Σήμερα κλείνει τα 51 χρόνια. Πριν συμπληρώσει το 25ο έτος της ηλικίας του ήταν ήδη πρωταθλητής Ευρώπης. Δύο χρόνια μετά, ως ένας εκ των κορυφαίων πάουερ φόργουορντ της Ευρώπης, ένας ψηλός τσέπης πολύ πριν γίνουν… μόδα, έπεφτε θύμα του ενθουσιασμού και τραυματιζόταν με τον πιο απίθανο τρόπο.

Ο Τζιμ Μπιλμπά έχει γενέθλια και το Sport-Retro.gr καταγράφει μια ιστορία που δεν τον άφησε να πηδήξει ψηλότερα απ’ όσο όριζε το εντυπωσιακό άλμα του, δεν του επέτρεψε ν’ ανοίξει τα χέρια του πιο πολύ απ’ όσο όριζε το κορμί του.

***

Αν από τη Λιμόζ του Μπόζινταρ Μάλκοβιτς που τον Απρίλη του ’93 σόκαρε την Ευρώπη με την αναπάντεχη νίκη της με 59-55 επί της ιταλικής Τρεβίζο στο ΣΕΦ θυμάσαι μονάχα τον εγκεφαλικό Γιούρι Ζντοβτς, τον «οπλοπολυβηλητή» Μάικλ Γιανγκ και τον «γερόλυκο» Ρισάρ Ντακουρί, έχεις απόλυτο δίκιο.

Ποιος δεν θέλει να διαγράψει από τη μνήμη του τη βραδιά που το ευρωπαϊκό μπάσκετ πέρασε στον αμυντικό «μεσαίωνα» και οδηγήθηκε στις καλένδες, έως ότου το 1999 στο Μόναχο η Ζαλγκίρις δίδασκε μια φρέσκια και σύγχρονη μορφή του σπορ.

Τη βραδιά της 15ης Απριλίου βέβαια η γαλλική ομάδα δεν είχε επιβληθεί γιατί είχε τον Σλοβένο κομάντο να παίζει άμυνα του θανάτου στον Τόνι Κούκοτς που έμεινε στα 4/11 εντός πεδιάς. Ούτε γιατί ο Αμερικανός εκτελεστής σκόραρε 18 πόντους όντας ο αρχισκόρερ των «λιμουζό» με 18 πόντους.

Μπασκετικές ιστορίες: Από τον Knick the Greek

Επιβλήθηκε γιατί δύο ημέρες πριν από τη συμπλήρωση του 25ου έτους της ηλικίας του ο Τζιμ Μπιλμπά άντεχε να παίξει 39 λεπτά σε υψηλούς ρυθμούς και να τελειώσει τον τελικό με 16 πόντους από 5/6 δίποντα, 5/6 βολές και 8 ριμπάουντ!

Ήταν ο ρυθμιστικός παράγοντας μιας μάχης που είχε ανάγκη από πιστούς στρατιώτες. Παίκτες που θα εκτελέσει αναντίρρητα και χωρίς εκτροπή το πλάνο του προπονητή, δεν θα λιποψυχήσουν απέναντι στον ισχυρό εχθρό και στο φινάλε θα μπήξουν τη σημαία στο ύψωμα.

Ο γεννημένος στις 17 Απριλίου του 1968 στο Πουάν α Πετρ της Γουαδελούπης (νησί των Μικρών Αντιλλών) φόργουορντ ήταν ένας τέτοιος. Ό,τι χρειαζόταν ο Μάλκοβιτς για να εφαρμόσει όσα είχε κατά νου.

Ο Μπιλμπά ήταν στη πρώτη σεζόν του στη Λιμόζ, αλλά πλημμυρισμένος από αυτοπεποίθηση μετά από τέσσερα παραγωγικά χρόνια στη Σολέ (παρέα με τον Ριγκοντό). Όχι γιατί πίστευε τόσο πολύ στον εαυτό του, όσο διότι τον ήξερε.

Στα 13 του που άρχισε να μαθαίνει τι είναι το μπάσκετ αγανάκτησε. «Έπρεπε να βάλεις την μπάλα σ’ αυτό το γαμ…νο καλάθι. Ήταν ένας εφιάλτης. Εγώ ποδόσφαιρο έπαιζα», έχει δηλώσει σε συνέντευξή του αναπολώντας την εφηβική περίοδο στην πατρίδα του, τότε που δεν σκεφτόταν καν ότι θα φύγει από τον ήλιο και τη θάλασσα, την ανεμελιά με τους φίλους και τις κλοτσιές στο τόπι, για ν’ ακολουθήσει μια διαφορετική ζωή.

