Δε Στρόνγκεστ: Η ομάδα που γύρισε από την κόλαση παρά τους 20 νεκρούς της σε αεροπορικό δυστύχημα

Η Δε Στρόνγκεστ αποτελεί τον πιο παλιό ποδοσφαιρικό σύλλογο της Βολιβίας που υφίσταται ακόμη και τον μοναδικό που αγωνίζεται στην πρώτη τη τάξει κατηγορία του εγχωρίου πρωταθλήματος για πάνω από έναν αιώνα.

Ιδρύθηκε τον Απρίλιο του 1908 στη Λας Πας, ωστόσο τον Σεπτέμβριο του 1969 βρέθηκε στο χείλος της καταστροφής. Ή ορθότερα, έκανε ένα μεγάλο σάλτο προς τα εκεί, αφού ένα αεροσκάφος που μετέφερε την αποστολή της ομάδας μετά από ένα φιλικό τουρνουά, κατέπεσε σε ορεινή περιοχή, χωρίς κανέναν επιζώντα.

Ο σύλλογος επιβεβαίωσε την αγγλική ονομασία που του έδωσαν οι Βολιβιανοί ιδρυτές του και κατάφερε να αναγεννηθεί από τις «στάχτες» του, έστω κι αν το τίμημα ήταν δυσβάσταχτο.

Έδωσε το όνομά της σε μάχη με την Παραγουάη

Τα ρεκόρ του συλλόγου είναι αρκετά και πηγάζουν κυρίως από την αρχαιότητά του. Κατέκτησε το πρώτο πρωτάθλημά του το 1911, πολύ πριν ιδρυθούν οι νυν ανταγωνιστές, ενώ το 1930 έγινε η πρώτη και μόνη βολιβιανή ομάδα μέχρι σήμερα που κατέκτησε πρωτάθλημα χωρίς να δεχθεί γκολ.

Η ομάδα, δηλαδή παίκτες, προπονητές, στελέχη, συμμετείχαν στον πόλεμο του Τσάκο κόντρα στην Παραγουάη μεταξύ 1932 και 1935 και όταν μία μονάδα που περιελάμβανε αρκετούς «Stronguistas» κέρδισε μία μάχη καθοριστική για την έκβαση του πολέμου, χάραξε για πάντα το όνομα του συλλόγου στα βιβλία της ιστορίας «βαφτίζοντας» τη μάχη: Batalla de Cañada Strongest.

Έχοντας κατακτήσει 15 πρωταθλήματα πριν από τη δημιουργία εθνικής κατηγορίας το 1958 συν το ερασιτεχνικό του 1911, η Δε Στρόνγκεστ άρχισε να ανεβαίνει αγωνιστικά τη δεκαετία του ’60. Το αποκορύφωμα ήρθε το 1964, όταν πανηγύρισε τον πρώτο εθνικό τίτλο, για να έρθει η συμμετοχή στο Copa Libertadores 1965, όπου σημείωσε την πρώτη εκτός έδρας νίκη βολιβιανής ομάδας στον θεσμό.

Στο τέλη της δεκαετίας του ’60, όμως, επήλθε αναπόφευκτα η αγωνιστική πτώση. Η χώρα βρισκόταν σε κρίση και τα οικονομικά του συλλόγου δεν ήταν σε καλό επίπεδο, με συνέπεια να μην μπορεί να συντηρήσει καλό ρόστερ. Στο πρωτάθλημα του 1969 έμοιαζε πιθανό ακόμα και το ενδεχόμενο υποβιβασμού, ωστόσο δύο σερί νίκες πριν από τη μίνι διακοπή του Σεπτεμβρίου, απέναντι στην Μπολίβαρ με 3-0 και στην Ουνιβερσιτάριο με 3-1, άφησαν ελπίδες ανάτασης.

Πήγε στη Σάντα Κρους χωρίς… λόγο

Ο τελευταίος αγώνας διεξήχθη στις 14 Σεπτεμβρίου και το τοπικό πρωτάθλημα της Λας Πας άρχιζε ξανά στις 28 Σεπτεμβρίου, με συνέπεια οι άνθρωποι του συλλόγου να αναζητούν τρόπους να παραμείνει η ομάδα σε καλή αγωνιστική κατάσταση.

