Όταν η Λίβερπουλ άρχισε την αγγλική… δικτατορία στο Κύπελλο Πρωταθλητριών

Πέρασαν 41 χρόνια από τη νύχτα που η Λίβερπουλ του Μπομπ Πέισλι κατέκτησε το πρώτο της Κύπελλο Πρωταθλητριών, αφού επικράτησε 3-1 της Γκλάντμπαχ στη Ρώμη.

Τότε άρχισε η αγγλική κυριαρχία στον θεσμό που διήρκησε μέχρι το 1985, τη χρονιά δηλαδή που η τραγωδία του “Χέιζελ” διαφοροποίησε τα δεδομένα στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο.

Μέσα από το βιβλίο “Ταξίδι στ’ αστέρια”, το οποίο έγινε μπεστ σέλερ και βραβεύτηκε το 2017 από το κοινό στα βραβεία Public, ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος γυρίζει τον χρόνο στο 1976-77, τη σεζόν που η “κόκκινη” αρμάδα κυριαρχούσε σε Αγγλία και Ευρώπη.

***

«Το 1959, τη χρονιά που το άγνωστο συγκρότημα των «Quarrymen» άλλαζε το όνομα του σε «Beatles», ένας Σκωτσέζος τεχνικός ο Μπιλ Σάνκλι αναλάμβανε τη Λίβερπουλ και τίποτε δεν θα ήταν πια το ίδιο για έναν σύλλογο που «βολόδερνε» στο μέσο της δεύτερης κατηγορίας.

Μέσα σε 15 χρόνια, ο ιδιοφυής αυτός άνθρωπος θα έβαζε τις βάσεις για τον θρύλο των «κόκκινων»: τρία πρωταθλήματα Αγγλίας, δύο Κύπελλα και ένα Κύπελλο UEFA, το πρώτο ευρωπαϊκό για την ομάδα, θα γέμιζαν την τροπαιοθήκη του «Άνφιλντ».

Ήταν η εποχή που όποιος ζούσε στο Λίβερπουλ μπορούσε κάλλιστα να ισχυριστεί ότι βρίσκεται στο κέντρο του κόσμου.

Η πρωτοφανής επιτυχία των «σκαθαριών» θα μετέτρεπε το Μέρσεϊσαϊντ σε πρωτεύουσα της μοντέρνας μουσικής και της μόδας και καθώς ολόκληρη η Βρετανία και κόσμος χόρευε στους ρυθμούς του «Merseybeat», με δεκάδες συγκροτήματα της περιοχής να κυριαρχούν στα charts, η πόλη είχε και τις επιτυχίες της στο ποδόσφαιρο.

Δεν ήταν μόνο οι φίλοι της Λίβερπουλ αλλά και εκείνοι της Έβερτον υπερήφανοι και ευτυχισμένοι, αφού τα «ζαχαρωτά» είχαν επίσης το μερίδιο σε τίτλους, με δύο πρωταθλήματα και ένα FA Cup να πηγαίνουν στο «Γκούντισον Παρκ».

Η διάλυση των Beatles, με το “Let it Be” να είναι εκτός από το τελευταίο κομμάτι τους και ένας προάγγελος για ότι θα ακολουθούσε, έφερε το τέλος της μουσικής κυριαρχίας και η ενεργειακή κρίση του χειμώνα του 1973 έφερε προβλήματα σε ολόκληρη την Βρετανία, με τηn κυβέρνηση των Συντηρητικών του Έντουαρντ Χιθ να πνέει τα λοίσθια και τις δουλειές να αρχίσουν να χάνονται στο μεγάλο λιμάνι.

Τον Ιούλιο του 1974, λίγες ημέρες μετά την κατάκτηση του Κυπέλλου Αγγλίας με το εκκωφαντικό 3-0 επί της Νιούκαστλ, ο Μπιλ Σάνκλι σόκαρε τους πάντες υποβάλλοντας την παραίτησή του από το πόστο του μάνατζερ της Λίβερπουλ, επικαλούμενος κούραση μετά από μιάμιση δεκαετία σκληρής δουλειάς.

