Το πρόβλημα της βίας στο ελληνικό ποδόσφαιρο είναι γνωστό, χρόνιο και όπως έχει αποδειχθεί δυσεπίλυτο, ενώ για μία σειρά από λόγους φαντάζει πολλές φορές και ανίατο.

Το γεγονός αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν έχουν γίνει βήματα προόδου πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα, ακόμη κι αν χρειάστηκε κυριολεκτικά να χυθεί αίμα για να συμβεί αυτό, όσον αφορά τουλάχιστον στις κερκίδες, γιατί οι δρόμοι και οι γειτονιές αποτελούν άλλο σκέλος που σηκώνει πολύ μεγαλύτερη ανάλυση.

Εντατικοί έλεγχοι και κάμερες έχουν βελτιώσει αρκετά την κατάσταση μαζί με την αυστηροποίηση των ποινών σε επίπεδο προστίμων και αφαιρέσεων βαθμών.

Η μη διεξαγωγή αγώνων επειδή πέφτει στο γήπεδο ένα κουτάκι μπύρας ή ένα ρολό χαρτί και βρίσκει κάποιον από τους πρωταγωνιστές του αγώνα, ίσως μοιάζει υπερβολή ή και αστείο σε κάποιους, αλλά αν γυρίσει λίγο πίσω ο χρόνος φαντάζουν εγκληματικές οι συνθήκες, υπό τις οποίες τα ματς άρχιζαν και τελείωναν κανονικά.

Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός: Το «ντέρμπι του Αποστολάκη»

 

Οπαδική γενιά του… χάους

Ένα τέτοιο ματς ήταν μεταξύ ΠΑΟΚ και Ολυμπιακού για το Κύπελλο Ελλάδας, το οποίο διεξήχθη στο γήπεδο της Τούμπας στις 10 Ιανουαρίου 1990.

Ματς υψηλής επικινδυνότητας θα πει κάποιος, αλλά εκείνη την εποχή το δύσκολο ήταν να βρεις γήπεδο στο οποίο δεν ξέφευγαν τα πράγματα με το παραμικρό, οπότε κατά μία έννοια όλα υψηλής επικινδυνότητας ήταν.

Τι το διαφορετικό είχε εκείνος ο αγώνας; Ότι κατά μία έννοια ήταν σαν να σηματοδοτούσε την αρχή μίας πολύ άγριας δεκαετίας, όπου οι «παραδοσιακοί» χούλιγκανς των 80s’, αφού συνάντησαν και τη νέα γενιά της κερκίδας, υιοθέτησαν νέα μέσα και… εκτόξευσαν τη βία σε πρωτόγνωρα επίπεδα.

«Αίμα για αίμα, με τη… χορηγία του κράτους». Ο θάνατος του Μπλιώνα δεν δίδαξε

Εκτός φυσικά από το γενικό πλαίσιο ήταν και η απαρχή μίας τριετούς περιόδου που σημαδεύτηκε από φοβερά επεισόδια στο γήπεδο της Τούμπας.

Η αγωνιστική πτώση του ΠΑΟΚ, η απέχθεια των οπαδών προς τη διοίκηση και συγκεκριμένα προς το πρόσωπο του αείμνηστου προέδρου Θωμά Βουλινού, αλλά και το γενικότερο κλίμα της εποχής, δημιούργησε ένα εκρηκτικό μείγμα.

Αυτό το κοκτέιλ, λίγο πριν ξεθυμάνει σε πρώτη φάση, κόστισε στον «δικέφαλο» έναν οδυνηρό αποκλεισμό-τιμωρία από την UEFA το 1992 (γεγονότα στο ματς με την Παρί Σεν Ζερμέν), που τον κράτησε μακριά από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις για πέντε ολόκληρα χρόνια.

Το ντέρμπι των πληγωμένων

Το μεσημέρι της 10ης Ιανουαρίου 1990, ο ΠΑΟΚ υποδέχθηκε τον Ολυμπιακό στο πρώτο ματς της φάσης των «16» του Κυπέλλου Ελλάδος.

