Γυρίζοντας τον χρόνο προς τα πίσω στον αθλητισμό, αντιλαμβάνεσαι ότι οι εποχές ήταν πιο αγνές, πιο καθαρές, πιο ερασιτεχνικές αν θέλετε.
Η παραπάνω πρόταση είναι κλισέ, το οποίο όμως έρχεται σε αντιπαράθεση με το συγκεκριμένο αφιέρωμα που σχετίζεται με τις ελληνοϊταλικές μονομαχίες του 1934, στο πλαίσιο της προκριματικής φάσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου.
Ένα θέμα που δεν αποδεικνύει, αλλά καταδεικνύει τις πολλές ενδείξεις που συνηγορούν στο γεγονός ότι στις 25 Μαρτίου εκείνης της χρονιάς, το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα έδωσε έναν αγώνα μιας σειράς που η τύχη της είχε κριθεί πρόωρα…
Αποκλεισμός = Νέα γραφεία
«Η Εθνική μας ομάδα καταρτίστηκε για να ηττηθεί στο Μιλάνο, εξιλαστήριο θύμα των πατριδοκαπηλικών απόψεων της Ομοσπονδίας, αλλά και των άκρατων φασιστικών ποδοσφαιρικών ονείρων της γειτονικής χώρας, της επoφθαλμιούσης, ως γνωστόν, το παγκόσμιο ποδοσφαιρικό κύπελλο.
Η Εθνική μας ομάδα δεν μεταβαίνει στην Ιταλία με την ευγενή και ωραία φιλοδοξία να τιμήσει την πατρίδα των προαιώνιων αγωνιστικών παραδόσεων, αλλά για να ηττηθεί με αντάλλαγμα τη στέγαση της ΕΠΟ σε καλλιμάρμαρο μέγαρο και την τόνωση των οικονομικών της.
Για το ποσό των 50.000 λιρετών, το οποίο θα καταβάλλει η φασιστική ποδοσφαιρική ομοσπονδία, η Ελλάδα υποχρεώθηκε να αποκλείσει την πιθανότητα μιας καλύτερης, στο έδαφός της, εμφάνισης της Εθνικής μας ομάδας στη ρεβάνς του αγώνα της 25ης Μαρτίου. Το φρούριο των προσχηματικών αντιρρήσεων αλώθηκε με τις χρυσές λόγχες των λιρετών από την Ιταλία».
Αυτά ανέφερε (στην καθαρεύουσα) το δημοσίευμα της εφημερίδας «Αθλητικά Χρονικά» στις 16 Μαρτίου 1934, δηλαδή 9 ολόκληρες ημέρες πριν από το πρώτο ματς με τους «ατζούρι» στο σημερινό «Τζουζέπε Μεάτσα».
Το δημοσίευμα πέρασε στα… ψιλά αν κρίνει κανείς από τα μεταγενέστερα αλμανάκ που ανέφεραν ότι ο επαναληπτικός της Αθήνας δεν διεξήχθη, επειδή η ΕΠΟ τον εκλάμβανε ως… χάσιμο χρόνου από τη στιγμή που ο αγώνας του Μιλάνου έληξε 4-0 υπέρ της Ιταλίας.
Εξήντα ένα χρόνια αργότερα, όμως, ο πρόεδρος της IFFHS (Διεθνής Ομοσπονδία Ιστορίας και Στατιστικής του Ποδοσφαίρου), ουσιαστικά, επιβεβαίωσε όσα είχε αποκαλύψει η εφημερίδα «Αθλητικά Χρονικά».
Έτσι κανονίστηκε το θέμα…
Τo ρεπορτάζ ανέφερε ότι μερικές ημέρες πριν από το πρώτο ματς ένα μέλος του Δ.Σ. της ΕΠΟ, ονόματι Κώστας Κωνσταντάρας, ταξίδεψε στην Ιταλία, προκειμένου να διευθετήσει οικονομικά και οργανωτικά ζητήματα που σχετίζονταν με τις αναμετρήσεις.
Σύμφωνα με τον Άλφρεντ Πόεγκε, δηλαδή τον πρόεδρο της IFFHS, η FIGC κατέβαλε συνολικά 650.000.000 λιρέτες (σ.σ. σε άλλα δημοσιεύματα αναφέρονται 50.000) στην ελληνική ομοσπονδία.
