Στις 18 Απριλίου 1998 απεβίωσε ένας ποδοσφαιριστής που διατηρεί μία αξιοζήλευτη πρωτιά από την αγωνιστική περίοδο 1945-46.
Το Sport-Retro.gr αποτίει φόρο τιμής σε έναν αθλητή που η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων φιλάθλων αγνοεί ακόμα και την ύπαρξή του.
Κύριες και κύριοι, ο Φέρεντς Ντεάκ!
Πολλοί ποδοσφαιριστές παραβίαζαν συχνά-πυκνά τις αντίπαλες εστίες, κυρίως το διάστημα μεταξύ του Α’ και του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Τότε, οι ομάδες δεν… ήξεραν τι θα πει αμυντική λειτουργία, αφού αγωνίζονταν με 5 ή περισσότερους επιθετικούς και δεν έβλεπαν τίποτε άλλο παρά μόνο τα αντίπαλα δίχτυα.
Ο Ντίξι Ντιν, ο πρώτος παίκτης που φόρεσε τη φανέλα με το Νο9 στην Ιστορία του ποδοσφαίρου, ήταν ένας εξ αυτών.
Εν προκειμένω, το Sport-Retro.gr βάζει στο «μικροσκόπιο» τον ποδοσφαιριστή που μέχρι σήμερα έχει σημειώσει τα περισσότερα γκολ σε μία σεζόν στο πρωτάθλημα που μετείχε η ομάδα του και ΟΧΙ συνολικά σε όλες τις διοργανώσεις.
Ο Φέρεντς Ντεάκ έβαλε 66 (!) την αγωνιστική περίοδο 1945-46, επίδοση που δεν είχε προηγούμενο μηδέ έχει καταρριφθεί από κανέναν τουλάχιστον στην Ευρώπη.
Παράλειψη θα ήταν αν δεν γινόταν αναφορά στον Άρτσι Σταρκ, ο οποίος τη σεζόν 1924-25 σημείωσε 67 γκολ στο αμερικανικό πρωτάθλημα με τη φανέλα των Μπέθλιχεμ Στιλ.
Μικρή διαφορά: ο Σκωτσέζος χρειάστηκε 44 ματς, ενώ ο Ντεάκ δέκα λιγότερα…
Καριέρα λόγω… λιποθυμίας
Γεννήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 1922 στη Βουδαπέστη και στα 13 του φέρεται να εντάχθηκε στο δυναμικό της Σεντλόριντς του προαστίου Πεστσεντλόριντς.
Στην παιδική ομάδα αγωνιζόταν ως τερματοφύλακας, ωστόσο όταν ο Μπέρκεσι Ελεμέρ, προπολεμικός άσος της Φερεντσβάρος, της Ρασίνγκ του Παρισιού και της Μπαρτσελόνα, ανακάλυψε το ταλέντο του στον έλεγχο της μπάλας και την εκτελεστική του δεινότητα, ο Ντεάκ άλλαξε… επάγγελμα.
Βέβαια, το ποδόσφαιρο αποτέλεσε τραυματική εμπειρία για τους γονείς του, οι οποίοι μια φορά τον είδαν να πέφτει λιπόθυμος από δυνατό σουτ (σ.σ. ο θρύλος λέει ότι «θύτης» ήταν ο αδερφός του Γιόζεφ Μπόζικ, ονόματι Ιστβάν) που έστειλε την μπάλα στο κεφάλι του.
Ο μικρός Φέρεντς δεν έπαιρνε πια τη συγκατάθεση του μπαμπά και της μαμάς ούτε για να καθίσει κάτω από τα γκολπόστ ούτε καν για να παίξει το αγαπημένο του άθλημα.
Πάντως, είχε σκαρφιστεί έναν τρόπο για να παραμένει… ενεργός: καθόταν πίσω από το τέρμα και επανέφερε την μπάλα στον αγωνιστικό χώρο, σημαδεύοντας με ακρίβεια τον εκάστοτε παίκτη που τη ζητούσε.
«Μην φοβάστε για το παιδί, δεν θα είναι πια τερματοφύλακας, θα γίνει ένας σπουδαίος σέντερ φορ», φέρεται να είπε ο Ελεμέρ στους ανήσυχους γονείς του, όταν πια διαπίστωσε ότι αυτός ο μικρός δεν είναι γεννημένος για την… ακινησία.
