Παγκόσμια ρεκόρ, δέκα ολυμπιακά μετάλλια εκ των οποίων τα εννέα χρυσά, «Αθλητής του αιώνα» σύμφωνα με την Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, είναι μόνο μερικές από τις διακρίσεις του.
Με αφορμή τη συμπλήρωση 34 ετών από την ισοφάριση του μεγαλύτερου ρεκόρ που έχει επιτευχθεί ποτέ στον στίβο, το Sport-Retro.gr θυμάται τον Καρλ Λιούις και τα τέσσερα χρυσά στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες.
Μόνο ο θρυλικός Τζέσι Όουενς είχε καταφέρει να καταγράφει ανάλογο αριθμό πρώτων θέσεων, όταν στη διοργάνωση του 1936 στο Βερολόνο είχε ταπεινώσει αγωνιστικά τον Αδόλφο Χίτλερ.
«Θέλω να είναι αδιαμφισβήτητο το παγκόσμιο ρεκόρ»
Ο Φρέντερικ Κάρλτον Λιούις, όπως είναι το πλήρες όνομά του, γεννήθηκε στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα την 1η Ιουλίου 1961.
Η μητέρα του, ονόματι Έβελιν Λόουερ, ήταν αθλήτρια του στίβου και η επιρροή της ήταν σημαντική για να ασχοληθεί ο γιος της με τον κλασσικό αθλητισμό.
Ο πατέρας του Γουίλιαμ, επίσης ερασιτέχνης αθλητής στα νιάτα του, ήταν ο πρώτος του προπονητής και κάπως έτσι ξεκίνησε ο Καρλ Λιούις την πορεία του.
Δεν άργησε να λάμψει, καθώς στα 17 του χρόνια είχε ήδη ξεχωρίσει για τις επιδόσεις του στο άλμα εις μήκος, αφού είχε καταγράψει την τέταρτη καλύτερη επίδοση όλων των εποχών σε σχολικούς αγώνες.
Τα κολέγια πλέον έκαναν ουρά για να τον εντάξουν στο δυναμικό τους, αλλά αυτός επέλεξε το Πανεπιστήμιο του Χιούστον όπου προπονητής ήταν ο Τομ Τέλεζ, με τον οποίον ήταν γραφτό τελικά να συνεργαστούν μέχρι το τέλος της καριέρας του.
Το 1979 έκανε μία καταπληκτική χρονιά, καθώς κατέρριψε το πανεπιστημιακό ρεκόρ στο άλμα εις μήκος, με επίδοση 8,13μ., η οποία ήταν και η πέμπτη καλύτερη στον κόσμο για εκείνη τη χρονιά.
Παρά την εμφάνιση ενός παλιού τραυματισμού στο γόνατο δεν πτοείται και με τη βοήθεια του Τέλεζ, έσπασε το δικό του ρεκόρ με επίδοση 8,35μ. και κατέκτησε τον τίτλο του NCAA το 1980.
Ο Λιούις, πλέον, είχε αρχίσει να παρομοιάζεται από πολλούς με τον Τζέσι Όουενς και ο λόγος ήταν ότι εκτός των αλμάτων είχε ταλέντο και στα σπριντ.
Προκρίθηκε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1980 στη Μόσχα, όπου προβλεπόταν να λάβει μέρος στα αγωνίσματα της σκυταλοδρομίας 4Χ100 και φυσικά του μήκους, αλλά το μποϊκοτάζ των ΗΠΑ του στερεί τη συμμετοχή στο γεγονός.
Εντούτοις, συνέχισε ακάθεκτος με τρομερές επιδόσεις και το 1981 στους Αμερικανικούς Αγώνες του Σακραμέντο αναδείχθηκε νικητής στα 100μ. και το μήκος, αν και οι τελικοί των δύο αγωνισμάτων έγιναν ταυτόχρονα!
Το 1982 ο ταλαντούχος αθλητής από την Αλαμπάμα έφτασε στο Νο1 της παγκόσμιας κατάταξης στα 100μ., στην ίδια θέση με το μήκος δηλαδή, ενώ στα 200 μέτρα ήταν 6ος.
