Ντιούκ Καχαναμόκου: Ο Ολυμπιονίκης που γιγάντωσε το σέρφινγκ και… αμερικανοποίησε τη Χαβάη

Αν υπάρχει ένα σπορ που συνδέεται με τη Χαβάη, τότε αναμφίβολα αυτό είναι το σέρφινγκ, το οποίο παρεμπιπτόντως θα συμπεριληφθεί για πρώτη φορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020 στο Τόκιο.

Όταν οι πρώτοι αθλητές παλέψουν με τα κύματα της παραλίας Τσουριγκασάκι στην Ιαπωνία, μία αιωρούμενη ψυχή θα χαμογελά διάπλατα για τα εν ζωή πεπραγμένα του που έπιασαν τόπο.

Ο Ντιούκ Παόα Καχίνου Μοκόε Χουλικοχόλα Καχαναμόκου, εν συντομία Ντιούκ Καχαναμόκου, ήταν ο άνθρωπος που συνέβαλε τα μέγιστα για τη γιγάντωση του σέρφινγκ.

Με αφορμή τη συμπλήρωση 50 ετών από τον θάνατό του στις 22 Ιανουαρίου 1968, το Sport-Retro.gr αποτίει φόρο τιμής σε έναν Ολυμπιονίκη που, δικαίως, χαρακτηρίζεται ήρωας στην τοπική κοινωνία, ενώ φέρει τα παρατσούκλια “The Duke” και “The Big Kahuna”.

Μεγάλωσε με 8 αδέρφια και 31 ξαδέρφια

Στις 24 Αυγούστου 1890, ο αστυνομικός αξιωματικός Ντιούκ Χαλάπου Καχαναμόκου και η Τζούλια Παακόνια Λονοκαχικίνα Παόα κράτησαν για πρώτη φορά στην αγκαλιά τους τον ήρωα της σημερινής ιστορίας του Sport-Retro.gr.

Η Μπέρνις Παουάχι Μπίσοπ είχε δώσει το όνομα «Ντιούκ» στον πατέρα του, προς τιμήν του πρίγκιπα Αλφρέδου, δούκα του Εδιμβούργου, ο οποίος έτυχε να επισκεφθεί τη Χαβάη εκείνη την περίοδο.

Mε τον αδερφό του Σάμουελ

Η μητέρα του ήταν μία βαθύτατα θρησκευόμενη γυναίκα, άρρηκτα συνδεδεμένη με τους οικογενειακούς δεσμούς και… μονίμως με φουσκωμένη κοιλιά, καθώς συνολικά έφερε στον κόσμο 6 αγόρια και 3 κορίτσια.

Το όνομα «Ντιούκ» μεταφέρθηκε από πατέρα σε γιο, ωστόσο κάλλιστα θα μπορούσε να είναι και παρατσούκλι αν κρίνει κανείς από το γεγονός ότι η «οχάνα» του (μτφρ. οικογένεια στην τοπική διάλεκτο) ήταν διακεκριμένη και η γιαγιά του Καπιολάνι Καοέχα ή Καχοέα ήταν απόγονος του βασιλιά Αλαπαϊνούι.

Ο μετέπειτα θρύλος της κολύμβησης και του σέρφινγκ γεννήθηκε στο Χαλεάκαλα, οίκο της δυναστείας Καμεχαμέχα (και της Μπέρνις Παουάχι Μπίσοπ) στη Χονολουλού, αλλά 3 χρόνια αργότερα η οικογένεια μετακόμισε στην Κάλια του Γουαϊκίκι, προκειμένου να βρίσκεται πιο κοντά στους συγγενείς της μητέρας.

Μεγάλωσε με 8 αδέρφια και 31 ξαδέρφια, φοίτησε σε 3 διαφορετικά σχολεία (Waikiki Grammar, Kaahumanu και Kamehameha), τελείωσε το Δημοτικό, ωστόσο δεν αποφοίτησε ποτέ από το Λύκειο, διότι κλήθηκε να βοηθήσει τους γονείς του.

Παγκόσμια ρεκόρ… μετ’ εμποδίων

Οδεύοντας προς την ενηλικίωση και από τη στιγμή που κατοικούσε στο Γουαϊκίκι, ο Ντιούκ δεν θα μπορούσε να μην έχει επαφή με το υγρό στοιχείο.

Στην περίφημη ομώνυμη παραλία της παραθαλάσσιας γειτονιάς της Χονολουλού, ο νεαρός έγινε δεινός κολυμβητής, αλλά και σέρφερ («πάπα νούι» αποκαλούσε τη σανίδα του).