Οι «ερυθρόλευκοι» δεν είχαν κατακτήσει κάποιον τίτλο μετά το πρωτάθλημα του 1987, καθώς την περασμένη σεζόν είχαν βιώσει το σοκ της απώλειας του πρωταθλήματος από την ΑΕΚ, ενώ παράλληλα βίωναν τις συνέπειες του πρωτοφανούς σκανδάλου της Τράπεζας Κρήτης, όπου εμπλεκόταν ο πρώην ιδιοκτήτης της ΠΑΕ Γιώργος Κοσκωτάς.

Ο ΠΑΟΚ, από την πλευρά του, έψαχνε με τη σειρά του τον τρόπο να βρεθεί στην κορυφή, όμως οι μεγάλες προσδοκίες που είχε δημιουργήσει ο Θωμάς Βουλινός στο ξεκίνημα της θητείας του, αποδείχθηκε φρούδες.

Το ματς άρχισε στις 15:00, έληξε 1-0 υπέρ του ΠΑΟΚ, καθώς το γκολ του Κώστα Λαγωνίδη στο 13ο λεπτό της αναμέτρησης ήταν αρκετό για να δώσει τη νίκη και το προβάδισμα πρόκρισης στους γηπεδούχους.

Στις 17:30, όμως, που πλέον είχε ακουστεί το τελευταίο σφύριγμα, κανείς δεν είχε όρεξη να μιλήσει για ποδόσφαιρο, ασχέτως αν η διαιτησία του Γιώργου Κουκουλάκη είχε περάσει απαρατήρητη.

Το ντέρμπι είχε κυλήσει ήρεμα εντός αγωνιστικού χώρου, καθώς οι παίκτες είχαν καλή συμπεριφορά και οι δύσκολες φάσεις έλειψαν, ωστόσο η κερκίδα είχε άλλα σχέδια.

Κακή αρχή

Η κατάσταση μύριζε μπαρούτι από την αρχή, αλλά εκείνη την εποχή η διακοπή ενός ντέρμπι ΠΑΟΚ-Ολυμπιακός, πολλώ δε μάλλον ενώπιον 27.000 θεατών, πιθανώς θα έκανε χειρότερη την κατάσταση.

Η έναρξη του αγώνα καθυστέρησε, καθώς έπεφταν βροχή οι πέτρες προς την εστία που υπερασπιζόταν ο Ηλίας Ταληκριάδης, ο οποίος είχε την ατυχία να βρεθεί μπροστά στη Θύρα 4.

Αυτό το φαινόμενο φυσικά δεν ήταν πρωτότυπο, αλλά παραδοσιακά κατά τη διάρκεια του ματς σταματούσε, ειδικά αν η γηπεδούχος ομάδα προηγείτο νωρίς, όπως έγινε στην περίπτωση εκείνου του αγώνα.

Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός: Η ιστορία της Ριζούπολης

Εκείνη η ημέρα, όμως, ήταν διαφορετική, αφού όσο περνούσε η ώρα η ρίψη αντικειμένων αυξανόταν, με αποτέλεσμα μία διμοιρία των ΜΑΤ να σπεύσει πίσω από την εστία του Ταληκριάδη.

Η παρουσία της εκνεύρισε ακόμα περισσότερο τους οπαδούς του ΠΑΟΚ, οι οποίοι άρχισαν να σκαρφαλώνουν στα κιγκλιδώματα για να τα γκρεμίσουν.

Στο δεύτερο ημίχρονο, προς απογοήτευση του δύσμοιρου Ταληκριάδη, το σκηνικό επαναλήφθηκε από την απέναντι πλευρά του γηπέδου, αφού οι ομάδες άλλαξαν εστίες.

Όπως είπε μετά ο Θωμάς Βουλινός, έκανε έκκληση στην αστυνομία να μην μετακινηθεί καλού-κακού η διμοιρία που είχε παραταχθεί μπροστά στη θύρα 4, ωστόσο στο 57′ του αγώνα συνέβη το αδιανόητο.