Η μέθοδος που προτιμήθηκε ήταν η συμμετοχή σε ένα φιλικό τουρνουά στη Σάντα Κρους ντε λα Σιέρα, στη μεγαλύτερη πόλη της Βολιβίας. Μαζί με τη Δε Στρόνγκεστ θα συμμετείχε η Κλουμπ Πετρολέρος, η Σέρο Πορτένιο από την Παραγουάη και μία μικτή τοπικών ομάδων.

Το μοιραίο παιχνίδι διεξήχθη σαν σήμερα στις 24 Σεπτεμβρίου 1969. Η Πετρολέρος διέλυσε με 4-0 τη Δε Στρόνγκεστ και την ανάγκασε να αποχωρήσει άμεσα από το τουρνουά, όπου ουσιαστικά ταξίδεψε μόνο και μόνο γι’ αυτήν τη βαριά ήττα.

Πραξικόπημα τη μέρα της επιστροφής

Η επιστροφή ήταν προγραμματισμένη για την Παρασκευή 26 του μήνα, αφού οι άνθρωποι του συλλόγου είχαν υπολογίσει το ενδεχόμενο να προκριθούν στον τελικό της διοργάνωσης και να χρειαστεί να καθίσουν παραπάνω στη Σάντα Κρους.

Αυτή ήταν μία πολύ ιδιαίτερη ημερομηνία για τη χώρα, αφού εκείνη την ημέρα, ο στρατηγός Αλφρέντο Οβάντο Καντία, πέντε χρόνια μετά από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματός του, κατόρθωσε να πάρει τα «ηνία» της χώρας με τον ίδιο τρόπο, από τον πρόεδρο Λουίς Αντόλφο Σίλες Σαλίνας.

Παρ’ όλα αυτά, η αποστολή της Δε Στρόνγκεστ που επιβιβάστηκε στο αεροσκάφος τύπου Douglas DC-6B της εταιρίας «Lloyd Aéreo Boliviano» για την πτήση Σάντα Κρους – Λας Πας, δεν είχε ενημέρωση για το τι συνέβαινε πίσω στην πατρίδα τους. Και δεν θα μάθαινε ποτέ τα νέα…

Συντριβή σε περιοχή που δεν έφταναν οχήματα

Το αεροπλάνο απογειώθηκε στις 15:10 από το αεροδρόμιο «Τρομπίγιο» με προορισμό το αεροδρόμιο «Ελ Άλτο», με 74 επιβαίνοντες, εκ των οποίων οι πέντε πλήρωμα του αεροσκάφους.

Πέντε λεπτά μετά από την απογείωση, ο πύργος ελέγχου του «Τρομπίγιο» έχασε την επαφή με το πιλοτήριο. Στις 15:30 ενημέρωσε σχετικά τα αεροδρόμια της Κοτσαμπάμπα και της Λας Πας για την απώλεια επικοινωνίας, με τους φόβους για συντριβή να είναι αρκετοί σε εκείνο το χρονικό σημείο.

Στις 16:00 τα νέα έφτασαν στους αξιωματούχους και τα μέλη του συλλόγου που είχαν μείνει πίσω στην πρωτεύουσα της Βολιβίας, ωστόσο δεν υπήρχε επόμενη ενημέρωση, μέχρι το Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου. Ο πρώην πρόεδρος της Δε Στρόνγκεστ και νυν επικεφαλής της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας της Βολιβίας, Χοσέ Λουίς ντε Αρανγκουρέν, κήρυξε την ομοσπονδία σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.

Σταδιακά, στο Βιλόκο, μία μικρή πόλη περίπου 170 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Λας Πας, άρχισαν να κυκλοφορούν μαρτυρίες ντόπιων που υποστήριζαν πως είδαν ένα αεροπλάνο να καταπέφτει κοντά σε ορυχεία της περιοχής. Η επίμαχη τοποθεσία ονόματι Κάντσα βρισκόταν στο όρος Τσοκετάνγκα, σε ένα σημείο όπου δεν μπορούσαν να προσεγγίσουν οχήματα, παρά μόνο πεζοί άνθρωποι.