Παράλληλα, σε μία εποχή όπου τα ρεκόρ υπολογίζονταν με βάση το υψόμετρο της περιοχής, ο Καρλ Λιούις δήλωνε σχετικά με το άλμα εις μήκος: «Θέλω το παγκόσμιο ρεκόρ και όταν το πετύχω δεν θέλω να γράφει δίπλα ότι έγινε στο τάδε ή δείνα υψόμετρο, θέλω να είναι αδιαμφισβήτητο».
Τα αφιερώματα του Sport-Retro.gr στον στίβο
Δεν αποκτούσε εύκολα φίλους
To άλμα εις μήκος ήταν το αγαπημένο του άθλημα, το είχε χαρακτηρίσει ως το πιο ενδιαφέρον, αφού δεν κρινόταν από ένα λάθος, οπότε προσέφερε τη δυνατότητα της ανατροπής. Αυτή του η άποψη θα δικαιωνόταν στην Ατλάντα πολλά χρόνια αργότερα…
Τα λεγόμενά του περί υψομέτρου, όμως, αφορούσαν στον κύριο αντίπαλό του στο μήκος: τον Μπομπ Μπίμον, ο οποίος είχε φυσικά αποσυρθεί από τη δράση, αλλά κρατούσε το παγκόσμιο ρεκόρ με 8,90μ. από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού το 1968.
Το συγκεκριμένο επίτευγμα είχε γίνει με ευνοϊκό άνεμο +2 και σε μεγάλο υψόμετρο, γεγονός που έκανε τον Λιούις να αποφασίσει ότι θέλει να πετύχει όλα τα ρεκόρ σε μικρό υψόμετρο έτσι ώστε να μην παίζουν ρόλο σε αυτά οι καιρικές συνθήκες όσο είναι δυνατόν, εξ ου και η αποδοχή ή απόρριψη διοργανώσεων ανάλογα με αυτό.
Όπως ο ίδιος είχε εξομολογηθεί, όταν ήταν 10 χρονών είχε μετρήσει με μία μεζούρα στην αυλή του σπιτιού του για να εξακριβώσει πόσο μακριά είχε καταφέρει να πηδήξει ο Μπίμον.
Από τότε ήθελε να σπάσει αυτό το ρεκόρ και είχε δηλώσει χαρακτηριστικά: «Πιστεύω πως έχω το ταλέντο. Αν δεν τα καταφέρω θα είναι σαν να χαραμίζω το ταλέντο μου».
Τα χρυσά μετάλλια στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του Ελσίνκι το 1983 σε 100μ., 200μ. και ύψος αποτέλεσαν απλά το ορεκτικό και η μεγάλη ώρα είχε φτάσει: Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1984 και, μάλιστα, σε αμερικανικό έδαφος.
Ο μύθος του Λιούις, όμως, είχε γιγαντωθεί, ενώ παράλληλα προετοιμαζόταν για καριέρα ως ηθοποιός, καθώς είχε αρχίσει μαθήματα υποκριτικής και τηλεόρασης στον τηλεοπτικό σταθμό KTRK του Χιούστον.
«Δεν είμαι μόνο o καλύτερος αθλητής. Οι δυνατότητές μου είναι απεριόριστες», δήλωνε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός, απόρροια (και) του ενθουσιασμού της ηλικίας του.
Ατάκες σαν αυτές ήταν που αποτελούσαν το αδύνατο σημείο του, ενώ η απόφασή του να καταλύσει εκτός Ολυμπιακού Χωριού κατά τη διάρκεια των αγώνων του 1984, για λόγους αυτοσυγκέντρωσης, προκάλεσε απορίες και εκνευρισμός στην ομάδα των Η.Π.Α. Επίσης, μερικές υποτιμητικές προς τους συναθλητές του κινήσεις κατά τη διάρκεια των αγώνων (πχ. σήκωνε το κεφάλι ψηλά για να δει πόσο πίσω τους άφηνε και μετά πανηγύριζε έξαλλα) ήταν άλλος ένας λόγος που είχε ως αποτέλεσμα να μην αποκτά εύκολα φίλους.
Διάφοροι συναθλητές του, όπως ο Εντ Μόουζες, τον κατηγόρησαν για έλλειψη φιλάθλου πνεύματος, αλλά ο ίδιος για όλα αυτά έλεγε: «Δεν ήταν επίδειξη, ήταν συναίσθημα και ξέσπασμα. Δεν με πειράζει να μην συγκινούνται οι άλλοι στους αγώνες, αλλά να μου λένε ότι δεν πρέπει να συγκινούμαι εγώ με εκνευρίζει».