Η ουσία είναι ότι επιχορηγήθηκε το ποσό που χρειαζόταν προκειμένου να αγοραστεί το διώροφο κτίριο που στέγασε τα πρώτα γραφεία της ΕΠΟ στην οδό Φυλής (σ.σ. στην πορεία έγιναν αποθήκες).
Εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς για ποιον λόγο να προβεί σε δωροδοκία η FIGC από τη στιγμή που το πρώτο ματς είχε λήξει 4-0 υπέρ των «ατζούρι».
Όπως υποστήριξε ο Πόεγκε και ενστερνίστηκε η εφημερίδα «La Repubblica» τον Δεκέμβριο του 1995, οι Ιταλοί ήθελαν να αποφύγουν ένα κουραστικό ταξίδι με πλοίο και ίσως κάποιον τραυματισμό παίκτη τους στα… τριτοκοσμικά ελληνικά γήπεδα της εποχής.
Πράγματι, πάντως, οι «ατζούρι» δεν ήρθαν στην Ελλάδα για τον επαναληπτικό, με συνέπεια να προκριθούν… αναίμακτα στην τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου.
Υποψίες και για την κλήρωση
«Η κλήρωση των συναντήσεων του παγκοσμίου ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος, του οποίου την οργάνωση ανέλαβε η Φασιστική Ομοσπονδία Αθλητισμού, έφερε αντιμέτωπους ευθύς εξ αρχής την πανίσχυρη και διεκδικήτρια των πρωτείων ιταλική ενδεκάδα και την τελευταία στο πρωτάθλημα των Βαλκανικών Κρατών ομάδα των Ελλήνων άσων του φούτμπωλ».
Το δημοσίευμα από την ίδια εφημερίδα φανερώνει τη διαφορά δυναμικότητας μεταξύ των δύο γειτονικών κρατών, χωρίς βέβαια αυτό να αποτελεί τεκμήριο για «στημένη κλήρωση».
Το μόνο σίγουρο, πάντως, είναι ότι το απολυταρχικό καθεστώς της Ιταλίας έβλεπε τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου ως μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για να δείξει τη δυναμική του σε όλο τον κόσμο.
Το γειτονικό κράτος δαπάνησε τεράστια χρηματικά ποσά, προκειμένου να κατασκευαστούν νέα στάδια, να εκσυγχρονιστούν οι υποδομές και, γενικώς, να διασφαλιστεί ότι τίποτα δεν θα εμποδίσει την προώθηση της φασιστικής ιδεολογίας.
Όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, δεν θα μπορούσε η αδύναμη Ελλάδα να σταθεί εμπόδιο στα μεγαλεπήβολα σχέδια του Μπενίτο Μουσολίνι και της FIGC, ασχέτως αν την ημέρα του πρώτου αγώνα γιορταζόταν με κάθε επισημότητα η επέτειος της Επανάστασης του 1821 και εκείνη της κατάργησης της Μοναρχίας (25/3/1924).
Όλα αυτά, βέβαια, σε μία εποχή που οι Ιταλοί είχαν στην κατοχή τους τα Δωδεκάνησα, διεκδικούσαν τα Επτάνησα και φιλοδοξούσαν να επεκταθούν σε Βαλκάνια και Μεσόγειο.
Φασιστικός χαιρετισμός
Δυο λόγια και για το πρώτο ματς της Εθνικής Ελλάδας στο Παγκόσμιο Κύπελλο, το οποίο τέσσερα χρόνια νωρίτερα είχε εγκαινιαστεί στην Ουρουγουάη.
H «γαλανόλευκη» αποστολή έφτασε την 21η Μαρτίου στο Μπρίντιζι και από εκεί σιδηροδρομικώς για το Μιλάνο, όπου την υποδέχθηκαν με θέρμη ο κ. Μπρούνι της ιταλικής ομοσπονδίας και αρκετοί φίλαθλοι.
«Η ελληνική αντιπροσωπεία επί τη αφίξει της εις το ιταλικόν έδαφος απευθύνει θερμόν χαιρετισμόν προς τον θριαμβευτήν Ντούτσε της Ιταλίας», ανέφερε το τηλεγράφημα χαιρετισμού προς τον Μπενίτο Μουσολίνι.