 

Δεκαεννέα τίτλοι σε εννέα χρόνια

Η διοίκηση των «κόκκινων» δεν πανικοβλήθηκε. Τον αντικαταστάτη τον είχε έτοιμο. Ο Μπομπ Πέισλι, παλιός παίκτης της ομάδας και βοηθός του Σάνκλι, θα έπαιρνε τη θέση του, αν και απρόθυμα.

Μολονότι οι δυο τους δεν είχαν καμία σχέση ως χαρακτήρες (ο Σάνκλι εξωστρεφής, δημοσιογραφικός και «μάστορας» στην ψυχολογία, ο Πέισλι ήσυχος και ειδικός στην τακτική) η αλλαγή δεν διαφοροποίησε τον προσανατολισμό της ομάδας.

Αν και περίπτωση ανθρώπου που δεν ήθελε πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας, υπηρετώντας τον σύλλογο από το 1939 ως ποδοσφαιριστής και στο πλευρό του Σάνκλι από την πρώτη μέρα όχι μόνο ως βοηθός αλλά και ως… φυσιοθεραπευτής, ήξερε απ’ έξω κι ανακατωτά το τι συνέβαινε στα αποδυτήρια!

Τα αφιερώματα του Sport-Retro.gr στο αγγλικό ποδόσφαιρο

Όπως εξιστορεί στην αυτοβιογραφία του «My Liverpool Home» ο Κένι Νταλγκλίς, «ο Μπομπ μπορούσε να καταλάβει αν κάποιος παίκτης ήταν τραυματίας και τι πρόβλημα αντιμετώπιζε, βλέποντας τον απλά και μόνο να περπατά».

Μετά την πρώτη «αναγνωριστική» σεζόν 1974-75 που θα ήταν η μοναδική χωρίς τίτλο, ο Πέισλι την επόμενη οδήγησε τη Λίβερπουλ στο πρωτάθλημα και σε ευρωπαϊκό τίτλο (Κύπελλο UEFA) ταυτόχρονα, κάτι που καμία αγγλική ομάδα στο παρελθόν δεν είχε πετύχει.

Για όσους γνώρισαν τον Μπόμπ Πέισλι δεν χωρά αμφισβήτηση πως, περισσότερο και από τον Σάνκλι, αυτός μετέτρεψε τη Λίβερπουλ στην καλύτερη ομάδα του κόσμου.

Σε διάστημα 9 ετών οδήγησε την “κόκκινη” αρμάδα στην κατάκτηση 19 τίτλων! Τρία Κύπελλα Πρωταθλητριών, ένα Κύπελλο UEFA, έξι πρωταθλήματα και τρία League Cup από το 1975 μέχρι το 1983 αποτελούν συγκομιδή που ακόμα και ο σερ Άλεξ δεν διανοήθηκε να ζήσει στα αντίστοιχα πρώτα χρόνια της παρουσίας του στο «Ολντ Τράφορντ».

 

«Αν του πήγαινες κόντρα, είχες τελειώσει!»

Στο καταπληκτικό βιβλίο “Manager of the Μillennium”, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Τζον Κιθ καταγράφει το πόσο ανθρώπινος και προσιτός ήταν σε κάθε έκφανση της ζωής του ο Πέισλι.

«Υπήρχαν φορές που μέσα στα αποδυτήρια και στα γραφεία του «Άνφιλντ» κυκλοφορούσε με τις παντόφλες του και με ένα φλιτζάνι τσάι γιατί ένιωθε το γήπεδο μία προέκταση του σπιτιού του.

