Η αυταπάρνηση, το αθλητικό ιδεώδες, το μήνυμα του Μαραθωνίου και του Ολυμπισμού… Όλες αυτές οι λέξεις αποτυπώθηκαν διά παντός στις υπεράνθρωπες προσπάθειες, το κατάχλωμο πρόσωπο, το αφυδατωμένο σώμα ενός κοντούλη, αλλά τεράστιου Iταλού δρομέα.
Ο Ντοράντο Πιέτρι απεβίωσε σαν σήμερα (7/2) το 1942 και το Sport-Retro.gr αποτίει φόρο τιμής στη μνήμη του πιο διάσημου ηττημένου-νικητή των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων.
Πρώτος με την… ποδιά!
Γεννημένος στις 16 Οκτωβρίου 1885 στο χωριουδάκι Μάντριο και μεγαλωμένος στο Κάρπι, ο Ντοράντο Πιέτρι βοηθούσε την αγροτική του οικογένεια, εργαζόμενος από πολύ μικρή ηλικία σε ένα ζαχαροπλαστείο.
Ο ύψους μόλις 1.59μ. νεαρός αγαπούσε το τρέξιμο και ο θρύλος τον θέλει να σκέφτεται την επαγγελματική ενασχόληση από τον Σεπτέμβριο του 1904.
Τότε, ο Πιέτρι δελεάστηκε από τη συμμετοχή του πιο διάσημου Ιταλού Μαραθωνοδρόμου, του Περίκλε Παλιάνι, σε έναν αγώνα στο Κάρπι και χωρίς να το πολυσκεφτεί αποφάσισε να λάβει μέρος.
Αγωνιζόμενος με τη στολή εργασίας, δηλαδή την ποδιά του, ο 18χρονος κράτησε ρυθμό μέχρι το φινάλε της κούρσας και τερμάτισε πρώτος, μπροστά κι από τον σπουδαίο Παλιάνι.
Άτυχος στους Μεσοολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας
Ο αθλητής της Πάτρια του Κάρπι πανηγύρισε την πρώτη του διεθνή επιτυχία το 1905, όταν αναδείχθηκε νικητής σε αγώνα 30χλμ. στο Παρίσι, με διαφορά περίπου 6 λεπτών από τον δεύτερο.
Επιπλέον, στις 2 Απριλίου 1906 θριάμβευσε στον προκριματικό Μαραθώνιο για τη Μεσοολυμπιάδα της ίδιας χρονιάς και, κατά συνέπεια, ταξίδεψε στη γειτονική Ελλάδα.
Δυστυχώς για εκείνον, όμως, ενώ βρισκόταν στην πρώτη θέση της κούρσας με διαφορά περίπου 5 λεπτών από τους διώκτες του, ο Πιέτρι υποχρεώθηκε να αποσυρθεί στο 24ο χιλιόμετρο εξαιτίας προβλήματος στο στομάχι.
Ωστόσο, ο 20χρονος όχι μόνο δεν απογοητεύτηκε, αλλά συνέχισε να προετοιμάζεται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου, με σημαντικότερο γεγονός τη νίκη στα ιταλικά πρωταθλήματα του 1907.
Σε έναν αγώνα προετοιμασίας στο Κάρπι, ο Πιέτρι «κατάπιε» 40χλμ. σε 2 ώρες και 38 λεπτά, επίδοση εξαιρετική για την εποχή.
Μερικές… λεπτομέρειες
Ο Ντοράντο Πιέτρι προετοιμαζόταν για να αγωνιστεί στην πατρίδα του, αφού η ΔΟΕ είχε δώσει το χρίσμα στη Ρώμη, ωστόσο η έκρηξη του Βεζούβιου το 1906 και η πρόκληση σημαντικών καταστροφών υποχρέωσε τη διοργανώτρια αρχή να μεταφέρει τους Αγώνες στο Λονδίνο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η απόσταση των 42.195μ. του Μαραθωνίου ορίστηκε για πρώτη φορά στη διοργάνωση του 1908 και καθιερώθηκε το 1921.
Στο ενδιάμεσο, δηλαδή στους Αγώνες του 1912 και του 1920 (σ.σ. το 1916 δεν διεξήχθησαν λόγω Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η απόσταση είχε καθοριστεί σε 40.200μ. και 42.750μ. αντίστοιχα.
Μία απόφαση της Βασίλισσας Αλεξάνδρας, προγιαγιάς της Ελισάβετ, έμελλε να αλλάξει τη μοίρα του Μαραθωνίου και να γραφτεί στην Ιστορία.
