Από την Ισπανία του 1986 στην Ισπανία του 2014. Σαν ένας κύκλος που έπρεπε να κλείσει για ν’ ανοίξει ένας άλλος, εφέτος στην Κίνα. Θυμηθείτε μέσα από τις αφηγήσεις του Sport-Retro.gr καταστάσεις και πρωταγωνιστές που σημάδεψαν τρεις διαφορετικές εποχές για το ελληνικό μπάσκετ.
Ισπανία, το πρώτο αίμα
Θες να πιστέψεις σε οιωνούς. Τότε ναι η παρουσία της πρωτάρας Εθνικής στο Παγκόσμιο του 1986, στο τουρνουά που συνέβη η πιο ανέλπιστη ανατροπή στην ιστορίας των διοργανώσεων, ήταν η πρόγευση για το τι θ’ ακολουθήσει 11 μήνες αργότερα στο Eurobasket του ΣΕΦ.
Η σπουδαία πρόκριση από τον όμιλο της Σαραγόσα χάρη στη μεγάλη νίκη επί των Γάλλων (87-84), παρά την οριακή ήττα από τους οικοδεσπότες Ισπανούς (87-86) σε ματς που η Ελλάδα προηγήθηκε 78-70 στο 5λεπτο πριν από τη λήξη της αναμέτρησης, χάρισαν την απαιτούμενη αυτοπεποίθηση σ’ ένα νεανικό σύνολο με δύο μεγάλους σταρ.
Μολονότι οι απρόσμενες ήττες από την Κούβα του Εσκότ (74-66) και το Ισραήλ των Μπέργκοβιτς-Τζάμσι (82-79) στο β’ γύρο πλήγωσαν το φρόνημα, προσγείωσαν απότομα τους πάντες και στέρησαν τις όποιες ελπίδες για ένα πλασάρισμα καλύτερο της 10ης θέσης, ήταν ξεκάθαρο πως ο Κώστας Πολίτης κάτι δυνατό έχτιζε. Η Εθνική τελείωσε τη διοργάνωση με νίκη επί της Αργεντινής (102-88) και ήττα από την Κίνα (112-111), αλλά τίποτα-τίποτα δεν θα τη σταματούσε έκτοτε.
Πρωταγωνιστής ο… Νίκος Γκάλης. Είναι άδικο που ένας τέτοιος παίκτης δεν πρόλαβε να παίξει σ’ άλλο Παγκόσμιο. Με 33.7 πόντους ήταν ο αρχισκόρερ της διοργάνωσης, εφιάλτης για κάθε αντίπαλη άμυνα. Μόνο το καλάθι του Παναμά το φόρτωσε με 53 στην πρεμιέρα, ενώ των Κινέζων, στο τελευταίο ματς, με 49!
Αργεντινή, χωρίς τον Νικ
Για ένα 20ήμερο τον Αύγουστο του 1990 η χώρα του… Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα, που προσπαθούσε ν’ απαλύνει τον πόνο και να ξεχαστεί από την ήττα στο Μουντιάλ της Ιταλίας, είχε μετατραπεί στο επίκεντρο του μπασκετοκόσμου. Ήταν η αναβίωση της πρώτης διοργάνωσης του 1950!
Η Ελλάδα πήγε να χορέψει τάνγκο ως η δευτεραθλήτρια Ευρώπης πλέον, ποντάροντας στην αύρα και στην ορμή που είχαν προσφέρει οι διαδοχικές επιτυχίες στα Eurobasket. Εν μια νυκτί ωστόσο μεταβλήθηκαν όλα, καθώς όφειλε ν’ ανταποκριθεί σε προσδοκίες και απαιτήσεις δίχως τον Νίκο Γκάλη. Ο ίδιος ο «γκάνγκστερ» του ελληνικού μπάσκετ αυτο-αποκλείστηκε.
Άλλοι λένε πως τσίνισε με την Ομοσπονδία για κάποια πριμ. Όσοι τον ζούσαν από κοντά διαρρυγνύουν τα ιμάτιά τους πως ο Νικ δεν θα ‘χανε το τουρνουά ανεξαρτήτως της κόντρας του με την ΕΟΚ. Δεν τον άφησε ένα τραυματισμός στην ποδοκνημική. Ένα κόκκαλο που βγήκε από τη θέση του και δεν του επέτρεπε να πατήσει γερά στο παρκέ.
Τον παρακάλεσαν, τον έκαναν… θεό (αν και ήταν ήδη), αλλά ο Γκάλης ήταν ανένδοτος. Δεν ήθελε να ρισκάρει οτιδήποτε. Η Ελλάδα πέταξε πληγωμένη. Όχι ευάλωτη παρ’ όλα αυτά. Η ήττα στην παράταση από τα κολεγιόπαιδα των ΗΠΑ (Μούρνινγκ, Άντερσον, Όουενς) δεν έπαιξε τον ρόλο της. Όπως και το αν θα έπρεπε να μετρήσει το καλάθι του Γαλακτερού στην κανονική διάρκεια του αγώνα.