Πάνω από 600 άτομα άρχισαν έρευνες στην περιοχή και στις 23:00 της 27ης Σεπτεμβρίου, οι μεταλλωρύχοι εντόπισαν τα συντρίμμια, χωρίς κανένα ίχνος ζωής. Το αεροπλάνο είχε καταστραφεί ολοσχερώς και υπήρχαν ενδείξεις ότι είχε εκραγεί και είχε πιάσει φωτιά.

Η περισυλλογή των πτωμάτων αλλά και η μεταφορά των συντριμμιών του αεροσκάφους έγινε με τα χέρια 3.000 εθελοντών και διήρκεσε πάνω από τρεις μέρες. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε το βράδυ της Δευτέρας 29 Σεπτεμβρίου και οι κηδείες των θυμάτων πραγματοποιήθηκαν την 1η Οκτωβρίου στον Καθεδρικό Ναό της Λα Πας, όταν οι σοροί έφτασαν στην πόλη.

Την ημέρα της κηδείας, πάνω από 15.000 άνθρωποι είπαν το «ύστατο χαίρε» στα 74 θύματα της αεροπορικής τραγωδίας στο Βιλόκο. Η ταφή των ανθρώπων της ομάδας πραγματοποιήθηκε στο τοπικό κοιμητήριο, όπου αργότερα ο σύλλογος έχτισε μαυσωλείο προς τιμήν τους.

Η θεωρία συνωμοσίας

Η δυσάρεστη σύμπτωση της πτώσης του αεροσκάφους την ημέρα του πραξικοπήματος «πυροδότησε» αρκετά σενάρια ως προς τις αιτίες της συντριβής.

Ο στρατηγός Αλμπέρτο Αλαρκόν και πρόεδρος της Δε Στρόνγκεστ δεν επιβιβάστηκε στη μοιραία πτήση την τελευταία στιγμή και σώθηκε, κάτι που ενίσχυσε τη συνωμοσιολογία. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής, έδωσε το εισιτήριό του σε έναν φίλαθλο που ήθελε να ταξιδέψει με την ομάδα.

Ο πρώην πρόεδρος του συλλόγου, στρατηγός Μάριο Όξα Μπούστος, υποστηρίζει ότι το αεροπλάνο δέχθηκε επίθεση με πολιτικά κίνητρα και ότι σε καμία περίπτωση δεν επρόκειτο για δυστύχημα.

Τίποτα τέτοιο δεν αποδείχθηκε και όλα δείχνουν ότι η πτώση οφείλεται σε ανθρώπινο λάθος, αφού επρόκειτο για ένα αεροσκάφος που είχε κάνει την πρώτη πτήση του το 1951, ωστόσο δεν είχε προβλήματα που το απέτρεπαν από το να πετάξει.

Σύμφωνα με μία φήμη, πάντως, η διοίκηση του συλλόγου άλλαξε πτήση τελευταία στιγμή, ώστε να φτάσει πιο νωρίς στη Λα Πας.

Η «μαύρη» λίστα

Από την πτώση σκοτώθηκαν 20 μέλη του συλλόγου, εκ των οποίων οι 17 ήταν ποδοσφαιριστές. Ανάμεσά τους ο διεθνής Παραγουανός διεθνής τερματοφύλακας Αρμάντο Ανχελάτσιο, ο οποίος τη μέρα της πτώσης έγινε πατέρας, αφού η σύζυγός του γέννησε πρόωρα ένα κοριτσάκι, που πήρε το όνομά του (Αμάντα). Μάλιστα, ο γάμος τους φέρεται να ήταν προγραμματισμένος για το Σάββατο μετά από την επιστροφή. Ο αναπληρωματικός του στον σύλλογο ήταν επίσης Παραγουανός, ο Ορλάντο Κάσερες, που έχασε κι αυτός τη ζωή του.