 

Η εντολή για έφοδο που δεν έδωσε κανείς…

Με την κατάσταση να έχει ηρεμήσει αρκετά εκείνη τη χρονική στιγμή,μία δεύτερη διμοιρία, η οποία κανείς δεν έμαθε ποτέ από ποιον πήρε εντολή, επιχείρησε έφοδο στην κερκίδα των οργανωμένων οπαδών του ΠΑΟΚ.

Ο λόγος ήταν πως η ρίψη αντικειμένων είχε μειωθεί μεν αλλά δεν είχε σταματήσει, με αποτέλεσμα σε δύο περιπτώσεις να διακοπεί προσωρινά το ματς, αφού οι αστυνομικοί οπισθοχωρούσαν και έμπαιναν στη μεγάλη περιοχή του Γιάννη Γκιτσιούδη.

Με την εμφάνιση της διμοιρίας στην είσοδο της Θύρας 4 επικράτησε πανικός, το ξύλο που έπεσε ήταν ανελέητο, καθώς άλλοι επιτέθηκαν στους αστυνομικούς και άλλοι στην προσπάθειά τους να ξεφύγουν, εισέβαλαν στον αγωνιστικό χώρο, όπου βρήκαν κι άλλη διμοιρία μπροστά τους.

Το ματωμένο ντέρμπι ΑΕΚ-Ολυμπιακός

Εν τω μεταξύ, στο απέναντι πέταλο η προσπάθεια λιθοβολισμού του πολύπαθου Ταληκριάδη συνεχιζόταν κανονικά, όπως και το ματς άλλωστε!

Η πόρτα της Θύρας 4 έκλεισε και οι οπαδοί έβαλαν φωτιά μπροστά της, προκειμένου να κρατήσουν έξω την αστυνομία και να ασχοληθούν με τη διμοιρία που έστεκε εντός του αγωνιστικού χώρου.

Οι μάχες συνεχίζονταν ως το 86′, όταν τελικά τα κάγκελα κατέρρευσαν και οι οπαδοί ήρθαν στα χέρια με τα ΜΑΤ εντός του γηπέδου, ενώ στον αγωνιστικό χώρο διεξαγόταν κανονικά το ματς.

Αν δηλαδή θεωρούνται κανονικά όσα λεπτά κύλησαν με διμοιρίες από τις δύο πλευρές να βρίσκονται στο κόρνερ και… μέσα στις μεγάλες περιοχές.

 

Μία Τούμπα… Βηρυτός 

Με την ατμόσφαιρα πνιγμένη στα δακρυγόνα και καπνούς από φωτιές να έχουν κάνει την εμφάνισή τους, καθώς τα επεισόδια μαίνονταν και εκτός γηπέδου, ο Γιώργος Κουκουλάκης διέκοψε το ματς στο 86′, αλλά δεν έστειλε τις ομάδες στα αποδυτήρια.

Μετά από 8 λεπτά διαβουλεύσεων με τον παρατηρητή της ΕΠΟ κ. Θωμαΐδη, πήρε έγκριση να συνεχίσει και να τελειώσει τον αγώνα κανονικά και, πράγματι, μόλις… 40 δευτερόλεπτα αργότερα σφύριξε τη λήξη.

«Οι οπαδοί του ΠΑΟΚ εισήλθαν στον αγωνιστικό χώρο για να αποφύγουν τη βάναυση στάση της αστυνομίας. Δεν επιτέθηκαν σε παίκτες ή παράγοντες», δήλωσε αργότερα ο κ. Θωμαΐδης.

«Είκοσι επτά χρόνια στα γήπεδα, δεν έχω ξαναδεί τέτοιο πράγμα. Ευχαριστώ τις ομάδες που έκαναν ό,τι μπορούσαν για να τελειώσει το ματς κανονικά. Ήταν πραγματικά μία μαύρη σελίδα για το ελληνικό ποδόσφαιρο όσα έγιναν σήμερα», δήλωσε ο διαιτητής της αναμέτρησης.

Παναθηναϊκός-ΑΕΚ 1-0: O «τελικός του Μπάκα»

Τα επεισόδια μεταξύ οπαδών του ΠΑΟΚ και αστυνομίας συνεχίστηκαν για αρκετή ώρα μετά τη λήξη, ενώ σύμφωνα με το ρεπορτάζ του «Εθνοσπόρ» και τα δελτία ειδήσεων της εποχής, επεκτάθηκαν σε απόσταση ως και δύο χιλιομέτρων μακριά από το γήπεδο της Τούμπας.