Οι διεθνείς προπονήθηκαν στην Αρένα της πόλης και την παραμονή του αγώνα παρακολούθησαν παράσταση της Σκάλας του Μιλάνου, κατόπιν προσκλήσεως της ιταλικής ομοσπονδίας.
Επικεφαλής της ελληνικής αποστολής ήταν ο Άγγελος Παπαλεονάρδος και ο Ιωάννης Αγγέλου, οι οποίοι μάλιστα ανακοίνωσαν την ενδεκάδα που επρόκειτο να αγωνιστεί η Εθνική.
Ο ιταλικός Τύπος χαρακτήριζε τον αντίπαλο ως «ομάδα εφηβική», διότι όλοι ήταν 18 έως 25 ετών πλην του Φίλιππου Κουράντη που είχε πατήσει τα 30.
Την 5ην απογευματινήν, όπως αναφέρει η «Ακρόπολις», της 25ης Μαρτίου 1934, οι δύο ομάδες παρατάχθηκαν στον αγωνιστικό χώρο του γηπέδου του Σαν Σίρο στο Μιλάνο υπό το βλέμμα 50.000 θεατών.
Την ίδια ώρα στην πόλη διεξάγονταν ποδηλατικοί και ιππικοί αγώνες, όμως η πλειοψηφία προτίμησε να παρακολουθήσει ποδόσφαιρο.
Το ματς είδε κι ο ίδιος ο Μπενίτο Μουσολίνι, θριαμβευτής των εκλογών που διενεργήθηκαν εκείνη τη μέρα, αφού η συντριπτική πλειοψηφία των ντόπιων ψήφισε το φασιστικό κόμμα.
Η ελληνική ενδεκάδα εμφανίστηκε με ιταλική σημαία και χαιρέτησε φασιστικά, προς τέρψιν των φιλάθλων των γηπεδούχων, οι οποίοι ανταπέδωσαν με θερμό χειροκρότημα.
Ιδού και οι συνθέσεις:
ΔΙΑΙΤΗΤΗΣ: Ρενέ Μερσέ (Ελβετία)
ΙΤΑΛΙΑ (Βιτόριο Πότσο): Τσερεζόλι, Μοντζέλιο, Αλεμάντι, Μοντεσάντο, Μόντι, Φαντόνι, Γκουαρίζι, Σεραντόνι, Μεάτσα, Ρόκο (46’ Φεράρι), Γκουαΐτα.
ΕΛΛΑΔΑ (Απόστολος Νικολαΐδης): Γραµµατικόπουλος, Χρυσαφόπουλος, Κουράντης, Ν. Bικελiδης, ∆ανελιάν, Χέλµης, Μηγιάκης, Aγγελάκης, Βάζος, ∆. Μπαλτάσης, Λ. Ανδριανόπουλος.
Νέα «τεσσάρα»
Περίπου πέντε χρόνια μετά το πρώτο επίσημο ματς της, το σκορ μεταβλήθηκε αλλά προς το χειρότερο αφού η Εθνική Ελλάδας δεν σκόραρε.
Στις 7 Απριλίου 1929 το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα είχε ηττηθεί με 4-1 από τη Β’ Ιταλίας στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, ενώ στο ενδιάμεσο είχε χάσει από τον ίδιο αντίπαλο με 3-0 στη Νάπολη.
Οι Έλληνες διεθνείς αποθεώθηκαν, ωστόσο οι 11 ή μάλλον οι… 12 συμπατριώτες των Ιταλών θεατών δεν τους συμπεριφέρθηκαν με την ίδια αβρότητα.
Η επιθετική πεντάδα της ομάδας του Απόστολου Νικολαΐδη μπήκε φορτσάτη στο ματς, όμως πολύ γρήγορα ατόνησε, απόρροια της διαφοράς δυναμικότητας μεταξύ των δύο ομάδων.
Ο Ανφιλοτζίνο Γκουαρίζι στο 40’, ο Τζιουζέπε Μεάτσα στο 44’ και το 71’ σημείωσαν τα τρία γκολ, ενώ το τέταρτο μπήκε στο 69’ από τον Τζιοβάνι Φεράρι, ο οποίος είχε περάσει στον αγωνιστικό χώρο με τη σέντρα του β’ ημιχρόνου!