Όταν έγινε θρύλος
Το άστρο του Φέρεντς Ντεάκ άρχισε να ανατέλλει το 1940, όταν υπέγραψε επαγγελματικό συμβόλαιο με τη Σεντλόριντς, αγωνιζόμενος αρχικά στη γ’ κατηγορία.
Το απόλυτο highlight της καριέρας του Ούγγρου επιθετικού ήταν, αναμφίβολα, η σεζόν 1945-46, η οποία τον μετέτρεψε σε θρύλο.
Ούτε λίγο ούτε πολύ, έβαλε 66 ολόκληρα γκολ σε 34 αναμετρήσεις και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να γίνει μία αναφορά στα επιτεύγματά του.
Στο ματς της 4ης αγωνιστικής με την Κομπανιάι, η Σεντλόριντς επιβλήθηκε με το εκκωφαντικό 13-0 και ο Ντεάκ σημείωσε τα 9 γκολ!
Επιπλέον, έβαλε 6 στο 9-5 της προτελευταίας στροφής με την Ντέμπρετσεν, ενώ προσέθεσε δύο «καρέ» και τέσσερα χατ-τρικ.
Τότε τα ματς του φημισμένου ουγγρικού ποδοσφαίρου θύμιζαν περισσότερο… πόλο, γεγονός που αποδεικνύεται από τις επιδόσεις των συμπαικτών του (19 γκολ ο Γκούσταβ Μπίρτσακ κι από 11 οι Άνταλ Στρελίτσκι, Γένο Ούλιτσκα).
Πρωτάθλημα με τη Φερεντβάρος
Την επόμενη σεζόν ο Ντεάκ… αρκέστηκε στα 48 γκολ σε 30 ματς (έβαλε 5 γκολ τρεις φορές και πέτυχε «καρέ» άλλες τέσσερις), όμως η… συνονόματη Φερεντσβάρος κινήθηκε για τη μεταγραφή του.
Η ομάδα της Βουδαπέστης φιλοδοξούσε να επανέλθει στον θρόνο του πρωταθλητή από το 1941, εξ ου και η απόκτηση του πιο δεινού Ευρωπαίου γκολτζή, ο οποίος πήρε τη σκυτάλη από τον προπολεμικό Ντίξι Ντιν.
Με την πεντάδα-φωτιά (Φέρεντς Ντεάκ, Λάσλο Μπουντάι, Σάντ
ορ Κότσις, Γιόζεφ Μέσαρος, Zoλτάν Τσίμπορ) στην επίθεση, η Φερεντσβάρος κατέκτησε τον τίτλο της σεζόν 1948-49 και τελευταίο μέχρι το Κύπελλο του 1958.
Ο ήρωάς μας έβαλε τα 59 από τα 140 γκολ των 30 αγώνων της χρονιάς που η ομάδα του πανηγύρισε το πρωτάθλημα, στην 50ή επέτειο από την ίδρυσή της.
Συνολικά την τριετία 1947-1950 που αγωνίστηκε στη Φερεντσβάρος, ο Ντεάκ σημείωσε 155 γκολ σε 111 συμμετοχές και, βέβαια, είχε γίνει ιδιαίτερα αγαπητός στις τάξεις των φιλάθλων.
«Ή στην Ουίπεστ ή στη φυλακή!»
Το καλοκαίρι του 1950 συνέβη ένα περιστατικό που έμελλε να επηρεάσει την καριέρα του Ντεάκ και την Ιστορία της Φερεντσβάρος.
Ευρισκόμενος με συμπαίκτες του σε ένα εστιατόριο του Σιόφοκ, o Ούγγρος γκολτζής ερμήνευε ένα τραγούδι που δεν ήταν ιδιαίτερα αγαπητό στις τάξεις του, φίλα προσκείμενου στη Σοβιετική Ένωση, καθεστώτος.
Δυστυχώς για εκείνον, δύο άνδρες της AVH, δηλαδή της μυστικής αστυνομίας, βρίσκονταν στον χώρο και τον διέταξαν να σταματήσει (σ.σ. ο ένας φέρεται να του φώναξε «σκάσε»).