Ήταν κατασκευασμένη από ξύλο του δέντρου κόα, είχε μήκος 4,9 μέτρα, ζύγιζε 52 κιλά και δεν περιλάμβανε skeg, επειδή ακόμη δεν είχε εφευρεθεί.

Στη μετέπειτα καριέρα του χρησιμοποιούσε συχνά μικρότερες σανίδες, ουδέποτε όμως απαρνήθηκε εκείνες που ήταν φτιαγμένες από ξύλο.

Στις 11 Αυγούστου 1911, ο Καχαναμόκου χρειάστηκε μόλις 55,4’’ για να καλύψει 100 γιάρδες (91μ.) στο ελεύθερο και να καταρρίψει κατά 4,6’’ το παγκόσμιο ρεκόρ.

Επιπλέον, έπραξε αναλόγως στις 220 γιάρδες (200μ.) και ισοφάρισε εκείνο στις 50 γιάρδες (46μ.), όμως πέρασαν αρκετά χρόνια για να αναγνωριστούν από την Ερασιτεχνική Αθλητική Ένωση των ΗΠΑ.

Αρχικά, ο λόγος ήταν ότι οι κριτές έπρεπε να χρησιμοποιήσουν ξυπνητήρια αντί για χρονόμετρα, ενώ αργότερα ειπώθηκε ότι τα ρεύματα βοήθησαν τον Χαβανέζο κολυμβητή και σέρφερ.

Ολυμπιονίκης!

Προτού ακόμη ο Καχαναμόκου κλείσει τα 3 του στο νησί Οάχου υποκινήθηκε πραξικόπημα από ξένους που κατοικούσαν στη Χονολουλού, προκειμένου να ανατραπεί η βασίλισσα Λιλιουοκαλάνι.

Με την παρέμβαση Αμερικανών πεζοναυτών, η Χαβάη προσχώρησε στις ΗΠΑ και σταδιακά η ενασχόληση των ντόπιων με το σέρφινγκ άρχισε να «σβήνει».

Ο Ντιούκ ακολουθούσε τη δική του ρότα και, σίγουρα, δεν ήταν γεννημένος για να πουλά εφημερίδες, να μεταφέρει πάγο ή να γυαλίζει παπούτσια, όπως συνήθιζε κατά την εφηβεία και λίγο αργότερα.

Από τη μία πλευρά συνέβαλε τα μέγιστα στην επάνοδο του σέρφινγκ στην τοπική κοινωνία, αλλά από την άλλη δεν είχε κανένα πρόβλημα να εκπροσωπήσει τις ΗΠΑ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1912 στη Στοκχόλμη.

Με τον Τζόνι Βαϊσμίλερ

Ο μοναδικός Χαβανέζος που έλαβε μέρος στη διοργάνωση χαρακτηρίστηκε «ανθρώπινο ψάρι» και «ο κορυφαίος κολυμβητής που έχει δει ποτέ ο κόσμος του αθλητισμού» από τον συντάκτη Έντγκαρ Φόρεστ Γουλφ της «Philadelphia Inquirer».

Όχι άδικα από τη στιγμή που κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στα 100μ. ελεύθερο και το ασημένιο με την αμερικανική ομάδα στα 4×200, προτού πράξει αναλόγως το 1920 στην Αμβέρσα (και στα 4×200).

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1924 στο Παρίσι ήταν επίσης αρκετά ξεχωριστοί, καθώς ο ίδιος κατέλαβε τη 2η θέση και ο αδερφός του Σάμουελ την 3η, ενώ η πρωτιά πέρασε στον θρυλικό Τζόνι Βαϊσμίλερ, ο οποίος αργότερα ενσάρκωσε τον «Ταρζάν» στον κινηματογράφο.

Αυτό ήταν και το τελευταίο ολυμπιακό μετάλλιο του Ντιούκ Καχαναμόκου, ο οποίος στα 41 του ήταν εφεδρικός στην ομάδα πόλο των ΗΠΑ για τη διοργάνωση του 1932 στο Λος Άντζελες.

«Ο Ντιούκ ήταν ένα από τα καφέ γυμνά παιδιά της Χονολουλού, τα οποία κολυμπούσαν στα γεμάτα καρχαρίες νερά του λιμανιού, αναζητώντας ασημένια νομίσματα που είχαν πεταχτεί από τις αποβάθρες», αναφέρει ο Γουλφ, ο οποίος υπέγραφε με το όνομα Τζιμ Νάσιουμ.