Που θ’ άλλαζε ολοκληρωτικά όταν η μητέρα του, μια φτωχή γυναίκα, πόνταρε στο ύψος του για να επιβιώσουν ο ίδιος και τ’ αδέρφια του.

«Σοκαρίστηκα όταν μού είπε ότι πρέπει να φύγω από το σπίτι», ομολόγησε γιατί ο ίδιος ήθελε να γίνει ηλεκτρονικός. «Πήρε όμως την κατάσταση στα χέρια της, μίλησε μ’ έναν ατζέντη και δύο προπονητές», με αποτέλεσμα ο μικρός Μπιλμπά, στα 17 του τότε, να καταλήξει στην μητρόπολη του νησιού για μόνιμη εγκατάσταση, προπόνηση σε υψηλότερο επίπεδο και ταυτόχρονα μεροκάματο.

Ο Μπιλμπά ήταν ψηλός, αλλά όχι ψηλότερος από τα παιδιά της ηλικίας του που έπαιζαν μπάσκετ. Άτεχνος όμως όφειλε να προσαρμοστεί για ν’ ανταποκριθεί στις θέσεις κοντά στο καλάθι.

Διέθετε τη σωματοδωμή, αθλητικό φαινόμενο τον χαρακτήριζαν, για ν’ ανταπεξέλθει, γύμνασε το κορμί του και δυνάμωσε, ενεργοποίησε το τσαγανό του και κατάφερε να επιβληθεί στη ρακέτα χωρίς να ξεπερνάει τα 2 μέτρα.

Το πρόβλημα που εμφάνισε στο γόνατο (μηνίσκος) τον οδήγησε στη Γαλλία για ν’ ακολουθήσει ειδική θεραπεία. Μην ξεχνάς πως το 1986, 33 χρόνια πριν, η αθλη-ιατρική δεν ήταν τόσο εξελιγμένη. Ήταν άλλη μια απόφαση που του επέβαλε η μητέρα του. Την άκουσε ξανά. Για καλό του.

Για τον Ντράζεν, τον Ζάρκο, τον Μπάνε και τ’ άλλα παιδιά

Αφού πρώτα αποκατέστησε τη ζημιά και αποθεραπεύτηκε, έψαξε την τύχη του. Η Ορτέζ τον απέρριψε, η Σολέ όχι και το ταξίδι του στο επαγγελματικό μπάσκετ είχε μόλις αρχίσει. «Πήγα στην κατάλληλη ομάδα την κατάλληλο χρονική στιγμή. Ήμουν ο ιδανικός έκτος παίκτης», έχει παραδεχθεί μιλώντας για τον πρώτο σταθμό της καριέρας του.

Με τη Λιμόζ συναντήθηκε το καλοκαίρι του 1992, για ν’ αντικαταστήσει -ως νέο αίμα- τον βετεράνο Στεφάν Οστρόφσκι (έφυγε για την Αντίμπ) και συνέχισε για άλλα τέσσερα χρόνια ζώντας τα χρόνια της ακμής της (ευρωπαϊκός τίτλος, δύο πρωταθλήματα, δύο κύπελλα).

Το καλοκαίρι του ’96 ήρθε η ώρα μιας νέας αλλαγής. Ανανέωση σε μια ήδη χτισμένη σταδιοδρομία. Μάλιστα κατά τη θερινή μετάβαση στη Βιλερμπάν ήταν ίσως το καλύτερο αμυντικό «τεσσάρι» της εποχής του, ο πρώτος undersize ψηλός, ικανός να κοντράρει ψηλότερους αντιπάλους χρησιμοποιώντας δύναμη και το μυαλό του για ν’ αντιπαρέρχεται κάθε απαίτηση.

Η ιστορική ASVEL είχε τότε προπονητή τον Γκρεγκόρ Μπενιό (1992-2001) και διεκδικούσε τα πρωτεία στο εγχώριο πρωτάθλημα μετά το 1981 με στόχο ν’ αποκαθηλώσει την Ορτέζ που είχε στεφθεί πρωταθλήτρια το 1996. Είχε ήδη συμμετάσχει σε δύο ημιτελικούς κι έναν τελικό ευρωδιοργάνωσης και ως κλαμπ διέθετε βαθιά μπασκετική παράδοση.

Όπως και παρόν με παίκτες όπως ο βετεράνος Αμερικανός σκόρερ Ντιλέινι Ραντ (άλλοτε παίκτης του ΠΑΟΚ), ο διεθνής Γάλλος Αλέν Ντιγκμπέ και ο Μπράιαν Χάουαρντ με 95 παιχνίδια στο ΝΒΑ (Μάβερικς).

