Μια ιστορία ανταρσίας από μια γενναία γυναίκα, στα σοβιετικά χρόνια των 70s. Μια ιστορία ανταρσίας που έμελλε να γίνει η αρχική σπίθα της λαμπρής πορείας του Σαρούνας Γιασικεβίτσιους στο μπάσκετ.
Το πρώτο εφετινό συναπάντημα της Ζάλγκιρις με τον Ολυμπιακό στη Euroleague είναι η αφορμή που έψαχνε το Sport-Retro.gr για να θυμίσει το μεγαλείο της ασυμβίβαστης Ρίτα.
***
Ο Σαρούνας Γιασικεβίτσιους είναι γεννημένος την 5η ημέρα της άνοιξης του 1976. Τα χρόνια εκείνα η Λιθουανία δεν ήταν ένα ανεξάρτητο κράτος και το Κάουνας παρέμενε μία από τις χιλιάδες πόλεις της Σοβιετικής Ένωσης του Λεονίντ Μπρέζνιεφ.
Το κομμουνιστικό καθεστώς ήταν ακόμη πολύ ισχυρό, τρία χρόνια πριν από την εισβολή στο Αφγανιστάν, και η οποιαδήποτε άρνηση στις άνωθεν εντολές αποτελούσε αφορμή τιμωρητικών αντιποίνων.
Η Ρίτα Γιασικεβιτσιένε, που ήταν-δεν ήταν 20 ετών, σύζυγος του Λίνας Γιασικεβίτσιους και φοιτήτρια ακόμη στο Πολυτεχνείο, τόλμησε ό,τι λίγοι/λίγες θα τολμούσαν σε μια περίοδο υποχρεωτικής συναίνεσης.
Μολονότι ταλαντούχα παίκτρια χάντμπολ στη γυναικεία ομάδα της Ζάλγκιρις και ενεργό μέλος της ολυμπιακής ομάδας που θα συμμετείχε στους Αγώνες του Μόντρεαλ, επέλεξε να κρατήσει το παιδί που έμαθε πως είχε μέσα της, χωρίς αλήθεια να το έχει υπολογίσει, παρά να προχωρήσει σε μια επίπονη άμβλωση. Μην ξεχνάμε πως αναφερόμαστε ιατρικές μεθόδους των προηγούμενων 45 ετών και μια τέτοια διαδικασία έκρυβε κινδύνους.
Ο Βαλέρι Λομπανόβσκι… έστηνε αγώνες για να κερδίσει αμέτρητους τίτλους
Αρχικά η νεαρή γυναίκα θεωρούσε πως οι πόνοι στην κοιλιακή χώρα πήγαζαν από σκωληκοειδίτιδα, οι εξετάσεις στη Μόσχα ωστόσο ανέτρεψαν τις εκτιμήσεις. Ήταν ένα γεγονός που τη σημάδεψε για πάντα, από διαφορετικά πρίσματα.
Από το 1973 ομοσπονδιακός προπονητής στην ομάδα της χειροσφαίρισης ήταν ο σκληρός Ουκρανός Ιγκόρ Τούρτσιν (απεβίωσε το 1993 μετά από καρδιακό επεισόδιο), ο οποίος με τις ευλογίες της Ομοσπονδίας πίεσε πολύ τη Ρίτα, προκειμένου να διακόψει την κύηση και να συνεχίσει δίχως άλλες παρεμβολές τη σταθερά ανοδική καριέρα της.
Ήταν από τις αγαπημένες παίκτριές του, πίστευε πολύ στην ικανότητά της και την είχε ανάγκη στην προσπάθεια για την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου σ’ ένα πρωτοεμφανιζόμενο σπορ στο γυναικείο πρόγραμμα. Όταν έμαθε ότι η Γιασικεβιτσιένε είχε αποφασίσει να μην σκοτώσει το έμβρυο, θόλωσε και ενημέρωσε τους πάντες ότι δεν θέλει να την ξαναδεί μπροστά του.
«Ήταν ο μοναδικός άνθρωπος που φοβόμουν», θα εκμυστηρευτεί χρόνια αργότερα και είχε απόλυτο δίκαιο. Διότι παρά το γεγονός πως επί καναδικού εδάφους η ΕΣΣΔ πέτυχε τον στόχο της, παίρνοντας τη ρεβάνς από την ομάδα της Ανατολικής Γερμανίας για την ήττα στο Παγκόσμιο του ’75, ο Τούρτσιν φρόντισε η Γιασικεβιτσιένε, αν και επανήλθε σταδιακά στη δράση ανακτώντας με το παραπάνω τη φόρμα της, να μην επανακληθεί στο εθνικό συγκρότημα.
Η πρόφαση ήταν πως είχε μεγαλώσει πια και είχε χάσει έδαφος, ωστόσο η ίδια συνέχισε να παίζει σε υψηλό επίπεδο ως τα 31 της, καθώς δεν φανταζόταν πως «μπορούσε να παίζει ως τα 40 όπως ο Σαμπόνις».
«Ο Τούρτσιν είχε συνηθίσει να τον υπακούν όλες οι κοπέλες, τουλάχιστον δύο είχαν ήδη κάνει έκτρωση για να παραμείνουν στην ομάδα», είχε προσθέσει στην ίδια εξομολογητική συνέντευξή της η μητέρα του Γιασικεβίτσιους, η οποία ποτέ της δεν μετάνιωσε για την απόφασή της να αφιερωθεί -για ένα διάστημα- στη μητρότητα και κατ’ επέκταση στην οικογένειά της.
Λίγους μήνες αργότερα κρατούσε στην αγκαλιά της τον πρωτότοκο γιο και ελάχιστα την ενοχλούσε που το ίδιο καλοκαίρι οι συμπαίκτριές της κρεμούσαν στο στήθος τους το χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο.
Τα αφιερώματα του Sport-Retro.gr στη Σοβιετική Ένωση
Η Γιασικεβιτσιένε συνήθιζε να λέει στον Σαρούνας που μεγάλωνε πως τη χρωστούσε μια συμμετοχή στους Ολυμπιακούς. Αυτός το 2000 φρόντισε να τις αγοράσει εισιτήρια για να τον δει αγωνιζόμενο στο τουρνουά του Σίδνεϊ.
Για την ίδια ήταν ακόμη μεγαλύτερη η χαρά και η περηφάνια. Διότι «όταν παίζει ο Σαρούνας δεν αναγνωρίζω τον εαυτό μου», όπως έχει ομολογήσει.
Για τον Σαρούνας, όπως έγραψε στην αυτοβιογραφία του «Μόνο η νίκη δεν αρκεί», που στην Ελλάδα κυκλοφορεί από την Mvpublications, η μητέρα του επέλεξε «να γράψει τον επίλογο σε ένα σενάριο που εκείνη τη στιγμή έμοιαζε προκαθορισμένο!»
Ποδόσφαιρο
Πορτοκαλί και άλλα