Η γύρω περιοχή θύμιζε Βυρητό, όπως έγραφε στον τίτλο του και το αθλητικό ένθετο, με σκοπό να αποτυπώσει το πολεμικό κλίμα που επικράτησε εκείνο το απόγευμα.

Kαμμένα περιπολικά, αμέτρητες καταστροφές και 56 τραυματίες (36 αστυνομικοί), εκ των οποίων οι 7 χρειάστηκαν νοσηλεία, ήταν ο θλιβερός απολογισμός μαζί φυσικά με πολλές συλλήψεις.

Ο πρόεδρος του ΠΑΟΚ, ο οποίος συγκάλεσε τότε έκτακτο Διοικητικό Συμβούλιο στην ΠΑΕ αφού δήλωσε πως σκεφτόταν την παραίτηση (σ.σ. τελικά παρέμεινε πρόεδρος μέχρι το 1996), κατηγόρησε την αστυνομία ως υπεύθυνη για τα έκτροπα.

Στο ίδιο μήκος κύματος και οι δηλώσεις του παρατηρητή διαιτησίας κ. Βαμβακόπουλου, ο οποίος αρκέστηκε να πει: «Οι άντρες με τα άσπρα κράνη και μόνο, φταίνε για όσα είδαμε σήμερα».

Η ΕΛ.ΑΣ με επίσημη ανακοίνωση δήλωσε πως ήταν αναγκαία η επέμβασή της με μέσα που επηρέασαν και αθώους πολίτες, καθώς απειλείτο η τέλεση του αγώνα από τη συμπεριφορά των οργανωμένων οπαδών του ΠΑΟΚ.

Ο θρίαμβος του Ολυμπιακού στην Τούμπα και το χειροκρότημα των ΠΑΟΚτσήδων

Σύμφωνα, πάντως, με το ρεπορτάζ της εποχής, στο οποίο τονίζεται φυσικά η ευθύνη των οπαδών αλλά στηλιτεύεται πρώτα κυρία η κακή διαχείριση της κατάστασης από την ΕΛ.ΑΣ, γίνεται αναφορά στην απαγόρευση που επιβλήθηκε στους δημοσιογράφους περί προσέγγισης του Ζ’ Αστυνομικού Τμήματος της Θεσσαλονίκης, όπου μεταφέρθηκαν οι συλληφθέντες.

Παράλληλα, υπογραμμίστηκαν αρκετά περιστατικά αστυνομικής βίας, όπως και η ανώνυμη μαρτυρία ενός άνδρα των ΜΑΤ, ο οποίος είπε: «Εμείς δεχόμαστε εντολές που δεν μπορούμε να παρακούσουμε. Δόθηκε εντολή επέμβασης και λειτουργήσαμε αναλόγως. Την ευθύνη της εντολής πρέπει να την ψάξετε στους ανωτέρους μας».

Η κακή διαχείριση της κατάστασης από την ΕΛ.ΑΣ στηλιτεύτηκε γενικώς από όλους και το οι μεγάλες ευθύνες που τις επέρριψαν τα ΜΜΕ και όσοι διοικητικοί παράγοντες έδωσαν το παρόν στο γήπεδο ίσως είναι και ο λόγος που δεν υπήρξε κάποια βαριά τιμωρία για τον «δικέφαλο του Βορρά».

«Νικητής» ο ΠΑΟΚ

Ο ΠΑΟΚ ήταν καλύτερος στο μεγαλύτερο διάστημα του αγώνα-παρωδία, προηγήθηκε νωρίς ενώ είχε και δοκάρι στην προσπάθεια να διπλασιάσει τα γκολ του.

Ο Ολυμπιακός, από την πλευρά του, απώλεσε τρεις τεράστιες ευκαιρίες, στο 22′, στο 70′ και στο 72′, με μοιραίο σε όλες τις περιπτώσεις τον Νίκο Αναστόπουλο.