Τα αφιερώματα του Sport-Retro.gr στον αμερικανικό αθλητισμό
Καρλ Λιούις όπως Τζέσι Όουενς!
Επιστροφή, όμως, στους Αγώνες του Λος Άντζελες, όπου ο Καρλ Λιούις αγωνίστηκε αρχικά στα 100μ., στα οποία νίκησε με άνεση, ασχέτως αν αρχικά έμεινε πίσω λόγω κακής εκκίνησης.
Ήταν βλέπετε αρκετά ψηλός για σπρίντερ, περίπου 1,88μ., εντούτοις με 9,99 αναδείχθηκε νικητής, αφήνοντας στη 2η θέση τον συμπατριώτη του Σαμ Γκρέιντι, και πανηγύρισε έξαλλα με μία αμερικανική σημαία που άρπαξε από έναν θεατή.
Η αντίδρασή του θεωρήθηκε υπερβολική και πολλοί έσπευσαν να τη χαρακτηρίσουν «στημένη», αλλά ο ίδιος δήλωσε: «Ήταν μία αυθόρμητη κίνηση, αν θέλει κάποιος να τη χαρακτηρίσει επιδεικτική μπορεί να το κάνει».
https://www.youtube.com/watch?v=7fg-fz8ugF4
Αναφορικά με το αγώνισμα, ο Καρλ Λιούις εξήγησε: «Το 60% της δουλειάς μου εδώ έχει ολοκληρωθεί. Τα 100 μέτρα είναι η πιο δύσκολη κούρσα γιατί και το παραμικρό λάθος κοστίζει».
Την επόμενη μέρα κατέκτησε ένα ακόμα χρυσό στα 200 μέτρα και το βράδυ είχε έρθει η ώρα για το άλμα εις μήκος: η ώρα του παγκοσμίου ρεκόρ που όλοι περίμεναν να καταρριφθεί από εκείνον.
Με τον αέρα να είναι ευνοϊκός, το πρώτο του άλμα καταγράφηκε στα 8,30μ., δηλαδή αρκετά μακριά από το ρεκόρ των 8,90μ., το δεύτερο ήταν άκυρο, ενώ στη συνέχεια δεν έφτασε κανείς κοντά στην επίδοσή του, με συνέπεια να κατακτήσει άκοπα το χρυσό μετάλλιο.
Ούτε στο Ελσίνκι είχε ρισκάρει με επιπλέον άλμα έπειτα από υψηλή επίδοση, ωστόσο αυτό δεν άρεσε στους θεατές, οι οποίοι τον αποδοκίμασαν έντονα μετά την απονομή.
Ο Τζέσι Όουενς ταπείνωσε αλλά «προστάτευσε» τον Χίτλερ
«Ήταν κάτι που με απογοήτευσε, αλλά μετά σκέφτηκα ότι ήταν κολακευτικό. Αυτοί οι άνθρωποι ήθελαν απλά να δουν κι άλλο τον Λιούις», δήλωσε αμέσως μετά με σχετικά αυτάρεσκο τρόπο.
Το τελευταίο άθλημα στο οποίο συμμετείχε ήταν η σκυταλοδρομία 4Χ100, όπου οι ΗΠΑ αποτελούσαν το αδιαφιλονίκητο φαβορί, καθώς είχαν καταρρίψει και το παγκόσμιο ρεκόρ στο Ελσίνκι την προηγούμενη χρονιά.
Η νίκη ήρθε άνετα με τον Λιούις να είναι πιο σοβαρός και προσηλωμένος από ποτέ, αφού ως τελευταίος δρομέας είχε την ευθύνη και των άλλων τριών συναθλητών του.
Ο τερματισμός έφερε άλλο ένα χρυσό και άλλο ένα παγκόσμιο ρεκόρ, το μοναδικό στον στίβο σε εκείνους τους Αγώνες, με χρόνο 37,83. Ο Καρλ Λιούις είχε επαναλάβει τον άθλο του Τζέσι Όουενς 48 χρόνια μετά…
«Μην ανησυχείς, θα κερδίσω κι άλλο…»
Οι συναθλητές του τον αποθέωσαν στις δηλώσεις τους μετά τον αγώνα και ο ίδιος τόνισε: «Έκανα απλά τη δουλειά μου. Ήρθα εδώ με στόχο να κατακτήσω τέσσερα χρυσά μετάλλια και το πέτυχα. Αυτή είναι η καλύτερη στιγμή της ζωής μου.