Ο Ντεάκ δεν είδε με καλό μάτι τη ρητή εντολή τους, αντέδρασε, τους πέταξε δύο ποτήρια με σόδα και τους χτύπησε, με συνέπεια να βρεθεί μπλεγμένος για τα καλά.
«Ή στην Ουίπεστ ή στη φυλακή», του είπε ο Σάντορ Τσάκι, υπουργός Εσωτερικών και εκ των ισχυρών ανδρών της αντιπάλου της Φερεντσβάρος.
Εκείνος όχι μόνο έπρεπε να γίνει «προδότης», αλλά και να κρατήσει μυστικό αυτό το δίλημμα, η απάντηση του οποίου τον υποχρέωσε να αλλάξει ομάδα.
Παρεμπιπτόντως, από το 1950 μέχρι το 1956 η Ουίπεστ είχε πάρει το όνομα του Γκιόργκι Ντόζα, ψυχής μιας αγροτικής εξέγερσης του 1514 που θανατώθηκε με τον αδερφό του, έπειτα από φρικτά βασανιστήρια.
Έμεινε στην Ουγγαρία, έσωσε τη ζωή του
Δύο φορές επιβεβαιώθηκε το ενδιαφέρον ξένων ομάδων για την απόκτηση του Φέρεντς Ντεάκ: το 1947 και το 1949.
Αρχικά, είχε λάβει μέρος με τη φανέλα της ΜΤΚ ως δανεικός σε περιοδεία στην Παλαιστίνη και, μάλιστα, σε ένα ματς έβαλε δύο γκολ.
H τουρκική Φενέρμπαχτσε του έκανε πρόταση, εκείνος αρνήθηκε, προτού προσκληθεί από την ίδια ομάδα σε μία εκδήλωση, ίσως για να τον δελεάσουν τα στελέχη της.
Η επιστολή, όμως, χάθηκε στην Ουγγαρία και ο Ντεάκ δεν την παρέλαβε ποτέ…
Η άλλη ομάδα του εξωτερικού που ενδιαφέρθηκε για τον τρομερό αυτό γκολτζή ήταν η περίφημη Τορίνο των τελών της δεκαετίας του 1940.
Εν έτει 1949, η «Γκράντε Γκρανάτα» φέρεται να έστειλε «λευκή» επιταγή στον επιθετικό της Φερεντσβάρος, ενώ κατ’ άλλους η προσφορά έκανε λόγο για 150.000 δολάρια.
Ο Ντεάκ ακολούθησε και πάλι την εντολή της καρδιάς του, κοινώς παρέμεινε στους «Φράντι», με τη διαφορά ότι αυτή η απόφαση του χάρισε άλλα 49 χρόνια ζωής.
Η σπουδαία Τορίνο της εποχής «ξεκληρίστηκε» σε αεροπορικό δυστύχημα στις 4 Μαΐου 1949, κατά την επιστροφή από τη Λισαβόνα, όπου είχε μεταβεί για ένα φιλικό ματς με την Μπενφίκα.
Αναμφίβολα, θα γινόταν πολύ πιο γνωστός αν αποφάσιζε να ξενιτευτεί, όπως οι συμπατριώτες του Φέρεντς Πούσκας, Λάσλο Κουμπάλα, Ζόλταν Τσίμπορ, Σάντορ Κότσις, οι οποίοι αγωνίστηκαν σε Ρεάλ Μαδρίτης και Μπαρτσελόνα.
Ουίπεστ και εθνική ομάδα
Με το χρίσμα του τρις πρώτου σκόρερ του ουγγρικού πρωταθλήματος (1946, 1947, 1949), ο Ντεάκ μεταπήδησε κακήν κακώς στην Ουίπεστ, τότε ονόματι Ντόζα, όπως προαναφέρθηκε.
Το αστέρι της ομάδας, πάντως, δεν ήταν εκείνος αλλά ο Φέρεντς Τσούτσα, χωρίς αυτό να τον εμποδίσει να σημειώσει 53 γκολ σε 77 αναμετρήσεις, κατά την τετραετία 1950-1954.
Η καριέρα του είχε αρχίσει να παίρνει την κατιούσα, απόρροια και της ηλικίας του, με συνέπεια από το 1954 μέχρι το 1957 να αγωνιστεί κατά σειρά σε Εγκιετέρτες, Σπάρτακους, Σιόφοκ και ξανά Εγκιετέρτες.