Ντοκουμέντο: Το «χειρότερο ματς» του Νίκου Γκάλη

Μολαταύτα το σύνολο αυτό δεν κατέκτησε οτιδήποτε στα χρόνια του Μπιλμπά, χάνοντας το δρόμο της στο φινάλε κάθε σεζόν. Λίγο πριν από την πηγή.

Ίσως βέβαια η τύχη της να ήταν διαφορετική στο Final 4 της Ρώμης το 1997, το «ερυθρόλευκο» Final 4 του Ντέιβιντ Ρίβερς, αν ο Τζιμ Μπιλμπά ήταν παρών στον ημιτελικό με την Μπαρτσελόνα.

Σε αυτόν η γαλλική ομάδα ηττήθηκε 77-70, πληρώνοντας την αδυναμία της στα ριμπάουντ (36-24), χάνοντας 13 αμυντικά, τα 6 από τον Χουάν Ραμόν Ρίβας.

Αν και η Βιλερμπάν δεν ήταν μεταξύ των φαβορί, αντιθέτως ανήκε στο πέμπτο γκρουπ δυναμικότητας της κλήρωσης, η ευρωπαϊκή σεζόν είχε κυλήσει ιδανικά.

Βρέθηκε στον όμιλο με Παναθηναϊκό, Ολίμπια Λουμπλιάνας, Μπαρτσελόνα, Κροάσια Σπλιτ (άλλοτε Γιουγκοπλάστικα) και Λεβερκούζεν.

Σύμφωνα με το τότε σύστημα, προκρίνονταν και οι έξι ομάδες μεταφέροντας τ’ αποτελέσματά τους, ωστόσο αυτή του Μπενιό με ρεκόρ 7-3 μπήκε με καλό εφόδιο στο β’ γύρο.

Εκεί βρήκε τη Κάχα Σαν Φερνάντο (σήμερα Μπέτις), την Ορτέζ και την Ντιναμό Μόσχας (τελευταίες τρεις στον Δ’ όμιλο της α’ φάσης).

Με δεδομένο ότι οι νέες συνοδοιπόροι υστερούσαν ούτως ή άλλως βαθμολογικά, ήταν σχετικά εύκολο για τη Βιλερμπάν να τερματίσει δεύτερη, πίσω μόνο από τον Παναθηναϊκό, και με συνολικό ρεκόρ 12-4 να κλείσει θέση στα χιαστί με πλεονέκτημα έδρας.

Η Εστουδιάντες τη δυσκόλεψε αρκετά και η σειρά κρίθηκε σε τρίτο ματς με 75-71, ματς στο οποίο ο Τζιμ Μπιλμπά είχε 15 πόντους, 10 ριμπάουντ και 4 ασίστ σε 40 λεπτά, προτού έρθει στο δρόμο της η ισχυρή Εφές, η οποία είχε πετάξει εκτός τη Μακάμπι και στόχευε στην κορυφή της Ευρώπης.

O Τζo Φόρτενμπερι έκανε τα πρώτα καρφώματα της Ιστορίας μπροστά στον Αδόλφο Χίτλερ

Οι Τούρκοι πήραν πολύ εύκολα το πρώτο παιχνίδι με 87-71, από 20 πόντους του Πέταρ Ναουμόσκι και 18 του Ουφούκ Σαρίτσα, αλλά το 80-70 στο «Αστρομπάλ», με επιμέρους 44-30 στο δεύτερο μισό του αγώνα, από 19 πόντους, 14 ριμπάουντ και 5 ασίστ του υπέροχου Μπιλμπά έφεραν την ισοφάριση κι ένα τρίτο παιχνίδι στην Πόλη.

«Θα έπρεπε να έχουμε τελειώσει τη σειρά στη Γαλλία», έλεγε ο Αϊντίν Ερς, ο κόουτς της Εφές, μην μπορώντας να πιστέψει πως η ομάδα του έχασε το προβάδισμα που είχε. Ήλπιζε πάντως πως στο «Αμπντί Ιπεκτσί» οι παίκτες της ASVEL δεν θ’ αντέξουν ενώπιον 12.000 οπαδών.

Ο Μπενιό, ωστόσο, βλέποντας την εκρηκτική ατμόσφαιρα, επέστρεψε στ’ αποδυτήρια και με μια πύρινη ομιλία του προετοίμασε ένα «στρατό» και όχι ομάδα. Με ντουμπλαρίσματα σε κάθε μαρκάρισμα και πίεση πάνω στην μπάλα, η Βιλερμπάν πήρε το 62-57, παρά το 38-33 στο 20′.