Ο Ντιόχενες Τορίκο ήταν δεξιός επιθετικός, ο Χερμάν Αλκάσαρ και ο Οσκάρ Φλόρες ήταν μέσοι. Ο τελευταίος, πριν από την πτήση, είχε ενημερώσει τον πατέρα της κοπέλας του, Μίρτα Ουαρίν, για το μήνυμα που ήθελε να τυπώσει στα προσκλητήρια του γάμου τους, που θα τελείτο στις 27 Σεπτεμβρίου. «Θα σας περιμένω στη Λα Πας το πρωί του Σαββάτου. Οσκάρ», έγραφε το μήνυμα…

Ο Οσκάρ Γκουζμάν ήταν ένας ποδοσφαιριστής δανεικός από την Ολιμπίκ του Σαν Πέντρο, που βρέθηκε στη λάθος ομάδα τη λάθος στιγμή. Ο Αργεντινός μέσος Μιγκέλ Άνχελ Πόρτα ήταν ο πιο παλιός ποδοσφαιριστής του ρόστερ, ενώ στη μοιραία πτήση βρέθηκαν και οι συμπατριώτες του Ραούλ Όσκαρ Φαρφάν, Ερνάν Αντρέτα (διεθνής αμυντικός), Εντουάρντο Αριγκό και Έκτορ Μαρκέτι (μέσος, το αστέρι της ομάδας).

Ο σέντερ φορ Οσβάλντο Φράνκο είχε γεννηθεί στην Αργεντινή, ωστόσο είχε πολιτογραφηθεί Βολιβιανός, όπως και ο Χούλιο Αλμπέρτο Ντίας, διεθνής με τη Βολιβία και αρχηγός της Δε Στρόνγκεστ σε αυτό το τουρνέ.

Ακόμα τέσσερις Βολιβιανοί ποδοσφαιριστές έχασαν τη ζωή τους στο δυστύχημα, ο μέσα αριστερά Χόρχε Φερνάντο Ντουράν, ο αμυντικός μέσος Χόρχε Τάπια, ο μέσος Ερνέστο Βιγέγκας και ο πολλά υποσχόμενος αμυντικός Χουάν Ιριόντο, του οποίου ο αδερφός, Λουίς, έκανε καριέρα στην ίδια θέση στη Δε Στρόνγκεστ μερικά χρόνια αργότερα.

Από εκεί και πέρα, νεκρός ήταν ο προπονητής Εουστάκιο Ορτούνιο, ο μασέρ Φελίπε Αγκιλάρ, το διευθυντικό στέλεχος και αρχηγός της αποστολής Χοσέ Αϊγιόν Γκέρα, καθώς και ένα στέλεχος της Σέρο Πορτένιο που ταξίδευε μαζί, ο Αντόνιο Αρένα.

Αυτοί που γλίτωσαν την τραγωδία

Πλην του προέδρου της Δε Στρόνγκεστ, υπήρχαν και ορισμένοι παίκτες που υπό άλλες συνθήκες θα έπρεπε να βρίσκονται στην σμπαραλιασμένη άτρακτο, ωστόσο σώθηκαν από βέβαιο θάνατο.

Πρώτος και καλύτερος ο Ρολάντο Βάργκας, μία εμβληματική φιγούρα του συλλόγου, διεθνής Βολιβιανός, ο οποίος ζήτησε και πήρε άδεια να μείνει στη Λα Πας για να βοηθήσει στην εταιρία εισαγωγών του πατέρα του. Τα επόμενα χρόνια έγινε αρχηγός του συλλόγου και προπονητής του.

Ο Λουίς Χίνι συνέχισε κι αυτός για χρόνια στην ομάδα, αφού δεν πέταξε στη μοιραία πτήση λόγω τραυματισμού, όπως και ο Μάρκο Αντόνιο Βελάσκο. Ορισμένα ΜΜΕ κάνουν λόγο για ακόμα μία απουσία, ενός Παραγουανού με το επίθετο Ρολόν, ο οποίος φέρεται να έχασε το αεροπλάνο, ωστόσο δεν επιβεβαιώνεται η ύπαρξη τέτοιου παίκτη.

Η πλέον αξιοπερίεργη απουσία είναι εκείνη του πιο διάσημου φιλάθλου της ομάδας εκείνη την εποχή, του Ραούλ Ριβέρος. Ο Ριβέρος είχε τα 27 γενέθλιά του την περίοδο του ταξιδιού στη Σάντα Κρους και δεν ακολούθησε την ομάδα, ωστόσο στη λίστα των επιβαινόντων που σκοτώθηκαν, υπήρχε ένα θύμα με το ονοματεπώνυμό του και αρχικά θεωρήθηκε ότι ήταν εκείνος, μέχρι να αποκαλυφθεί η αλήθεια.