Ο αγώνας αντοχής δρόμου επρόκειτο να διεξαχθεί σε έναν δρόμο έξω από το Κάστρο του Γουίντσορ, όμως η «γαλαζοαίματη» ζήτησε οι αθλητές να περάσουν μέσα από εδάφη της βασιλικής κατοικίας για να τους δουν εν δράσει τα παιδιά της.
Αυτή η παράκαμψη προσέθεσε 352 μέτρα, γεγονός που όπως αποδείχθηκε διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην έκβαση της κούρσας.
Τζακ, Πράις, Χέφερον, Πιέτρι…
Παρασκευή 24 Ιουλίου 1908. Τελευταία ημέρα του στίβου στους Αγώνες του Λονδίνου. Στις 14.33 ώρα Αγγλίας, η Βασίλισσα Αλεξάνδρα ενημερώνει με τηλεγράφημα την Πριγκίπισσα της Ουαλίας, η οποία δίνει το έναυσμα για την εκκίνηση και οι αθλητές αρχίζουν να τρέχουν κάτω από υψηλή θερμοκρασία.
Περίπου 75.000 θεατές βρίσκονται στις εξέδρες του «Γουάιτ Σίτι», ενώ αμέτρητοι είναι εκείνοι που παρατάσσονται σε σημεία της διαδρομής για να παρακολουθήσουν τον Μαραθώνιο.
Μεταξύ των παρευρισκόμενων στο νεότευκτο στάδιο του Λονδίνου είναι και ο συγγραφέας σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, «πατέρας» του Σέρλοκ Χολμς, ο οποίος εκτελεί χρέη ανταποκριτή της «Daily Mail».
Με την ολοκλήρωση κάθε χιλιομέτρου, οι θεατές ενημερώνονται από τα μεγάφωνα για το όνομα του Μαραθωνοδρόμου που προπορεύεται στην κούρσα. Αρχικά, υπάρχει ενθουσιασμός αφού οι «δικοί τους» Τόμας Τζακ και Τζακ Πράις εναλλάσσονται στην κεφαλή, προτού πάρει τα ηνία ο Τσαρλς Χέφερον από τη Νότια Αφρική.
Το μεγάλο διάστημα που απαιτείται από την αφετηρία μέχρι την άφιξη των ηρωικών αθλητών καλύπτεται από αγώνες 110μ. μετ’ εμποδίων, πάλης, αλλά και καταδύσεων, καθώς η Ολυμπιακή πισίνα βρίσκεται εντός του σταδίου.
Τρία περίπου χιλιόμετρα πριν από το φινάλε, ο κοντός αθλητής με το λευκό φανελάκι και το κόκκινο σορτς προσπερνά τον Χέφερον και εισέρχεται πρώτος στο «Γουάιτ Σίτι». Τότε, αρχίζει το δράμα…
Ο πιο δραματικός τερματισμός
Ουδείς από τους δεκάδες χιλιάδες θεατές που είχαν την τιμή να παρακολουθήσουν το τελευταίο σκέλος του Μαραθωνίου περίμενε τι θα διαδραματιστεί μπροστά στα μάτια τους.
Ο Ιταλός δρομέας με το Νο19 είναι ήδη ζαλισμένος και αφυδατωμένος. Χάνει τον προσανατολισμό του, κινείται δεξιά αντί για αριστερά, οι κριτές τον επαναφέρουν στη σωστή κατεύθυνση, προτού καταρρεύσει για πρώτη φορά. Ο ενθουσιασμός δίνει τη θέση του στην αγωνία. Το κοινό του «Γουάιτ Σίτι» σιωπά.
Ο Τζακ Άντριου, αλυτάρχης της κούρσας, με το ένα χέρι κρατά τον τηλεβόα του και με το άλλο προσπαθεί να σηκώσει τον Πιέτρι. Στο σημείο σπεύδει και ο Μάικλ Μπέλγκερ, Ιρλανδός επικεφαλής του ιατρικού επιτελείου. Δεν καταλαβαίνουν ότι εκείνη τη στιγμή στερούν το μετάλλιο από τον βραχύσωμο ζαχαροπλάστη, αλλά βέβαια, προέχει η ανθρώπινη ζωή.
Περίπου 50 χρόνια αργότερα, η κόρη του Άντριου ανακάλυψε ένα έγγραφο του πατέρα της, το οποίο ανέφερε μεταξύ άλλων: «Προειδοποίησα τον γιατρό Μπέλγκερ ότι ο αθλητής θα μηδενιστεί, αλλά μου απάντησε πως παρά το γεγονός ότι ήμουν ο επικεφαλής του αγώνα θα έπρεπε να τον υπακούσω.