Ο Ντιγκμπέ δεν άφησε τον Ναουμόσκι να πάρει ανάσα (3/11 τρίποντα), ο Καράσεφ δεν βρήκε στόχο παρά μόνο από τις βολές, ο Άλστον δεν πήρε προσπάθειες, ο Νεμπό έκανε 11 κλεψίματα και η Εφές κατατροπώθηκε μέσα στο σπίτι της από την παρέα του Τζιμ Μπιλμπά. Ο οποίος είχε 13 πόντους, 4 ριμπάουντ και 3 ασίστ.

Το κακό όμως παραμόνευε για τον Γάλλο ήρωα. Το κοινό εξαγριώθηκε από την έκβαση του αγώνα και τον αποκλεισμό, με αποτέλεσμα να πετά κάθε λογής αντικείμενα στο παρκέ. Οι παίκτες της Βιλερμπάν, άλλα χοροπηδώντας από χαρά κι άλλα τρέχοντας για να γλιτώσουν μπήκαν βιαστικά στα αποδυτήρια. «Είχα πει στους παίκτες μου να είναι ήρεμοι, δεν το έκαναν», έλεγε χρόνια μετά ο Μπενιό.

Ο θρύλος της «Dream Team» στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης

Μια πόρτα ήταν κλειστή και ο Μπιλμπά θέλησε εκτός από τον ήρωα στο παρκέ να γίνει ο ήρωας των αποδυτηρίων. Με την αδρεναλίνη στο φουλ, έσπασε το τζάμι της πόρτας για ν’ ανοίξει από μέσα και έκοψε το δεξί χέρι του. Αίματα παντού. Ειδοποιήθηκαν οι άνθρωποι της Εφές, χρειάστηκε ασθενοφόρο για να διακομιστεί στο νοσοκομείο.

«Δεν ήξερα τι να κάνω. Ήμουν σε πανικό», ομολόγησε χρόνια μετά. Τον μετέφεραν σε κλινική και χειρουργήθηκε άμεσα. Η επέμβαση στο αντιβραχιόνιο κράτησε τρεις ώρες. Ο χειρουργός που τον ανέλαβε ήταν εξαιρετικός, η ζημιά αποκαταστάθηκε, αλλά ο Γάλλος θα έλειπε από το υπόλοιπο της περιόδου.

Κατ’ επέκταση και από το Final 4 της Ρώμης. Η Βιλερμπάν είχε νικήσει την Εφές, αλλά ταυτόχρονα είχε χάσει το μεγάλο όπλο της. Τον παίκτη για όλες τις δουλειές. Τον παίκτη – πασπαρτού. Ο οποίος βίωνε ένα προσωπικό «Εξπρές του Μεσονυχτίου» σε μια διαφορετική εκδοχή από το βιβλίο του Μπίλι Χέιζ που το 1978 κατέληξε να γίνει ταινία σε σενάριο του Όλιβερ Στόουν και σκηνοθεσία του Άλαν Πάρκερ.

«Θα είχαμε νικήσει την Μπαρτσελόνα εκείνη την ημέρα, αν είχαμε τον Μπιλμπά», είναι το χρόνιο παράπονο του Μπενιό. «Ο Χιμένεθ ήταν ασταμάτητος». Όντως. Εκτός των 12 ριμπάουντ του Ρίβας, ο Ισπανός φόργουορντ τελείωσε το ματς με 16 πόντους σ’ ένα ματς που κρίθηκε κάτω από τους 80.ω«Ήταν ο δικός μας Τιράμ», έχει πει σε άλλη συνέντευξή του ο Ντιγκμπέ.

Ο Τζιμ Μπιλμπά επανήλθε λίγους μήνες μετά. «Επηρεάστηκα πολύ, με πήγε πίσω», επαναλαμβάνει ακόμη και σήμερα όταν θυμάται τι συνέβη. Ναι μεν ψηφίστηκε καλύτερος Γάλλος παίκτης της εγχώριας λίγκας το 1998, κατέκτησε το αργυρό μετάλλιο με την εθνική στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ και ήταν μέλος της ΑΕΚ που πανηγύρισε την ανατροπή του 0-2 στους τελικούς του ελληνικού πρωταθλήματος το 2002. Δεν ήταν όμως ο ίδιος έως ότου το 2007 ρίξει την αυλαία του.

Ο «τζέντλεμαν Τζιμ» είχε υποκλιθεί για τελευταία φορά.