Μιλούσε σε όλους ευγενικά και πάντα ρωτούσε για το αν είναι όλοι καλά στο σπίτι, από την καθαρίστρια μέχρι τον άνθρωπο που μάζευε τα σκουπίδια», γράφει ο Κιθ, εξηγώντας ωστόσο πως όπως λένε όποιοι τον έζησαν μέσα στα αποδυτήρια, ήταν κυνικός στο πώς έπρεπε να λύνει τα προβλήματα.

«Όποιος πήγαινε κόντρα στον Μπομπ είχε τελειώσει, γιατί είχε μάθει στη ζωή του να παίρνει δύσκολες αποφάσεις παρά το όποιο κόστος».

Η σεζόν 1976-77 ξεκίνησε με τους «κόκκινους» να φιλοδοξούν να σηκώσουν για πρώτη φορά το Κύπελλο Πρωταθλητριών, εννέα χρόνια μετά την επιτυχία της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.

Σε αυτό θα βοηθούσε μία «φουρνιά» παικτών, την κλάση των οποίων δύσκολα συναντούσες, με τον Ρέι Κλέμενς κάτω από τα δοκάρια, τον Φιλ Νιλ δεξί μπακ και σπεσιαλίστα στα πέναλτι, Τόμι Σμιθ και Έμλιν Χιουζ στο κέντρο της άμυνας.

Ρέι Κένεντι και Στιβ Χάιγουεϊ στα άκρα στη μεσαία γραμμή, Ίαν Κάλαχαν και Τέρι Μακ Ντέρμοτ στο κέντρο, ενώ στην επίθεση υπήρχε ο Κέβιν Κίγκαν, το μεγαλύτερο αστέρι του αγγλικού ποδοσφαίρου, που είχε ήδη ανακοινώσει ότι από την επόμενη σεζόν θα έφευγε και η Λίβερπουλ είχε συμφωνήσει με το Αμβούργο.

Δίπλα του ο πανύψηλος Ουαλός άσος Τζον Τόσακ, ο οποίος είχε μία σχεδόν… τηλεπαθητική συνεργασία με τον Κίγκαν.

Η ομάδα του Πέισλι άρχισε την περιπέτεια στο Πρωταθλητριών αποκλείοντας εύκολα τους Βορειοϊρλανδούς της Κρουσέιντερς. Στον δεύτερο γύρο η Τράμπζονσπoρ δεν αποτέλεσε σημαντικό εμπόδιο και στα προημιτελικά οι «κόκκινοι» θα αντιμετώπιζαν την πιο συναρπαστική ομάδα της Ευρώπης, τη Σεντ Ετιέν…

 

 

«Αllez les rouges»

Στο πρώτο ματς του «Ζοφρουά Γκισάρ», η Λίβερπουλ χωρίς τον Κίγκαν έχασε 1-0 από γκολ του Μπατνέ. Η ρεβάνς του «Άνφιλντ», όμως, αποτέλεσε μία από τις κορυφαίες στιγμές στην ιστορία του συλλόγου.

Μέσα σε μία εκπληκτική ατμόσφαιρα, ο Κίγκαν με ένα ψηλοκρεμαστό σουτ από πλάγια θέση ισοφάρισε το σκορ του πρώτου αγώνα μετά από δύο μόλις λεπτά.

Ο Μπατνέ έκανε το 1-1 με ένα εκπληκτικό βολέ και οι «στεφανουά» έδειχναν έτοιμοι για πρόκριση. Ο Ρέι Κένεντι έβαλε ξανά τους «κόκκινους» στο παιχνίδι και με το ρολόι να μετρά αντίστροφα, ο Μπομπ Πέισλι έκανε μία από τις πιο ιστορικές αλλαγές βγάζοντας τον Τόσακ και ρίχνοντας στη μάχη τον κοκκινομάλλη Ντέιβιντ Φέρκλαφ, γνωστό για την ικανότητα του να σκοράρει ως αλλαγή.