Χολιγουντιανός… σωτήρας

Πού να φανταζόταν αυτός ο πιτσιρικάς ότι θα κατακτούσε 5 ολυμπιακά μετάλλια και θα συμμετείχε σε περισσότερες από 20 ταινίες του Χόλιγουντ, υποδυόμενος μεταξύ άλλων έναν πειρατή, ένα σωματοφύλακα, ένα στρατιώτη, έναν Ινδιάνο Σιου, έναν Τούρκο, έναν Πέρση, έναν Ινδό, έναν κάτοικο νησιού του Ειρηνικού Ωκεανού κ.τ.λ.

Η τελευταία του εμφάνιση καταγράφηκε το 1955 στην ταινία «Mr. Roberts» με πρωταγωνιστές τους Χένρι Φόντα και Τζακ Λέμον, όπου υποδύθηκε έναν αρχηγό ιθαγενών.

Κατά τη διάρκεια της καριέρας του ο Ντιούκ μετακόμισε στη νότια Καλιφόρνια, χωρίς ωστόσο να παραλείπει τη διάδοση του σέρφινγκ σε επιφανείς και διάσημες προσωπικότητες.

Παράλληλα, εγγράφηκε στην Αθλητική Λέσχη του Λος Άντζελες, όπου εκτελούσε χρέη ναυαγοσώστη και συμμετείχε σε αγώνες κολύμβησης ή πόλο.

Η πιο ιδιαίτερη ημέρα της ζωής του ήταν η 14η Ιουνίου 1925, όταν κατάφερε να διασώσει τους 8 από τους 29 ανθρώπους που κατέληξαν στη θάλασσα του Νιούπορτ Μπιτς, έπειτα από ανατροπή του σκάφους «Thelma», όπου επέβαιναν.

Χρησιμοποιώντας τη σανίδα του σέρφινγκ, ο Καχαναμόκου πήγε 3 φορές με σβελτάδα από την ακτή μέχρι το σημείο που πάλευαν οι άτυχοι άνδρες ανάμεσα στα τεράστια κύματα.

Οι 17 ψαράδες πνίγηκαν, ενώ οι υπόλοιποι 4 διασώθηκαν χάρη στις φιλότιμες προσπάθειες άλλων 2 σέρφερ που παραδειγματίστηκαν από τον Ολυμπιονίκη της Στοκχόλμης, της Αμβέρσας και του Παρισιού.

«Παγκοσμίως, η πλέον υπεράνθρωπη προσπάθεια διάσωσης με σανίδα του σέρφινγκ», σχολίασε τότε ο επικεφαλής της αστυνομίας του Νιούπορτ.

Ορμώμενοι από τον ηρωισμό και την ευρηματικότητα του Ντιούκ, ασχέτως αν πνίγηκαν 17 άνθρωποι, οι Αμερικανοί ναυαγοσώστες άρχισαν να χρησιμοποιούν και σανίδες για ανάλογες επιχειρήσεις.

Το σέρφινγκ του οφείλει τα πάντα

1914: Επίδειξη στην Αυστραλία

Τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά την ολοκλήρωση της καριέρας του σε κορυφαίο επίπεδο, ο Ντιούκ Καχαναμόκου δεν έπαψε να ταξιδεύει ανά τον κόσμο, προκειμένου να δίνει κολυμβητικές επιδείξεις και να διαδίδει το σέρφινγκ.

Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1910 το θαλάσσιο αυτό σπορ ήταν γνωστό μόνο στη Χαβάη, ώσπου το 1912 ο ήρωας της ιστορίας άρχισε να το προωθεί στις ΗΠΑ και 2 χρόνια αργότερα στην Αυστραλία.

Συγκεκριμένα, στις 24 Δεκεμβρίου 1914 προέβη σε μία επίδειξη με μία πεύκινη σανίδα που κατασκευάστηκε σε τοπικό κατάστημα και σήμερα φυλάσσεται στην τοπική λέσχη του Φρέσγουοτερ στο Σίδνεϊ.

Ενδεικτικό γεγονός της δράσης του στην Αυστραλία αποτελεί η ανέγερση ανδριάντα του, μόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά από το σημείο που διέδωσε για πρώτη φορά το άθλημα.

Αντίθετα, «μύλος» δημιουργήθηκε στο Φαρ Ροκαγουέι του Κουίνς των ΗΠΑ, καθώς σύμφωνα με δήλωση ιδιοκτήτη παραλιακού καταστήματος εν έτει 2004, ο Ντιούκ δεν έκανε ποτέ σέρφινγκ εκεί το 1912, παρά μόνο κολύμπησε λίγα χιλιόμετρα πιο ανατολικά.

