Η Εθνική Ελλάδας προερχόταν από την παρθενική της παρουσία σε τελική φάση διοργάνωσης: το Κύπελλο Εθνών του 1980 που διεξήχθη στην Ιταλία.
Λίγους μήνες αργότερα, πάντως, με αντιπάλους όπως η Ιταλία, η Γιουγκοσλαβία και η Δανία, οι ελπίδες για πρόκριση στην αντίστοιχη φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Ισπανίας δεν ήταν πολλές, ασχέτως αν το τέταρτο συγκρότημα άκουγε στο όνομα Λουξεμβούργο.
Ο 5ος προκριματικός όμιλος άρχισε στις 10 Σεπτεμβρίου με το άνετο 5-0 των «πλάβι» στις Κάτω Χώρες και συνεχίστηκε στις 27 του ίδιου μήνα με νέα νίκη των Γιουγκοσλάβων, αυτή τη φορά εντός έδρας, επί της Δανίας (2-1 το σκορ).
Έπειτα, στις 11 Οκτωβρίου, η Ιταλία σημείωσε μία επαγγελματική επικράτηση στο Λουξεμβούργο με 2-0 και, πλέον, ήταν η σειρά της Ελλάδας να ριχτεί στη μάχη του ομίλου.
Το έργο της δεν ήταν εύκολο, δεδομένου ότι η πρώτη της αναμέτρηση θα διεξαγόταν σαν σήμερα (15/10) στο «Ίντρετσπαρκεν», δηλαδή το σημερινό «Πάρκεν», ενώπιον δεκάδων χιλιάδων θεατών.
Η παράδοση μεταξύ των δύο ομάδων έγραφε μία ελληνική νίκη, μία ισοπαλία, δύο ήττες και μία… πανωλεθρία, καθώς στις 3 Ιουλίου 1960 η Δανία σάρωσε με 7-2 την Ελλάδα σε φιλικό ματς.
Προπονήσεις στην Αυστρία με προτίμηση στην… ΑΕΚ
Ήδη από την Τρίτη 7 Οκτωβρίου η Εθνική ομάδα είχε αρχίσει μίνι προετοιμασία στο Μάτερσμπουργκ της Αυστρίας, με μοναδικό αμφίβολο τον Άνθιμο Καψή, ο οποίος πάντως υποστήριζε ότι σε δύο μέρες θα ήταν έτοιμος (Θωμάς Μαύρος και Χρήστος Αρδίζογλου είχαν επίσης προβλήματα τραυματισμού, αλλά τα ξεπέρασαν γρήγορα).
Παράλληλα, στις σχετικές δηλώσεις του ο «αιώνιος» αμυντικός του Παναθηναϊκού ξεκαθάριζε: «Δεν βλέπω την ώρα να αγωνιστώ με την ομάδα μου, τον Παναθηναϊκό, με τη διοίκηση του οποίου δεν έχω κανένα πρόβλημα και ιδιαίτερα στον οικονομικό τομέα».
Την ίδια ώρα γινόταν γκάλοπ μεταξύ των παικτών της Εθνικής αναφορικά με τον πρωταθλητή της σεζόν 1980-81, το αποτέλεσμα του οποίου έληξε ως εξής: 7 ΑΕΚ, 5 Ολυμπιακός, 3 Παναθηναϊκός, 2 Άρης, 1 ΠΑΟΚ.
Τελικά, οι 5 από τους 18 έμελλε να δικαιωθούν και μάλιστα εύκολα, αν και το 1981 συνδυάστηκε πρωτίστως με την τραγωδία της Θύρας 7 και μετά με οτιδήποτε άλλο.
Ήδη ο Οκτώβριος του 1980 μετρούσε δύο σημαντικές επιτυχίες για τον ελληνικό αθλητισμό, αμφότερες «πράσινης» απόχρωσης (ο ποδοσφαιρικός Παναθηναϊκός επικράτησε 4-2 της Γιουβέντους, γνωρίζοντας αξιοπρεπέστατο αποκλεισμό στο Κύπελλο UEFA, ενώ ο μπασκετικός νίκησε με 81-76 την προ ολίγων ημερών πρωταθλήτρια Κόσμου και Ευρωπαία φιναλίστ Μακάμπι Τελ Αβίβ).