Στο 84’, ο νεαρός επιθετικός, γίνεται αποδέκτης βαθιάς μπαλιάς από τον Κένεντι. Κοντρολάρει, αποφεύγει τον Λόπες και βρίσκεται απέναντι από τον τερματοφύλακα Τσούρκοβιτς. Μέσα σε πανζουρλισμό ο «SuperSub» τον πλασάρει και δίνει στη Λίβερπουλ την πρόκριση με το 3-1.

Το «Κop», έχει καταλάβει ότι αυτή η ομάδα είναι φτιαγμένη για πολύ ψηλά και το σύνθημα «allez les rouges» τραντάζει το «Άνφιλντ».

Μετά από τέτοια πρόκριση, η Ζυρίχη στα ημιτελικά δεν θα μπορούσε να αποτελέσει ισχυρό εμπόδιο και δύο νίκες ήρθαν να σφραγίσουν τη παρουσία των «ρεντς» στη Ρώμη, στον πρώτο τους τελικό Κυπέλλου Πρωταθλητριών.

Αντίπαλός τους θα ήταν η Μπορούσια Μενχενγκλάντμπαχ του Ούντο Λάτεκ, η οποία έπαιρνε τα ηνία στη Γερμανία από την Μπάγερν, με μεγάλο αστέρι τον κοντούλη Άλαν Σίμονσεν από τη Δανία και άξιους συμπαραστάτες τους Φογκτς, Στίλικε, Μπόνοφ, Χάινκες.

Η Γκλάντμπαχ, άρχισε την πορεία της αποκλείοντας την Τιρόλ από την Αυστρία και συνέχισε με θύματα την Τορίνο και την Μπριζ του Ερνστ Χάπελ.

Στα ημιτελικά, η Ντινάμο Κιέβου του Μπλαχίν (που προηγουμένως είχε βγάλει εκτός θεσμού την κάτοχο Μπάγερν) προέβαλλε αντίσταση αλλά «έπεσε» με ήττα 2-0 στη ρεβάνς.

 

Ο μεγάλος τελικός στο «αντίο» του Κίγκαν

Πάμε, λοιπόν, στον τελικό της Ρώμης όπου δύο ανερχόμενες δυνάμεις του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου διασταύρωσαν τα ξίφη τους, αφού προηγουμένως είχαν εξασφαλίσει το πρωτάθλημα.

Θα έκαναν την επανεμφάνισή τους στον θεσμό ακόμη και αν έχαναν, κι αυτό βοήθησε για να γίνει ο καλύτερος αγώνας από το 1969.

Στις εξέδρες του «Ολίμπικο» οι 30.000 κόκκινες σημαίες έδειχναν ξεκάθαρα πως οι Άγγλοι είχαν περισσότερο κόσμο, αλλά η Γκλάντμπαχ άρχισε με ένα δοκάρι του Μπόνοφ καλύτερα το ματς.

Προτού συμπληρωθούν 30 λεπτά παιχνιδιού, όμως, ο Τέρι Μακ Ντέρμοτ πήρε την πάσα του Στιβ Χάιγουεϊ και με ένα σουτ μέσα από την περιοχή έκανε το 1-0 για τη Λίβερπουλ.

Η Γκλάντμπαχ ισοφάρισε στο 50ό λεπτό με φοβερό μονοκόμματο σουτ από τον Άλαν Σίμονσεν και λίγο αργότερα τα αντανακλαστικά του Κλέμενς έσωσαν τη Λίβερπουλ από ένα δεύτερο γκολ, προτού μπει το 67ο λεπτό, όταν μετά από κόρνερ, ήρθε ο Τόμι Σμιθ για να κάνει με κεφαλιά το 2-1.

Πέντε λεπτά πριν από το τέλος, ο κορυφαίος του αγώνα Κέβιν Κίγκαν ξεκίνησε μία κούρσα που τον έφερε στην περιοχή, ο Φογκτς τον ανέτρεψε και ο διαιτητής σφύριξε πέναλτι.