Όταν χάθηκε το… τόπι: ΠΑΟΚ – Ολυμπιακός 1-7 και ΠΑΟΚ – Ολυμπιακός 6-1

Αγωνιστικά το ματς σημαδεύτηκε κυρίως από την επιλογή του Ίμρε Κόμορα να αφήσει στον πάγκο τον Τάσο Μητρόπουλο, ο οποίος μόλις εισήλθε στο ματς άλλαξε την εικόνα των φιλοξενούμενων προς το καλύτερο.

Ο ακριβοπληρωμένος σταρ Λάγιος Ντέταρι ήταν μακριά από τον καλό του εαυτό, ενώ ταυτόχρονα ο Μαγκντί Τολμπά εξέθεσε αρκετές φορές τον Στράτο Αποστολάκη, αλλά οι τελικές προσπάθειές του δεν βρήκαν στόχο.

Έτσι λοιπόν οι γηπεδούχοι έφτασαν στη νίκη και διατήρησαν για 21η συνεχή σεζόν την παράδοση που ήθελε τον Ολυμπιακό να φεύγει με σκυμμένο το κεφάλι ή το πολύ με την ισοπαλία, όποτε επισκεπτόταν την Τούμπα από το 1969 κι έπειτα, είτε για ματς πρωταθλήματος είτε για ματς Κυπέλλου. Ένα φαινόμενο που διακόπηκε στις 24 Μαίου 1992, με την πρώτη «ερυθρόλευκη» νίκη μετά από 23 ολόκληρα χρόνια!

ΔΙΑΙΤΗΤΗΣ: Γιώργος Κουκουλάκης

EIΣΙΤΗΡΙΑ: 27.217

ΠΑΟΚ (Ρόμπερτ Γιάκομπς): Γκιτσιούδης, Τουρσουνίδης, Μαλιούφας, Μητσιμπόνας, Μήτογλου, Αλεξούλης, Μπορμπόκης, Σκαρτάδος, Λαγωνίδης, Μαγκντί, Λεοντιάδης.

ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ (Ίμρε Κόμορα): Ταληκριάδης, Αποστολάκης, Καραταΐδης, Παχατουρίδης, Μαυρομμάτης, Τσαλουχίδης, Τσιαντάκης, Κωφίδης, Αναστόπουλος, Ντέταρι (74′ Νεντίδης), Μουστακίδης, (46^‘ Μητρόπουλος).

«Πιστεύω θα λήξει 1-0 υπέρ του ΠΑΟΚ, αλλά η πρόκριση θα κριθεί στο δεύτερο ματς», είχε προβλέψει ο πρώην ομοσπονδιακός τεχνικός Χρήστος Αρχοντίδης, ο οποίος είχε βρεθεί στην Τούμπα εκείνη την ημέρα. Μέσα έπεσε…

ΠΑΟΚ-Ολυμπιακός: O πρώτος τελικός που κρίθηκε στα πέναλτι βάφτηκε «ασπρόμαυρος»

Ο Ολυμπιακός νίκησε με 1-0 στη ρεβάνς και εν συνεχεία πήρε την πρόκριση με σκορ 5-3 στα πέναλτι, σε ένα ματς που μπορεί να μην έγιναν τα έκτροπα του πρώτου αγώνα, αλλά ούτε ήρεμο θα το χαρακτήριζε κανείς.

Τελικά, οι «ερυθρόλευκοι» κατέκτησαν το Κύπελλο εκείνη τη χρονιά, αλλά τερμάτισαν στην 4η θέση στο πρωτάθλημα, ενώ ο ΠΑΟΚ κατετάγη 3ος.

Ωστόσο, αμφότεροι εισέρχονταν σε μία σκοτεινή περίοδο της ιστορίας τους, η οποία για τους μεν τελείωσε το 1997 με την κατάκτηση του πρώτου πρωταθλήματος μετά από 10 χρόνια, ενώ για τους δε δείχνει να έχει τελειώσει ήδη, αν και κράτησε πολύ παραπάνω απ’ όσο θα περίμενε κανείς.

Το ελληνικό ποδόσφαιρο ακόμα περιμένει…