«Θα… φάω 10 αγωνιστικές, άρα μόνο Εθνική!»
Στις 5 Οκτωβρίου 1980, ο Παναθηναϊκός είχε μείνει στο 0-0 με τον ΟΦΗ στο Ηράκλειο, αλλά τα προβλήματα συνεχίστηκαν στο αεροδρόμιο «Ν. Καζαντζάκης».
Ο Γιώργος Δεληκάρης είχε γίνει αλλαγή (σ.σ. υπήρξε, μάλιστα, δημοσίευμα που ανέφερε ότι την αποφάσισε η Βασιλική Διαμαντάρα, σύζυγος του παράγοντα της ομάδας Στέφανου Διαμαντάρα, με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν μηνύσεις) και δεν κατάφερε να συγκρατήσει τα νεύρα του.
Έξαλλος ο θρύλος του ποδοσφαίρου προκάλεσε επεισόδιο, εξ ου και η ατάκα που είπε στον ομοσπονδιακό τεχνικό Αλκέτα Παναγούλια ενώπιον αρκετών συμπαικτών του.
«Διαισθάνομαι ότι θα με τιμωρήσουν με 10 αγωνιστικές. Έτσι μου μένει μόνο η Εθνική. Θέλω να παίζω γι’ αυτή. Είμαι σε θέση να ανταποκρίνομαι πλήρως στις δύσκολες απαιτήσεις της», είπε μεταξύ άλλων ο Δεληκάρης, αλλά ο αείμνηστος προπονητής προτίμησε να αλλάξει θέμα.
Ο άσος του Παναθηναϊκού συνέχισε τις δηλώσεις σε δημοσιογράφους, επισημαίνοντας ότι δέχεται οποιαδήποτε ποινή αρκεί αυτή να είναι για το καλό της ομάδας του.
Δηλώσεις, στην εφημερίδα «Αθλητική Ηχώ», έκανε και ο Δανός αρχηγός Στεν Τσίγκλερ, ο οποίος προέβλεψε νίκη του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος που εκπροσωπούσε, ασχέτως αν στις εξέδρες θα υπήρχαν και χιλιάδες Έλληνες φίλαθλοι.
Δανικά… δανεικά
Οι μέρες κυλούσαν με το κρύο και τη βροχή να συνοδεύουν τους Έλληνες διεθνείς σε αυτή τη μίνι προετοιμασία επί αυστριακού εδάφους, χωρίς ωστόσο να καταγράφονται τραυματισμοί.
Αντίθετα, καταγράφονταν… αφραγκίες, αλλά για ιερό σκοπό. Ο λόγος; Ο Γιάννης Κυράστας τηλεφωνούσε συνεχώς στη σύζυγό του για να τη ρωτήσει τι κάνει η 30 ημερών κορούλα τους Ευαγγελία, με αποτέλεσμα να μείνει ρέστος!
Ο Αλκέτας Παναγούλιας, ο οποίος έδειχνε ικανοποιημένος από την εικόνα των παικτών του, δεν παρέλειψε να μεταβεί στο Λουξεμβούργο για να παρακολουθήσει το ματς με την Ιταλία.
Ο Κώστας Ορφανός, με τη σειρά του, έκανε μία πρόβλεψη που δεν αποδείχθηκε εύστοχη σε βάθος χρόνου: «Πιστεύω ότι το παιχνίδι αυτό αποτελεί το κλειδί για την πρόκριση στην Ισπανία».
Οι Δανοί, από την πλευρά τους, επιστράτευσαν όλους τους επαγγελματίες ποδοσφαιριστές τους που έπαιζαν σε διάφορες ομάδες της Δυτικής Ευρώπης, με σκοπό να ρεφάρουν την ήττα από τη Γιουγκοσλαβία.