Η Εθνική σκόραρε 102 πόντους (οι 31 του Γιαννάκη) στους Ισπανούς, από τους οποίους πήρε τη ρεβάνς, και άλλους 119 στους Κορεάτες, παίρνοντας την πρόκριση για την 8άδα. Στη β’ φάση όμως θα έπρεπε να κερδίσει είτε την ΕΣΣΔ είτε τη Γιουγκοσλαβία (που αργότερα έπαιξαν τελικό). Πάλεψε μόνο τους «πλάβι» (77-67), πέφτοντας μοιραία στο γκρουπ των 5-8. Επικράτησε ακολούθως της Αργεντινής κι έχασε από τη Βραζιλία, καταλήγοντας στην 6η θέση.
Πρωταγωνιστής ο… Νάσος Γαλακτερός. Ο Παναγιώτης Γιαννάκης έκανε πολύ μεγάλο τουρνουά, ήταν με 26 πόντους ανά αγώνα ο τρίτος σκόρερ όλων και ο ηγέτης που είχε ανάγκη η Εθνική για να προχωρήσει βαθιά στη διοργάνωση. Ο 21χρονος φόργουορντ ωστόσο ήταν ο κρυφός άσος στο μανίκι του Ευθύμη Κιουμουρτζόγλου, ο παίκτης που έφερε την ανατροπή στο αντίπαλο σκανάρισμα, αυτός που συνέδεσε το παλιό με το νέο, τελειώνοντας το τουρνουά με 11.5 πόντους και σχεδόν 80% στα σουτ. Ήταν μάλιστα κομβικός απέναντι στους Ισπανούς.
Καναδάς, το κομμένο τσιγάρο
Η ιστορία έχει γράψει πως η Εθνική προηγήθηκε 17-14 της «Dream Team», στη δεύτερη από τις τρεις αυθεντικές εκδόσεις της, και ήταν η μοναδική που δέχθηκε λιγότερους από 100 πόντους στο μεταξύ τους παιχνίδι.
Η ιστορία έχει γράψει επίσης πως ένα σύνολο με ελλειμματικό ρόστερ, μικρό ροτέισον και προπονητή που άλλαξε εν μέσω προετοιμασίας κατόρθωσε ν’ αντιστρέψει τα δεδομένα και να τερματίσει στην 4η θέση της διοργάνωσης που φιλοξενήθηκε στο Τορόντο πριν από 25 χρόνια, το 1994.
Στο οριακό δίλημμα, που προκλήθηκε για ένα (προγραμματισμένο) ταξίδι (και όχι ένα τσιγάρο), το οποίο είτε θα συσπείρωνε είτε θα διέλυε την Εθνική ομάδα, μεταξύ Κιουμουρτζόγλου και Φασούλα, η Ομοσπονδία επέλεξε να στηρίξει αναφανδόν τον «Πάνι» και να χρίσει εκλέκτορα τον Μάκη Δενδρινό.
Η πορεία δικαίωσε την απόφαση και η Εθνική κατάφερε με τις νίκες επί της Γερμανίας στην α’ φάση (68-58) και του Καναδά των Νας-Φοξ (74-71) στο δεύτερο σκέλος των ομίλων, να εισβάλλει στη ζώνη των μεταλλίων. Τον ημιτελικό τον έχασε από τους Αμερικανούς, αντί όμως να έρθει η Ρωσία, ήρθε η πανίσχυρη Κροατία και το χάλκινο χάθηκε αναπάντεχα.
Πρωταγωνιστής ο… Παναγιώτης Φασούλας. Στο κορυφαίο τουρνουά της καριέρας του με τα γαλανόλευκα, η «αράχνη» του ελληνικού μπάσκετ δεν ήθελε να χρεωθεί την όποια αποτυχία και ισοπέδωσε κάθε αντίπαλο σέντερ. Άξιζε τα πούρα που κάπνιζε με τον Φάνη στ’ αποδυτήρια μετά την πρόκριση στα ημιτελικά, μετρώντας 14.1 πόντους και 7.2 ριμπάουντ ανά αγώνα. Απέναντι στον Καναδά είχε παίξει 40 λεπτά έχοντας 18 πόντους – 8 ριμπάουντ.
Ελλάδα, η νέα γενιά
Με τον Παναγιώτη Γιαννάκη ομοσπονδιακό προπονητή από την προηγούμενη χρονιά και τον Φάνη να έχει αποσυρθεί πλέον, η Εθνική ομάδα είχε την υποχρέωση να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα.