Κάθε φορά που ο Ντοράντο έπεφτε, έπρεπε να του κρατήσω τα πόδια την ώρα που ο γιατρός του έκανε μαλάξεις για να κρατά ζωντανή την καρδιά του».
Συνολικά, ο υπεράνθρωπος Ιταλός έπεσε τέσσερις φορές σε 200μ., οι κριτές τον βοήθησαν να σηκωθεί και τελικά ολοκλήρωσε σε 2 ώρες, 54 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα.
Αμέσως μετά τον τερματισμό, ο Πιέτρι κατέρρευσε για πέμπτη φορά και μεταφέρθηκε με φορείο εκτός αγωνιστικού χώρου.
Τα αίτια της κατάρρευσης και ο μηδενισμός
Η υψηλή θερμοκρασία, ασυνήθιστη για τα βρετανικά δεδομένα, αναμφίβολα έπαιξε τον ρόλο της, δεδομένου ότι μόλις 27 αθλητές κατάφεραν να περάσουν τη γραμμή του τερματισμού.
Λέγεται, επίσης, ότι κατά τη διάρκεια της διαδρομής ο Πιέτρι κατανάλωσε στρυχνίνη, γεγονός που ίσως να τον επηρέασε, ενώ το μόνο σίγουρο είναι πως είχε φάει μεγάλη μερίδα μπριζόλας εκείνο το πρωινό.
Η μαρτυρία του Τζόζεφ Φόρσοου, του Μαραθωνοδρόμου δηλαδή που κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο, είναι ενδεικτική των διατροφικών συνηθειών εκείνης της εποχής.
Χαρακτηριστικά, ο Βρετανός είπε: «Ακολουθήσαμε το πλάνο προηγούμενων αγώνων, καταναλώνοντας μεγάλη ποσότητα μπριζόλας, δύο ωμά αυγά, λίγο τσάι και ένα τοστ.
Κατά τη διαδρομή ήπιαμε μόνο νερό, αλλά εγώ περίπου 6,5χλμ. πριν από το φινάλε, αισθανόμενος μία έντονη ενόχληση στα πλευρά, ήπια μια γουλιά μπράντι. Δεν πιστεύω ότι τα ποτά βοηθούν, ωστόσο έπρεπε να κάνω κάτι με το πρόβλημά μου».
Όπως και να είχε, πάντως, ο Ντοράντο Πιέτρι μηδενίστηκε και, όπως είναι φυσικό, ο δεύτερος της κούρσας Τζόνι Χέις κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο, έπειτα από ένσταση της αμερικανικής αποστολής που έγινε δεκτή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Χέφερον, προπορευόμενος για αρκετά χιλιόμετρα αλλά εν τέλει δεύτερος πίσω από τον Χέις, άσκησε ένσταση κατά των δύο πρώτων, επικαλούμενος δημοσίευμα του «Press Association» που ανέφερε ότι ο Αμερικανός είχε, επίσης, λάβει βοήθεια.
Ο Νοτιοαφρικανός υποσχέθηκε ότι θα την αποσύρει αν έπρατταν αναλόγως και οι Αμερικανοί κατά του Πιέτρι, αλλά τα παραπάνω ίσχυσαν στο… 50%. Κοινώς, εκείνος έκανε πίσω, οι Αμερικανοί όχι και το χρυσό παρέμεινε στην κατοχή του Χέις.
Το κύπελλο της Βασίλισσας
Η φημολογία που ήθελε τον Πιέτρι να πεθαίνει από την εξάντληση δεν ευσταθούσε, καθώς κατά τις 21:00 εθεάθη έξω από το «Γουάιτ Σίτι» να μεταφέρεται στο κατάλυμά του με ένα αμάξι.
Όχι μόνο δεν πέθανε, αλλά έμεινε στην αιωνιότητα για τις υπεράνθρωπες προσπάθειές του, οι οποίες συγκίνησαν τη Βασίλισσα Αλεξάνδρα.
Η «γαλαζοαίματη» του προσέφερε ένα επίχρυσο ασημένιο κύπελλο, τη στιγμή που ο σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ πρότεινε να συγκεντρωθούν χρήματα, προκειμένου ο Πιέτρι να ανοίξει ένα δικό του φούρνο στην Ιταλία.