Σε προκριματική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου, μέχρι τότε, η Ελλάδα μετρούσε 10 νίκες, 6 ισοπαλίες και 20 ήττες, ενώ δεν είχε λάβει μέρος στις διοργανώσεις του 1930 και του 1950.
Ρεκόρ προσέλευσης!
Το κλίμα ήταν θετικό στην Εθνική Ελλάδας, όμως, την παραμονή του αγώνα ο Λευτέρης Πουπάκης τραυματίστηκε σοβαρά στο γόνατο και ο Αλκέτας Παναγούλιας κάλεσε εσπευσμένα τον Βασίλη Κωνσταντίνου.
Εντούτοις, ο Νίκος Σαργκάνης ετοιμαζόταν να σπάσει το δίπολο Κωνσταντίνου-Πουπάκη για πρώτη φορά από τις 2 Μαΐου 1979, όταν ο Παναγιώτης Κελεσίδης είχε υπερασπιστεί τα «γαλανόλευκα» γκολπόστ στο εκτός έδρας 0-0 με την Ουγγαρία.
Ακόμα μία μεγάλη πρόκληση για τον 26χρονο τερματοφύλακα, ο οποίος την ίδια χρονιά είχε πανηγυρίσει Κύπελλο με την Καστοριά και είχε πάρει μεταγραφή στον πρωταθλητή Ολυμπιακό.
Το έργο του προβλεπόταν πολύ δύσκολο, αν σκεφτεί κανείς ότι για πρώτη φορά στην ιστορία του δανικού ποδοσφαίρου κόπηκαν περίπου 50.000 εισιτήρια (47.500 για την ακρίβεια), ενώ το πριμ νίκης από την αντίπαλη ομοσπονδία είχε οριστεί στις 64.000 δραχμές.
Ήδη για τη μετακίνηση κάθε Δανού είχαν προβλεφθεί έξοδα 160.000 δραχμών, ποσό ρεκόρ για την ομοσπονδία της γηπεδούχου ομάδας.
Οι «γαλανόλευκοι» φίλαθλοι θα είχαν τη χαρά να παρακολουθήσουν σε ζωντανή μετάδοση την αναμέτρηση από την ΕΡΤ, με ώρα έναρξης 20:30, ενώ στις εξέδρες του γηπέδου θα έδιναν το «παρών» (ή τουλάχιστον θα προσπαθούσαν γι’ αυτό) πάρα πολλοί Έλληνες της Σουηδίας και της Γερμανίας.
Το «φάντομ» πέταξε, το «μακεδονικό τανκ» κεραυνοβόλησε!
Καταρχήν, θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η 15η Οκτωβρίου 1980 αποτελεί μία από τις κατ’ εξοχήν ημέρες του ελληνικού αθλητισμού με ανάμικτα συναισθήματα.
Είναι η ημέρα που ο μεγαλύτερος Έλληνας πολυαθλητής Απόστολος Νικολαΐδης, ο άνθρωπος που έδωσε το όνομά του στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, εγκατέλειψε τα εγκόσμια.
Αυτό το γεγονός «μαύρισε» τους φιλάθλους στη χώρα, επομένως αισθάνονταν την ανάγκη να λάβουν ευχάριστα νέα από την πρωτεύουσα της Δανίας.
Όπερ και εγένετο! Ο διαιτητής Ίμον Φάρελ δίνει εντολή για την έναρξη του αγώνα και μόλις στο 8ο λεπτό ο Γιώργος Κωστίκος σημαδεύει το δοκάρι με σουτ, προτού η Εθνική βρει δίχτυα στο 14’. Δεν υπάρχει, όμως, σκορ γιατί σκανδαλωδώς o βοηθός καταλογίζει οφσάιντ.
Στο 23’ ο Νίκος Σαργκάνης αποκρούει κοντινή κεφαλιά του Όλε Ράσμουσεν και στο 44’ θα δει την μπάλα να καταλήγει άουτ από σουτ αντιπάλου.
Η Εθνική κρατάει καλά στο ημίχρονο και σίγουρα o Σεπ Πιόντεκ μετανιώνει για τη δήλωση περί «προπόνησης» από πλευράς παικτών του.