Ο νεαρός Φιλ Νιλ ανέλαβε να το εκτελέσει. Λίγα μέτρα πίσω του, ο Ίαν Κάλαχαν προσευχόταν από μέσα του: έπαιζε στη Λίβερπουλ από το 1960, είχε ζήσει από κοντά τις πρώτες μέρες του Σάνκλι στη β’ κατηγορία και τώρα, 17 χρόνια μετά, βρισκόταν ένα πέναλτι μακριά από την εξασφάλιση του μεγαλύτερου τίτλου.

Ο Νιλ δεν τον πρόδωσε: η μπάλα δεξιά, ο Κνάιμπ αριστερά και 3-1! Ο Εμλιν Χιουζ, το «τρελό άλογο» της Λίβερπουλ, σήκωσε το τρόπαιο ψηλά και η Λίβερπουλ γινόταν η δεύτερη Πρωταθλήτρια Ευρώπης από την Αγγλία.

Ο Μπομπ Πέισλι είχε κάθε δικαίωμα να γιορτάζει πίνοντας ένα ποτήρι… γάλα όπως συνήθιζε. Στις 4 Ιουνίου του 1944, όταν οι Σύμμαχοι απελευθέρωναν τη Ρώμη, ο νεαρός στρατιώτης Μπομπ είχε μπει στην «Αιώνια Πόλη» πάνω σε ένα άρμα μάχης. Στις 25 Μαΐου 1977, ο ίδιος άνθρωπος κατακτούσε τη Ρώμη για δεύτερη φορά.

Η αγγλική… δικτατορία στο Κύπελλο Πρωταθλητριών μόλις άρχιζε και θα κρατούσε με μοναδική διακοπή το 1983 έως τη “μαύρη” νύχτα του “Χέιζελ” το 1985.

Ο Πέισλι θα παρέμενε μέχρι το 2014 (όταν τον ισοφάρισε ο Αντσελότι) ο μοναδικός προπονητής που κατέκτησε τρεις φορές το Κύπελλο Πρωταθλητριών, αφού την επιτυχία της Ρώμης ακολούθησαν η νίκη του 1978 επί της Κλαμπ Μπριζ στο Γουέμπλεϊ και επί της Ρεάλ Μαδρίτης στο Παρίσι με το ίδιο σκορ το 1981.

Ο Άλαν Κένεντι, σκόρερ στο ματς του 1981, σε αποκλειστική συνέντευξη στον αέρα του “ΣΠΟΡ FM” το 2007, μου είχε χαρακτηρίσει ως πραγματικό δάσκαλο τον Πέισλι. «Θυμάμαι πως ποτέ δεν φώναξε στα αποδυτήρια για κάποιο λάθος. Ενιωθες πως ήταν ένας πατέρας και όχι προπονητής», ήταν τα λόγια του.

Στον τελικό του League Cup του 1983 έγινε ο μοναδικός προπονητής που ανέβηκε πρώτος τα περίφημα σκαλοπάτια του “Γουέμπλεϊ” για να παραλάβει το τρόπαιο, αφού ο Γκρέιαμ Σούνες ως αρχηγός και οι υπόλοιποι παίκτες, τον έστειλαν πρώτο για να τον τιμήσουν επειδή θα αποχωρούσε.

Τα αφιερώματα του Sport-Retro.gr στο Κύπελλο Πρωταθλητριών

Παράπονο της οικογενείας του πως ποτέ δεν έγινε Σερ. Ακόμα και μετά θάνατον θα μπορούσε να του γίνει αυτή η τιμή, αλλά η στενοκεφαλιά δεν έχει πατρίδα.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ταλαιπωρήθηκε από τη νόσο του Αλτσχάιμερ και “έφυγε” τελικά από τη ζωή στις 14 Φεβρουαρίου του 1996.

Στο τέλος δυστυχώς δεν θυμόταν καν το όνομά του, αλλά για όποιον παρακολουθεί το ποδόσφαιρο δεν υπάρχει αμφιβολία πως υπήρξε ο κορυφαίος Άγγλος τεχνικός της Ιστορίας…