Ο ίδιος ο διάσημος συγγραφέας, μάλιστα, προσέφερε τις πρώτες 5 λίρες, ποσό που αντιστοιχεί σε περίπου 550 ευρώ στη σημερινή εποχή, ενώ συνολικά μαζεύτηκαν 300 λίρες (σχεδόν 33.000 σημερινά ευρώ).
Επιπλέον, παρά το γεγονός ότι δεν γνώριζε γρι από αγγλικά, έκανε περιοδεία σε μουσικά θέατρα της εποχής και γνώριζε την αποθέωση.
Ο βραχύσωμος Ιταλός πήρε ρεβάνς σε δύο περιπτώσεις από τον Χέις, στις 25 Νοεμβρίου 1908 και στις 15 Μαρτίου 1909, αμφότερες επί αμερικανικού εδάφους, ωστόσο Ολυμπιακό μετάλλιο δεν κατάφερε να βάλει στην πλούσια συλλογή του.
Στις 24 Μαΐου 1910 πέτυχε ατομικό ρεκόρ (2.38:48) στην Αργεντινή, στις 3 Σεπτεμβρίου 1911 έδωσε τον τελευταίο του αγώνα στην πατρίδα του (Πάρμα) και τον Οκτώβριο του 1911 αποχαιρέτησε τη δράση με μία ακόμη νίκη στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας.
Κατά συνέπεια, σε ηλικία μόλις 26 ετών κι έπειτα από μόλις τρία χρόνια επαγγελματικής καριέρας, ο Πιέτρι κέρδισε πάνω από 200.000 λίρες, ποσό τεράστιο για την εποχή.
Οι δηλώσεις του για τον ιστορικό Μαραθώνιο
Ο Ντοράντο Πιέτρι αποφάσισε να επενδύσει τα κέρδη του στην κατασκευή ενός ξενοδοχείου, με τη συνδρομή του αδερφού του.
Δυστυχώς, ο Ιταλός δεν αποδείχθηκε τόσο ικανός στο επιχειρηματικό σκέλος, με συνέπεια το εγχείρημά του να αποτύχει παταγωδώς.
Κατόπιν, μετακόμισε στο Σαν Ρέμο, όπου εργάστηκε σε ένα συνεργείο αυτοκινήτων και έζησε μέχρι το τέλος της σύντομης ζωής του.
Η αλησμόνητη αυτή προσωπικότητα των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων επιβίωσε το 1908 στο «Γουάιτ Σίτι», όμως «έφυγε» νεότατος, σε ηλικία 56 ετών, από καρδιακή προσβολή.
Αντί επιλόγου, η περιγραφή του Μαραθωνίου των Μαραθωνίων από τον ίδιο τον Πιέτρι στο περιοδικό «Sport Illustrato» εν έτει 1915.
«Όταν μπήκα στο στάδιο, αισθάνθηκα έναν ανυπόφορο πόνο στα πόδια και τα πνευμόνια μου. Ένιωσα σαν ένα γιγάντιο χέρι να πιάνει τον λαιμό μου και να τον σφίγγει ολοένα και περισσότερο.
H δύναμη της θέλησης δεν έφτανε πια. Αν έφτανε, δεν θα είχα πέσει την πρώτη φορά. Σηκώθηκα αυτόματα και έσυρα τον εαυτό μου για μερικά ακόμη μέτρα. Δεν γνώριζα αν βρισκόμουν εντός ή εκτός του στόχου μου.
Μου είπαν ότι έπεσα άλλες πέντε ή έξι φορές και ότι έμοιαζα με άνθρωπο που υποφέρει από παράλυση, που κάνει μερικά βηματάκια προς το αναπηρικό του καροτσάκι… Δεν θυμάμαι τίποτε άλλο. Η μνήμη μου σταματά στην τελευταία πτώση».
Η μνήμη όσων ενστερνίζονται το πνεύμα του Μαραθωνίου, του Ολυμπισμού και του Αθλητισμού δεν θα σταματήσει ποτέ να «φιλοξενεί» προσωπικότητες όπως εκείνη του Ντοράντο Πιέτρι.
Δεκαετίες από τον θάνατό του, ο αξέχαστος Ιταλός ακόμα πέφτει και σηκώνεται, παλεύει για τις αξίες του Ολυμπισμού και νικά…
Διαβάστε ακόμη:
Ποιος θυμάται την Ελένα Ρομανόβα;
Ο «Ironman της Ασίας» δηλητηριάστηκε σε Ολυμπιακούς Αγώνες και πέθανε ξεχασμένος
Ποδόσφαιρο
Πορτοκαλί και άλλα