Στο 50ό λεπτό οι Έλληνες φίλαθλοι στην εξέδρα και στα σαλόνια σηκώνονται με υψωμένα χέρια. Ο Γιάννης Κυράστας κερδίζει φάουλ έξω από τη μεγάλη περιοχή των αντιπάλων, ο Ντίνος Κούης εκτελεί δυνατά, η μπάλα περνά ανάμεσα από το τείχος και αιφνιδιάζει τον Όλε Κβιστ. Είναι γκολ! Είναι το 0-1!
Οι άσοι του Αλκέτα Παναγούλια στέκονται περίφημα, αλλά σταδιακά δίνουν χώρο. Είναι προφανές ότι ο Νίκος Σαργκάνης θα δεχθεί μεγαλύτερο βάρος.
Στο 67’ σταματά το σουτ του Χένινγκ Γένσεν και στο 71’ αποκτά το παρατσούκλι που θα τον ακολουθεί ισόβια. Ο Μόρτεν Όλσεν σεντράρει, ο Μπένι Νίλσεν (στο τελευταίο του ματς με την εθνική Δανίας) δίνει στον Άλαν Σίμονσεν με το κεφάλι, εκείνος πιάνει ένα φοβερό σουτ και ετοιμάζεται να πανηγυρίσει, όμως απέναντί του υπάρχει ένας «ιπτάμενος» γκολκίπερ που του λέει «όχι»!
Ίσως ο Γιάννης Ευδαίμων να περιέγραψε καλύτερα εκείνη τη μαγική απόκρουση στην ταινία: «Τι έχουν να δουν τα μάτια μου».
Η πίεση των Δανών είναι έντονη. Οι μπαλιές στα «γαλανόλευκα» καρέ αυξάνονται, ωστόσο οι φιλοξενούμενοι αντέχουν – ενίοτε δε βγαίνουν και σε κόντρα επιθέσεις. Το 0-1, πάντως, αποδεικνύεται υπεραρκετό! Οι Έλληνες διεθνείς αποδεικνύονται καλύτεροι συνολικά στο ματς. Μεγάλη νίκη!
ΔΙΑΙΤΗΤΗΣ: Ίμον Φάρελ
ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ: 47.500
ΔΑΝΙΑ (Σεπ Πιόντεκ): Κβιστ, Ράσμουσεν, Όλσεν, Στέφενσεν, Τσίγκλερ, Μπέρτελσεν (58’ Νίλσεν), Άρνεσεν, Λέρμπι, Σίμονσεν, Έλκιερ, Γένσεν (76’ Μπάστρουπ).
ΕΛΛΑΔΑ (Αλκέτας Παναγούλιας): Σαργκάνης, Κυράστας, Φοιρός, Καψής, Ιωσηφίδης, Λιβαθινός, Κούης, Δεληκάρης (72′ Παράσχος), Αρδίζογλου, Κωστίκος (87′ Μητρόπουλος), Μαύρος.
Πανηγυρισμοί και εγκώμια
Με το σφύριγμα της λήξης ξέσπασαν τρελοί πανηγυρισμοί στην πλατεία Ομονοίας, όπου εκατοντάδες άνθρωποι κρατούσαν σημαίες και φώναζαν ρυθμικά «Ελλάς-Ελλάς».
Άλλοι έπεφταν στο σιντριβάνι, άλλοι κατέβαιναν από τα αυτοκίνητα και χόρευαν, ένας νεαρός αγκάλιασε μια γριούλα και τη φίλησε σταυρωτά. «Τι συμβαίνει παιδάκι μου;», τον ρώτησε έντρομη. «Νικήσαμε γιαγιά! Νικήσαμε!», της απάντησε.
Μερικοί νεαροί παρείσφρησαν σε μία ομάδα αστυνομικών που ήταν επιφορτισμένοι με τη διατήρηση της τάξης και τους… παρέσυραν σε έναν άτυπο γύρο θριάμβου στο σιντριβάνι!