Ουδείς γνωρίζει για ποιον λόγο ο διαιτητής Μερσέ επέτρεψε να συμβεί αυτό, καθώς ως γνωστόν εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν αλλαγές…
Το εξίσου παράδοξο είναι ότι η «Ακρόπολις» κάνει λόγο για τρεις στο β’ ημίχρονο, χωρίς να αναφέρει το όνομα του Φεράρι ανάμεσα στα ονόματα των προερχόμενων από τον πάγκο!
Πιθανότατα η εφημερίδα υπέπεσε σε λάθος, ασχέτως αν επικαλείται ιταλικές πληροφορίες για τις συγκεκριμένες κινήσεις του Βιτόριο Πότσο.
Η Εθνική Ελλάδας είχε την ευκαιρία να σημειώσει το γκολ της τιμής, αλλά ο Δανιήλ Δανελιάν αστόχησε σε πέναλτι στο 79ο λεπτό.
Τα φώτα στην αναμέτρηση
Ο ιταλικός Τύπος σχολίασε θετικά την ελληνική άμυνα και, αντίθετα, εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι το σκορ έμεινε στα επίπεδα του 4-0.
Οι φιλοξενούμενοι αποθεώθηκαν τόσο αμέσως μετά τη λήξη του αγώνα όσο και δύο ώρες αργότερα, όταν μετέβησαν στον σιδηροδρομικό σταθμό για την αναχώρηση από το Μιλάνο.
Την επόμενη ημέρα επιβιβάστηκαν στο «Φρίντων» (ΦΩΤΟ ΔΕΞΙΑ) και το πρωί της Τετάρτης 28 Μαρτίου αφίχθησαν στον Πειραιά, κατάκοποι και ενδεχομένως ενημερωμένοι για τη μη τέλεση του επαναληπτικού.
Ο αγώνας συγκέντρωσε τα φώτα της δημοσιότητας, αν κρίνει κανείς από το τηλεγράφημα που έφυγε από το Μιλάνο και είχε παραλήπτη το «Αθηναϊκό Πρακτορείο».
«Μολονότι σήμερα ήταν ημέρα εκλογών, οι φίλαθλοι ολόκληρης της Ιταλίας παρακολούθησαν με εξαιρετικό ενδιαφέρον τις διάφορες φάσεις του αγώνα, τις οποίες καθ’ όλο το απόγευμα μετέδιδαν όλοι οι ραδιοφωνικοί ιταλικοί σταθμοί που είχαν συνδεθεί με το Μιλάνο.
Κατά τα διαλείμματα του μελοδράματος «Λουκία», το οποίο μετέδιδαν οι σταθμοί Ρώμης και Νότιας Ιταλίας εκ του θεάτρου Σαν Κάρλο και πριν ακόμη μεταδοθούν πληροφορίες για το δημοψήφισμα των βουλευτικών εκλογών, μεταδόθηκαν οι διάφορες φάσεις του αγώνα και το τελικό αποτέλεσμα.
Οι ομιλητές των ιταλικών ραδιοφωνικών σταθμών μίλησαν με ευφημία για τους Έλληνες παίκτες. Ειδικά ο ομιλητής του σταθμού της Ρώμης τους παρουσίασε ως κουρασμένους από το βιαστικό ταξίδι και επηρεασμένου από το ασυνήθιστο γι’ αυτούς τερέν», ανέφερε το τηλεγράφημα.
Αυτή ήταν η ιστορία της σκιερής μονομαχίας με τους μετέπειτα δις πρωταθλητές κόσμου. Εξίμισι χρόνια αργότερα, όταν το… γήπεδο ήταν ουδέτερο (Αλβανία), οι γείτονες και οι λοιπές δυνάμεις του Άξονα αντιλήφθηκαν ότι εκεί δεν υπάρχει ούτε ΕΠΟ ούτε στημένοι αγώνες…
Διαβάστε ακόμη:
Το πρώτο ματς της Εθνικής ομάδας που διασώθηκε σε video
Video-αποκάλυψη από αγώνα της Εθνικής oμάδας με την Παλαιστίνη το 1938
VIDEO: Όταν ο Προτάσοφ τσάκισε την Εθνική Ελλάδας
Η μέρα που η τηλεόραση ερωτεύτηκε και στην Ελλάδα με το «παιχνίδι των λαών»
Ποδόσφαιρο
Πορτοκαλί και άλλα