Στο μεγάλο τουρνουά της Αθήνας, ο Παναγιώτης Φασούλας εκπροσωπούσε το παλιό και όλοι οι υπόλοιποι το φρέσκο, το διαφορετικό, την ανανεωτική πτέρυγα του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος.
Αλήθεια είναι πως καλό μπάσκετ η Ελλάδα δεν έπαιξε. Εμφάνισε όμως σχέδιο, άφησε ψυχή και έβγαλε αποδοτικότητα. Με αποτέλεσμα το 3/3 στην πρώτη φάση (Καναδάς, Σενεγάλη, Ιταλία) και (μετά τις δύο ήττες στη β’ φάση από Ρώσους και Σέρβους) το νικηφόρο σταύρωμα με τους Ισπανούς.
Το 69-62, με 40-34 από το πρώτο μισό, ήταν το διαβατήριο για την τετράδα και αν οι διεθνείς είχαν διαχειριστεί καλύτερα το προβάδισμα που είχαν απέναντι στους Σέρβους, αποφεύγοντας την παράταση (57-57), όλα θα ‘ταν διαφορετικά.
Κυρίως αν δεν είχαν 1/4 βολές όταν οι «πλάβι» πίεζαν για την ανατροπή. Θα την κατακτούσε πιθανόν την πρωτιά, αλλά εκείνο το 78-73 με κόντρα διαιτησία έφερε τόσο απογοήτευση που το 84-61 από τους γυρολόγους Αμερικανούς λόγω του λοκ άουτ στέρησε ακόμη και τη θέση στο βάθρο.
Πρωταγωνιστής ο… Νίκος Οικονόμου. Προσπέρασε τον Φραγκίσκο Αλβέρτη πριν από τη γραμμή του τερματισμού, διότι μετά 20 πόντους με τον Καναδά στην πρεμιέρα, είχε τρομερή απόδοση στα δύο μεγάλα ματς, με Ισπανία και Σερβία, σκοράροντας συνολικά 46 πόντους με 8/11 τρίποντα! Συνολικά στο τουρνουά μάλιστα σούταρε με σχεδόν 60% πίσω από τη γραμμή!
Ιαπωνία, το έπος
Τα μέτρα που πάρθηκαν ήταν δρακόντεια. Ο Γιαννάκης πλήρωσε εκείνη την αδυναμία διαχείρισης και η Εθνική ακριβά το μεταβατικό στάδιο που περιήλθε, αφού έχασε το Παγκόσμιο του 2002. Προς όφελος της όπως αποδείχθηκε. Διότι ως πρωταθλήτρια Ευρώπης πια έγινε την 1η Σεπτεμβρίου του 2006 (και παραμένει ως σήμερα) η τελευταία ομάδα που νίκησε σε επίσημο παιχνίδι τους ΝΒΑers!
Το 101-95 στην αναμέτρηση που οι Αμερικανοί παραμιλούσαν με τον Βασίλη Σπανούλη, τον Σοφοκλή Σχορτσανίτη, τον Μιχάλη Κακιούζη και τ’ άλλα παιδιά, έχει αφήσει το χνάρι του στο παγκόσμιο στερέωμα, λειτουργώντας επί της ουσίας ως το σημείο μηδέν για ό,τι ακολούθησε ως τις ημέρες μας.
Το απόλυτο με πέντε νίκες σε ισάριθμα παιχνίδια περιείχε, για να μην λέμε ψέματα, αρκετή δόση τύχης μέσα του, έκτοτε όμως κάθε εμφάνιση στα νοκ άουτ ήταν παράσημο για την πληρέστερη Εθνική που εμφανίστηκε ποτέ.
Ούτε η Κίνα ούτε η Γαλλία προέβαλαν αντίσταση, οι Αμερικανοί υποκλίθηκαν και μονάχα η έτερη φιναλίστ Ισπανία κατόρθωσε να εντοπίσει τα τρωτά σημεία των Ελλήνων και με κρεσέντο να κατακτήσει δικαίως το χρυσό μετάλλιο.
Πρωταγωνιστής ο… Βασίλης Σπανούλης. Ήταν από τη μία ο αρχισκόρερ της Εθνικής με 11.7 πόντους ανά παιχνίδι, έχοντας τουλάχιστον 10 στα 7 εξ αυτών και από την άλλη ο τύπος που με 22 πόντους και 6/10 σουτ (3/5δ, 3/5τρ) ανάγκασε τους Χιούστον Ρόκετς να του δώσουν συμβόλαιο έναν χρόνο μετά!