Είτε ο Τόμας Σένα είχε δίκιο είτε όχι, η παραλία της 91st Street επρόκειτο να λάβει το όνομα του διάσημου σέρφερ, ώσπου όλα άλλαξαν όταν μία χαροκαμένη μητέρα αξίωσε το συγκεκριμένο σημείο να «βαφτιστεί» Ρίτσι Άλεν, προς τιμήν του γιου της που έχασε τη ζωή του την αποφράδα 11η Σεπτεμβρίου 2001.

Βέβαια θα πρέπει να σημειωθεί ότι ορισμένοι δεν ενστερνίζονταν την προσφορά του, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη φράση «δεν σερβίρουμε νέγρους» που άκουσε όταν μπήκε σε εστιατόριο του Λέικ Άροουχεντ με πρώην κολυμβητές.

Δεν κατάφερε να δει το όνειρό του να γίνεται πραγματικότητα, αφού έπρεπε να περάσουν αρκετές δεκαετίες μέχρι το σέρφινγκ να αποτελέσει ολυμπιακό άθλημα, ωστόσο στα 60s’ είχε πια ενταχθεί στον τρόπο ζωής των Αμερικανών.

Το μουσικό συγκρότημα «The Beach Boys» από την Καλιφόρνια και ταινίες όπως το «Gidget» ή το «Beach Blanket Bingo» συνέβαλαν στην προώθηση του θαλάσσιου αυτού σπορ.

Δεν είναι τυχαίο ότι εν έτει 1999 η ομάδα του μηνιαίου αμερικανικού περιοδικού «Surfer» τον χαρακτήρισε «σέρφερ του αιώνα».

Ο Ντιούκ… έξω από τα νερά του

Στις αρχές των 30s’ ο Ντιούκ Καχαναμόκου επέστρεψε στη Χονολουλού και μίσθωσε 2 πρατήρια της Union Oil, ενώ το 1934 έλαβε το αστέρι του σερίφη της περιοχής, ένα πόστο που διατήρησε μέχρι το 1961.

Την ίδια χρονιά ο Φρανκλίνος Ρούζβελτ πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην πρωτεύουσα της Χαβάης και ο Ντιούκ τον υποδέχθηκε ντυμένος για την περίσταση με την αμφίεση του βασιλιά Καμεχαμέχα.

Μάλιστα, δεν παρέλειψε να δείξει στους γιους του Αμερικανού προέδρου πώς πρέπει να κάνουν πεντάλ και γενικώς να χρησιμοποιούν ένα κανό.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ήταν αξιωματικός της στρατιωτικής αστυνομίας, ο Καχαναμόκου συνέλαβε έναν ιδιώτη πλοιοκτήτη ονόματι Ντάνκαν με την κατηγορία της μόλυνσης του περιβάλλοντος.

Ο παραβάτης παρουσιάστηκε ενώπιον στρατιωτικού δικαστηρίου, όμως πάτησε στο γεγονός ότι η Χαβάη δεν είχε προσαρτηθεί στις ΗΠΑ και προσέφυγε στο Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο έκρινε ότι η δίκη του ήταν αντισυνταγματική, σε μία υπόθεση που έμεινε στην Ιστορία ως Dunkan v. Kahanamoku.

Περιπετειώδες και ομιχλώδες ήταν το αισθηματικό μέτωπο, με αποκορύφωμα την αμφιλεγόμενη σχέση του στα τέλη της δεκαετίας του 1930 με τη συνονόματη Ντόρις Ντιούκ, κληρονόμο της American Tobacco Company, φίλη και σέρφερ.

Τον Ιούλιο του 1940 γέννησε ένα κοριτσάκι που επρόκειτο να ονομαστεί Άρντεν, όμως πέθανε μόλις μία ημέρα αργότερα και, σύμφωνα με μερικούς βιογράφους, ο Καχαναμόκου ήταν τότε το δεύτερο πρόσωπο που βυθίστηκε στο πένθος…

Τρεις εβδομάδες μετά το τραγικό αυτό συμβάν, προκειμένου να αποφευχθεί το σκάνδαλο, ο πρώην σέρφερ παντρεύτηκε τη Ναντίν Αλεξάντερ, μία δασκάλα χορού από το Κλίβελαντ που εργαζόταν στο ξενοδοχείο «Royal Hawaiian».

Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εποχής, η Ντόρις Ντιούκ δάνεισε ή προσέφερε στους νιόπαντρους περίπου 12.000 δολάρια (σ.σ. σημερινά 200.000 δολάρια), τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για την αγορά ενός σπιτιού, όχι πολύ μακριά από το δικό της.