«Ανοικοδόμηση» χάρη στη βοήθεια άλλων ομάδων

Από την πρώτη στιγμή που ανακοινώθηκε η εξαφάνιση του αεροπλάνου και η πιθανή συντριβή του, στα γραφεία της ομοσπονδίας της Βολιβίας άρχισαν να φτάνουν μηνύματα συμπαράστασης από άλλες ομοσπονδίες και ποδοσφαιρικούς φορείς. Όταν επιβεβαιώθηκε η τραγωδία, σύλλογοι από όλον τον πλανήτη έστειλαν συλλυπητήρια μηνύματα.

Η Δε Στρόνγκεστ, δίχως ρόστερ πλέον, ζήτησε να αποσυρθεί από τη συνέχεια του πρωταθλήματος και η ομοσπονδία δεν μπορούσε να αρνηθεί σε ένα τέτοιο αίτημα.

Το δυστύχημα στο Βιλόκο ουσιαστικά έθετε τον σύλλογο προ του φάσματος της διάλυσης, αφού δίχως παίκτες και δίχως οικονομική δυνατότητα, δεν μπορούσε να συνεχίσει να υφίσταται.

Το διοικητικό συμβούλιο πήρε την απόφαση να εισακούσει τις φωνές πρώην προέδρων και φιλάθλων και να τοποθετήσει τον Ραφαέλ Μεντόσα Καστεγιόν επικεφαλής του ΔΣ, ώστε να αρχίσουν τα βήματα «ανοικοδόμησης».

Ορισμένοι τοπικοί αλλά και ξένοι σύλλογοι προσέφεραν παίκτες τους στη Δε Στρόνγκεστ για να σχηματίσει ένα υποτυπώδες ρόστερ και να συνεχίσει να αγωνίζεται. Με το όνομα Στρόνγκεστ Σίμπολ πλέον, άρχισε να δίνει ορισμένα φιλικά παιχνίδια για να συγκεντρώσει έσοδα από τα εισιτήρια.

Η Μπόκα Τζούνιορς της παραχώρησε δύο παίκτες από την ακαδημία της, τους Φερνάντο Μπαστίδα και Βίκτορ Ούγκο Ρομέρο, οι οποίοι την επόμενη δεκαετία θα άφηναν εποχή στο βολιβιανό ποδόσφαιρο. Ο πρόεδρος της Μπόκα, Αλμπέρτο Χοσέ Αρμάντο, διοργάνωσε φιλικό στο Μπουένος Άιρες, τα έσοδα του οποίου κατέληξαν στα ταμεία της Δε Στρόνγκεστ.

Ο Τεόφιλο Σαλίνας, πρόεδρος της συνομοσπονδίας Νότιας Αμερικής, της Conmebol, έδωσε 20.000 αμερικανικά δολάρια από την τσέπη του, ενώ στη Βραζιλία, οι δύο «αιώνιοι» εχθροί του Ρίο ντε Ζανέιρο, η Φλαμένγκο με τη Φλουμινένσε, έδωσαν φιλικό αγώνα για την ενίσχυση της Δε Στρόνγκεστ.

Κατέκτησε το πρωτάθλημα πέντε χρόνια μετά

Το διεθνές ποδοσφαιρικό κίνημα αλληλεγγύης έπιασε τόπο και σε αυτό το πλαίσιο ο Καστεγιόν αγόρασε εκτάσεις στο Άλτο Ατσουμάνι τις οποίες ο δήμαρχος της Λα Πας τις είχε υποσχεθεί εδώ και χρόνια στον σύλλογο, όπου έχτισε το αθλητικό κέντρο της Δε Στρόνγκεστ.

Το 1970, η ομάδα κατέκτησε τον όμιλο της Λα Πας και τερμάτισε στη 2η θέση του ομίλου που έβγαζε τον πρωταθλητή, ενώ το 1971 έχασε για έναν βαθμό τον τίτλο.

Το 1974, με προπονητή τον Βάργκας, κατάφερε να στεφθεί πρωταθλήτρια Βολιβίας και μάλιστα αήττητη, ενώ το 1977 έγινε η πρώτη ομάδα που κατέκτησε το νεοσύστατο επαγγελματικό πρωτάθλημα της χώρας. Η επιστροφή από την κόλαση είχε ολοκληρωθεί.