Τουρκία, η πεταμένη καρέκλα
Ήταν η διοργάνωση που η Εθνική αποκλείστηκε προτού καν φτάσει στην Τουρκία. Αν και η αύρα του χάλκινου μεταλλίου στο Eurobasket του 2009 είχε συνδυαστεί με την επάνοδο των αστέρων της, η αποτυχία -ή αν θέλετε ο αποκλεισμός στα προημιτελικά- ήταν μια προδιαγεγραμμένη εξέλιξη. Πριν από την άφιξη στην Άγκυρα είχε προηγηθεί το επεισοδιακό φινάλε στο «Ακρόπολις».
Το παιχνίδι με τους Σέρβους δεν ολοκληρώθηκε ποτέ και οι συμπλοκές έφεραν τις τιμωρίες για τα πρώτα δύο ματς σε Φώτση και Σχορτσανίτη – βασικά στελέχη αμφότεροι. Παρ’ όλο που η Εθνική επιβλήθηκε με κόπο της Κίνας και του Πουέρτο Ρίκο, ήταν εντελώς αποδιοργανωμένη.
Η ήττα από την Τουρκία της στέρησε την πρωτιά και το εκούσιο 73-69 από τη Ρωσία του Μπλατ την… απέκλεισε, αφού η Ισπανία είχε ξανά τον πρώτο και τελευταίο λόγο στο σταύρωμα των «16». Πάλεψαν, αλήθεια είναι, οι διεθνείς του Καζλάουσκας, αλλά το 80-72 δεν έδωσε κάτι περισσότερο από την 11η θέση στο σύνολο.
Πρωταγωνιστής ο… Δημήτρης Διαμαντίδης. Δεν ήταν οι 10 πόντοι, οι 3.8 ασίστ και τα 3.5 ριμπάουντ ανά παιχνίδι. Ήταν το γεγονός πως από τότε δεν έπαιξε άλλη φορά στην Εθνική. Ο ίδιος είχε αποφασίσει πριν από τον αποκλεισμό από τη «φούρια ρόχα» πως θα πάψει να είναι μέλος της ομάδας. Τους (πραγματικούς) λόγους δεν τους ανέφερε ποτέ από τότε.
Ισπανία, η ώρα του Αντετοκούνμπο
Μέσα στα τέσσερα χρόνια που μεσολάβησαν, η Εθνική πέρασε από 40 κύματα. Με ομοσπονδιακό τον Ηλία Ζούρο απέτυχε στο προολυμπιακό της Βενεζουέλας και με τον Τρινκέρι, να παίρνει τη σκυτάλη, αποκλείστηκε νωρίς στο Eurobasket της Σλοβενίας, με αποτέλεσμα τα ηνία να περάσουν στον Φώτη Κατσικάρη.
Ήταν τότε που ο Γιάννης Αντετοκούνμπο έλαβε το βάπτισμα του πυρός. Άγουρος, αδύναμος και άπειρος ακόμη, μόλις είχε βγει από την πρώτη πειραματική σεζόν του στο ΝΒΑ και μάθαινε τον κόσμο. Λογικό ήταν η προσπάθεια να μην στηριχθεί πάνω του.
Μολαταύτα είχε βοηθήσει κάμποσο με την ενέργειά του από τον πάγκο για το επιβλητικό 5-0 στον όμιλο, το οποίο μάλιστα είχε συνδυαστεί με μια σύγχρονη μπασκετική ματιά και νίκες επί της Σενεγάλης, των Φιλιππίνων, του Πουέρτο Ρίκο, της Κροατίας και της Αργεντινής. Το σταύρωμα με τους Σέρβους ωστόσο είχε τη χειρότερη δυνατή κατάληξη.
Οι «πλάβι» μέτρησαν τρεις ήττες στον όμιλο και φάνταζαν ευάλωτοι πριν από το τζάμπολ. Δεν ήταν. Βρήκαν τον ρυθμό τους την κατάλληλη στιγμή και το 90-72 άφησε τους Έλληνες μ’ ένα τι θα γινόταν αν… Που φυσικά δεν χτίζει πραγματικότητες.
Πρωταγωνιστής ο… Γιάννης Αντετοκούνμπο. Τότε ήταν ένας 20χρονος ψαρωμένος φόργουορντ που πάλευε να ενταχθεί σ’ ένα ξένο γι’ αυτόν σύνολο. Ο Κατσικάρης ήξερε τι μπορεί να του δώσει και αυτός είχε ανταποκριθεί με 6.3 πόντους και 4.3 ριμπάουντ ανά παιχνίδι. Σήμερα είναι ο πολυτιμότερος παίκτης του ΝΒΑ. Πώς αλλάξαν τα πάντα…
Ποδόσφαιρο
Πορτοκαλί και άλλα