Αναφορικά με τη θητεία του στην εθνική Ουγγαρίας από το 1946 έως το 1949, ο Ντεάκ εντυπωσίασε με 29 γκολ σε 20 εμφανίσεις, ήτοι 1,45 ανά ματς, ποσοστό που επίσης προκαλεί παγκόσμιο θαυμασμό.
6 Οκτωβρίου 1946: Ουγγαρία – Αυστρία 2-0 (τα δύο γκολ του Ντεάκ)
3 Οκτωβρίου 1948: Ουγγαρία – Αυστρία 2-1 (ο Ντεάκ σημειώνει το πρώτο γκολ της χώρας του)
Το αποκορύφωμα, φυσικά, ήταν το ματς της 17ης Αυγούστου 1947 με τη Βουλγαρία, όπου πέτυχε «καρέ» και οδήγησε τη χώρα του στο τρομερό 9-0.
Στην έναρξη της «χρυσής» εποχής του Γκούσταβ Σέμπες στον πάγκο της εθνικής Ουγγαρίας, ο Ντεάκ αποτέλεσε μέλος μιας τριπλέτας (με Φέρεντς Πούσκας, Σάντορ Κότσις), η οποία έδειχνε ότι θα αφήσει εποχή.
Δυστυχώς, προφανώς λόγω πολιτικών πεποιθήσεων, ο άσος της Φερεντσβάρος και της Ουίπεστ δεν αγωνίστηκε παρά τρία χρόνια με τη φανέλα του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος.
Το όχι και τόσο τιμητικό παρατσούκλι
Ο Φέρεντς Ντεάκ αποκαλείτο «bamba» εξαιτίας της συνήθειας του να περιφέρεται στο ύψος του ημικυκλίου της μεγάλης περιοχής.
Αυτή η λέξη στα ουγγρικά υποδηλώνει άνθρωπο αργό και βαρετό, χαρακτηρισμός που του αποδόθηκε επειδή δεν ήταν και τόσο… φίλος με το τρέξιμο.
Βέβαια, το πιο σωστό παρατσούκλι για τον Ντεάκ θα ήταν… μάμπα, εξαιτίας του τρόπου που πεταγόταν προς την περιοχή και εκτελούσε τους αντιπάλους τερματοφύλακες.
Οι αμυνόμενοι αισθάνονταν μία ψεύτικη αίσθηση ασφαλείας επειδή συνήθως βρισκόταν στο ημικύκλιο και όταν αποφάσιζε να ορμήσει, σε πολλές περιπτώσεις ήταν πλέον αργά για να αντιδράσουν.
Διέθετε αθλητικό κορμί, ήταν δυνατός, νευρώδης, εκρηκτικός και ήξερε να χρησιμοποιεί ιδανικά τόσο τα πόδια όσο το κεφάλι.
Το «μετά» και ο θάνατος
Ύστερα από την ολοκλήρωση της καριέρας του, το υπουργείο Εσωτερικών της χώρας του έδωσε την ευκαιρία να αποφοιτήσει από την αστυνομική Ακαδημία και να ενισχύσει τα σώματα ασφαλείας της κυβέρνησης.
Ο Ντεάκ απάντησε καταφατικά και εργάστηκε μέχρι τα 50 του, όταν και υποχρεώθηκε να συνταξιοδοτηθεί επειδή διαγνώσθηκε με διαβήτη.
Ωστόσο, συνέχισε να απασχολείται για αρκετά ακόμη χρόνια σε θέρετρο κοντά στη λίμνη Μπάλατον, μέχρι που απεβίωσε στις 18 Απριλίου 1998, σε ηλικία 76 ετών.
Έναν χρόνο πριν είχε λάβει στο Μόναχο το βραβείο του κορυφαίου Ευρωπαίου σκόρερ του αιώνα, ενώ μετά θάνατον και συγκεκριμένα το 2000, ο Ντεάκ έλαβε το βραβείο Ουγγρικής Κληρονομιάς, γεγονός που ουσιαστικά αποκατέστησε διά παντός το όνομά του έπειτα από την περίφημη ιστορία του καλοκαιριού του 1950.
Ποδόσφαιρο
Πορτοκαλί και άλλα