Ανάλογες εικόνες και στη Θεσσαλονίκη, με τον Λευκό Πύργο, την Αριστοτέλους, την Εγνατία και την Τσιμισκή να βάφονται «γαλανόλευκες» για πολλές ώρες.
Την ίδια στιγμή τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, όπως το «Associated Press», αφιέρωναν διθυράμβους στην Εθνική ομάδα, ενώ το «United Press» έκανε ειδική μνεία στον Νίκο Σαργκάνη.
«Για όλους υπάρχει η πρώτη φορά. Αν ήταν να φοβάμαι κάθε φορά, αλίμονο και σε μένα και στους παίκτες. Και δεν το λέω τώρα που ο Σαργκάνης πήγε άριστα. Το ίδιο θα έλεγα και αν δεν πήγαινε καλά», σχολίασε ο Αλκέτας Παναγούλιας, όταν ρωτήθηκε αν φοβήθηκε με την παρθενική συμμετοχή του γκολκίπερ του Ολυμπιακού.
Έτσι βγήκε το «φάντομ»
Ο αγώνας τελειώνει, ο Σεπ Πιόντεκ σπεύδει να συγχαρεί τον Αλκέτα Παναγούλια και ακολουθεί ο εξής διάλογος που έμελλε να γραφτεί στην Ιστορία.
«Συγχαρητήρια για τη νίκη, με τη μόνη διαφορά ότι το ματς ήταν άνισο», λέει ο Γερμανός και προκαλεί την έκπληξη του Έλληνα.
Η συνέχεια ανήκει στον Πιόντεκ, χωρίς να γνωρίζει ότι μετατρέπεται σε… νονός: «Εμείς παίξαμε με φυσιολογικούς και εσύ με ένα «φάντομ!»
Χαρακτηριστικό είναι ότι την παραμονή του αγώνα ο Σαργκάνης πλησίασε τον Παναγούλια εμφανώς αγχωμένος, αλλά δεν πρόλαβε να του μιλήσει γιατί ο αείμνηστος προπονητής του είπε: «Κάτσε εκεί που είσαι, δεν θέλω να μου πεις τίποτα, είσαι παιδαράς και θα πάρεις τη θέση σου στην Εθνική ομάδα».
Ο 26χρονος γκολκίπερ τα έδωσε όλα στην προπόνηση, έκανε μία φανταστική απόκρουση και μετά είπε στον ομοσπονδιακό τεχνικό: «Κύριε Αλκέτα, με βλέπετε, βράζω τώρα, βράζω». Και η απάντηση: «Μπράβο, έτσι να βράζεις και αύριο».
Η ομοσπονδία της Δανίας, πάντως, έμελλε να… βράσει περισσότερο, αφού η γνωστή φίρμα μπύρας «Carlsberg» επρόκειτο να καλύψει όλα τα έξοδα των προκριματικών σε περίπτωση που η ομάδα έπαιρνε το εισιτήριο για την τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Αλίμονο…
Και μία μάλλον άγνωστη ιστορία για το τέλος: Λίγες ημέρες αργότερα ένας νεαρός διεθνής τερματοφύλακας έλεγε σε συμπαίκτες του στο αεροδρόμιο της Μίκρας (σ.σ. σημερινό «Μακεδονία») ότι ο Σαργκάνης στάθηκε τυχερός και πως αν οι Δανοί σημάδευαν πιο πολλές φορές την ελληνική εστία, το… κοντέρ θα έγραφε 4 και 5 γκολ.
Εκείνος, όμως, απέδειξε ότι αυτή η εμφάνιση κάθε άλλο παρά συγκυριακή ήταν. Με τη συνολική του καριέρα και, κυρίως, με το ήθος του, ο Νίκος Σαργκάνης δόξασε όλες τις ομάδες που αγωνίστηκε, συμπεριλαμβανομένου του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος. Και το σπουδαιότερο: Έκανε υπερήφανα όλα του τα αγαπημένα πρόσωπα. Στη Γη και στον Ουρανό…
Ποδόσφαιρο
Πορτοκαλί και άλλα