Έχω υποστεί φοβερή κριτική από άλλους αθλητές. Λένε ότι είμαι χρήστης κοκαΐνης, ότι είμαι ομοφυλόφιλος και γι’αυτό δεν μένω μαζί τους στο Ολυμπιακό Χωριό… Όλα αυτά επειδή κανείς δεν με γνωρίζει πραγματικά και λέει ό,τι θέλει».
Το ξέσπασμά του αφορούσε στην κίνηση του Βρετανού αθλητή Ντάλεϊ Τόμπσον, νικητή του δεκάθλου δύο ημέρες νωρίτερα, να πανηγυρίσει φορώντας ένα T-shirt που έγραφε ‘είναι ομοφυλόφιλος ο δεύτερος μεγαλύτερος αθλητής στον κόσμο;’, μήνυμα που θεωρήθηκε αιχμή προς τον Λιούις (PHOTO KATΩ).
Οι φήμες ως προς τη σεξουαλικότητά του λέγεται ότι μαζί με την αντικοινωνική συμπεριφορά του ήταν αυτές που του στέρησαν τις χορηγίες του μετά τον θρίαμβο του 1984.
Ο Ολυμπιονίκης είδε την Coca-Cola να αποσύρει την προσφορά της για συνεργασία, τη Nike να διακόπτει τη συνεργασία που είχε μαζί του από το 1981, αλλά και κάθε διαφημιστική εταιρεία να αποσύρει το ενδιαφέρον της προς αυτόν.
Ο ίδιος από την πλευρά του αφοσιώθηκε απλά σε αυτό που έκανε, είπε «όχι» στις προσφορές από Σικάγο Μπουλς και Ντάλας Κάουμποϊς για να γίνει μπασκετμπολίστας ή παίκτης του αμερικανικού ποδοσφαίρου, όπως επίσης αρνήθηκε να υποδυθεί τον Τζέσι Όουενς σε τηλεοπτική σειρά.
«Μπορώ να περιμένω άλλες ευκαιρίες για να βγάλω χρήματα. Δεν θέλω να υποδύομαι το αστέρι αλλά να είμαι το αστέρι εγώ», ήταν η σχετική και αποστομωτική του τοποθέτηση.
Ντιούκ Καχαναμόκου: Ο Ολυμπιονίκης που γιγάντωσε το σέρφινγκ και… αμερικανοποίησε τη Χαβάη
Παράλληλα, ο ατζέντης του Τζόι Ντάγκλας υπερθεμάτιζε: «Όταν ο Καρλ αποσυρθεί θα είναι μία προσωπικότητα που θα υπερβαίνει τον αθλητισμό. Θα αξίζει όσο ο Μάικλ Τζάκσον».
Το 1986 οι φήμες περί ομοφυλοφιλίας φούντωσαν ξανά λόγω της εμφάνισής του με εκκεντρικό ντύσιμο στο single «Break it Up», το οποίο αποδείχθηκε αποτυχία στις ΗΠΑ, αλλά πούλησε πάνω από 500.000 αντίτυπα στην Ευρώπη.
Το 1988 στη Σεούλ κατέκτησε άλλα δύο χρυσά μετάλλια, το ένα στα 100μ. στην περίφημη κούρσα με τον Μπεν Τζόνσον που βρέθηκε θετικός σε απαγορευμένη ουσία και το άλλο στο άλμα εις μήκος, ενώ κατέλαβε τη 2η θέση στα 200μ.
Συνεπώς, εκπλήρωσε την υπόσχεση που είχε δώσει στη μητέρα του τον Μάιο του 1987, όταν απεβίωσε ο πατέρας του και τάφηκε με το χρυσό μετάλλιο από την κούρσα των 100μ. του 1984.
«Μην ανησυχείς, θα κερδίσω κι άλλο…», της είχε πει χαρακτηριστικά, προκειμένου να της απαλύνει τον πόνο για την απώλεια του 60χρονου συζύγου της μετά από άνιση μάχη με τον καρκίνο.