«Πρεσβευτής του Αloha»

Ο Ντιούκ Καχαναμόκου αξίωνε επί σειρά ετών την προσάρτηση της Χαβάης στις υπόλοιπες 49 πολιτείες των ΗΠΑ και εν τέλει αυτό συνέβη το 1959, λίγο πριν ο ίδιος υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στον εγκέφαλο.

Αεροσκάφη τύπου Boeing 707 άρχισαν να κατεβάζουν χιλιάδες τουρίστες στη Χονολουλού και η πιο γνωστή αθλητική προσωπικότητα του νησιωτικού συμπλέγματος πόζαρε με τη σανίδα του σέρφινγκ, ως «πρεσβευτής του Αloha».*

Δίδαξε τον πολυνησιακό χορό “Χούλα” στη βασίλισσα Ελισάβετ και ως ιδιοκτήτης αρκετών εστιατορίων & μπαρ της Χαβάης συνέβαλε στο ξεκίνημα της καριέρας του τραγουδιστή της ποπ Ντον Χο.

Αν και ποτέ δεν κυνήγησε τη δημοσιότητα, ο Ντιούκ άρχισε να… δανείζει το όνομά του έναντι χαμηλών ανταλλαγμάτων σε ομάδες σέρφινγκ, διοργανώσεις και εξοπλισμούς.

Ένας σπόνσορας του προσέφερε μία Rolls-Royce με μία σανίδα στην οροφή, ώσπου στις 22 Ιανουαρίου 1968, τη στιγμή που αναζητούσε τα κλειδιά του έξω από το Waikiki Yacht Club, υπέστη ανακοπή καρδιάς και έβαλε πλώρη για άλλες θάλασσες στα 77 του.

Ο αιδεσιμότατος Άμπραχαμ Ακάκα, πάστορας της εκκλησίας Καβαϊαχάο, ανέλαβε τη λειτουργία, προτού μία μεγάλη αυτοκινητοπομπή, συνοδευόμενη από 30 αστυνομικούς, κινηθεί από την πόλη προς την παραλία του Γουαϊκίκι.

Υπό τους ήχους χαβανέζικων τραγουδιών όπως το «Aloha Oe», η στάχτη του διασκορπίστηκε στον Ειρηνικό Ωκεανό για να βρίσκεται κοντά σε όσους λατρεύουν το υγρό στοιχείο.

Ανδριάντας (σ.σ. με πλάτη προς τη θάλασσα που δεν άρεσε στους ντόπιους), χώρος εκδηλώσεων, μπαρ-ρεστοράν, γραμματόσημο, ρέπλικα στη Νέα Ζηλανδία, ακόμη και Google Doodle είναι μερικά από τα πολλά που έχουν γίνει αυτά τα 50 χρόνια προς τιμήν του ανθρώπου που γιγάντωσε το σέρφινγκ.

«Πολλοί Χαβανέζοι είδαν τον Nτιούκ τους ως το πρόσωπο, το οποίο εκπλήρωσε την προφητεία που είχε κάνει κάποτε ο σεβαστός Καμεχαμέχα: ‘Προτού χαθεί η πρωτόγονη χαβανέζικη φυλή, ένας άνδρας θα την κάνει διάσημη’», έγραφαν τότε οι «New York Times». Και δεν είχαν άδικο…

*Aloha = Μία λέξη που σημαίνει αγάπη, ειρήνη, ευσπλαχνία, έλεος και οι Χαβανέζοι χρησιμοποιούν ως χαιρετισμό

 

PHOTOS + VIDEOS

Με τη Βιόλα Κάντι

 

 

Φορώντας το παραδοσιακό “μάλο”

 

 

H Nτόρις Ντιούκ περιστοιχισμένη από τους 6 αδερφούς Καχαναμόκου

 

 

Σέρφινγκ και… γκολφ!

 

Παίζοντας ουκουλέλε

 

Με τους γιους του Φρανκλίνου Ρούζβελτ

 

Με την 5χρονη Σίρλεϊ Τεμπλ

 

 

“Χούλα” με τη βασίλισσα Ελισάβετ

 

 

 

Διαβάστε ακόμη:

Τα αφιερώματα του Sport-Retro.gr στους Ολυμπιακούς Αγώνες

Ο «γιος του ανέμου» έχει γενέθλια. Μία… ρεγκάτα για τον Νίκο Κακλαμανάκη

Ο «νονός» του Ιβανώφειου και η αντιναζιστική δράση του στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Διαβάστε ακόμα
Σχόλια
Loading...
error: Content is protected !!