό σκηνικό έληξε μετά από 2.5 ώρες όταν οι δύο ομάδες συμφώνησαν στην αναβολή της αναμέτρησης για λόγους ανωτέρας βίας, αφού εξασφαλιζόταν πως δεν θα μηδενιστούν, και τη μετάθεσή της σε κενή ημερομηνία.

Ο Κώστας Παταβούκας, μιλώντας μετά την οριστική αναβολή, έκανε λόγω για «απάντηση σ’ όσους μιλούσαν για απεργοσπάστες».

Το παιχνίδι μεταξύ των δύο μεγάλων ομάδων διεξήχθη εν τέλει στις 23 Δεκεμβρίου με τον Ολυμπιακό να επικρατεί 84-81 χάρη σε 37 πόντους του Ζάρκο Πάσπαλι που ως 4άρι και όχι ως 3άρι, «για να τον κυνηγάει ο ψηλός και ν’ ανοίγει χώρους», όπως υποστήριξε μετά το τέλος ο Ιωαννίδης, δεν… έχανε σουτ.

Ενδιάμεσα είχε παιχθεί στο ίδιο γήπεδο ο αγώνας του Παναθηναϊκού με τον Άρη, ο οποίος ολοκληρώθηκε μετά από δύο παρατάσεις και βρήκε νικητή τον Άρη, παρά την απουσία του Γιαννάκη, με 121-114.

Ήταν το παιχνίδι στο οποίο έκανε ντεμπούτο με τα κίτρινα ο Έντγκαρ Τζόουνς ως αντίπαλος του Παναθηναϊκού.

Ήταν το παιχνίδι που σηματοδότησε επί της ουσίας την επανέναρξη του πρωταθλήματος υπό κανονικές συνθήκες.

Στο τέλος του οποίου ο ΠΑΟΚ του Ντούσαν Ίβκοβιτς αναδείχθηκε για δεύτερη και τελευταία ως σήμερα πρωταθλητής.