Το ένατο μετάλλιο
Οι χορηγοί, πάντως, φοβούμενοι τυχόν σκάνδαλα ντόπινγκ, συνέχισαν να μένουν μακριά από τον Λιούις, ο οποίος όπως αποδείχτηκε τελικά το 2003, ήταν θετικός σε χρήση απαγορευμένων ουσιών στους προκριματικούς αγώνες των ΗΠΑ για τους Ο.Α. του 1988.
VIDEO: Ο εξωπραγματικός Καρλ Λιούις. Έκανε κάκιστη εκκίνηση, έφτασε στο παγκόσμιο ρεκόρ
Τελικά, το 1992 στη Βαρκελώνη προκρίθηκε μόνο για τη σκυταλοδρομία 4Χ100 και το άλμα εις μήκος, ενώ έδωσε τα χέρια για πρώτη φορά με διαφημιστική εταιρεία.
Αυτή ήταν η Panasonic, ο πρόεδρος της οποίας (σ.σ. Μπομπ Γκρίνμπεργκ) τόνισε: «Ο κόσμος πλέον αντιμετωπίζει διαφορετικά τον Καρλ σε σχέση με πριν από τέσσερα χρόνια».
Από τη Βαρκελώνη γύρισε με άλλα δύο χρυσά μετάλλια και, πλέον, όλοι αναρωτήθηκαν μέχρι που μπορεί να φτάσει η κυριαρχία του στα αγωνίσματα που λάμβανε μέρος.
Όταν ο Μοχάμεντ Άλι «μετέφερε» την Ολυμπιακή Φλόγα στον βωμό της Ατλάντα
Το 1996 πέρασε κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή για ένα εκατοστό στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα (μόνο για το άλμα εις μήκος), ενώ ήταν τελευταίος στα προκριματικά των 100μ. και πέμπτος σε αυτά των 200μ.
Στον τελικό του αγωνίσματος πέρασε ως πρώτος, ασχέτως αν πριν από την τελευταία του προσπάθεια ήταν 15ος και ο «επικήδειος» της καριέρας του είχε ήδη αρχίσει να γράφεται από κάποιους.
Στον τελικό είχε ως μεγάλο αντίπαλο τον συμπατριώτη του Μάικ Πάουελ, ο οποίος ήταν δεύτερος το 1988 και το 1992, αλλά το 1991 στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του Τόκιο, του είχε σπάσει τη 10ετή κυριαρχία του και είχε καταρρίψει το «στοιχειωμένο» από το 1968 ρεκόρ του Μπίμον, καθώς πέτυχε επίδοση 8,95μ.
Πριν από 12 χρόνια είχε κατακτήσει το χρυσό μετάλλιο και είχε αποδοκιμαστεί, αλλά τώρα 80.000 άνθρωποι ζητωκραύγασαν, όταν ο Καρλ Λιούις προσγειώθηκε στα 8,50μ. και σφράγισε την κατάκτηση του ένατου χρυσού ολυμπιακού μεταλλίου της καριέρας του.
https://www.youtube.com/watch?v=SURNwSPwZIw
«Αυτό από που ήρθε τώρα;», τον ρώτησε αμέσως μετά ο Πάουελ, προτού προσθέσει: «Δεν έχεις κάνει τέτοιο άλμα εδώ και δύο χρόνια. Έχεις οκτώ χρυσά μετάλλια, δεν μπορώ να έχω ένα κι εγώ δηλαδή;»
Η συνέχεια έγινε ακόμη πιο δραματική, καθώς ο ρέκορντμαν του μήκους τραυματίστηκε στο προτελευταίο του άλμα, αλλά ήθελε να έχει μία στιγμή τύπου «Ντέρεκ Ρέντμοντ» και προσπάθησε μάταια για ιστορικό φινάλε.
Προσγειώθηκε άτσαλα στο έδαφος σφαδάζοντας από τους πόνους και, πλέον, το ένατο χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο του Καρλ Λιούις ήταν γεγονός. Ήταν ούτως ή άλλως ένας θρύλος των Ολυμπιακών Αγώνων, όμως ήταν και… αχόρταγος.
Ο Ντέρεκ Ρέντμοντ κατέλαβε την τελευταία θέση αλλά ΝΙΚΗΣΕ
Δεν έτρεξε ο Λιούις, δεν νίκησαν οι ΗΠΑ
Ο 35χρονος Καρλ Λιούις αξίωσε να συμμετάσχει και στον αγώνα σκυταλοδρομίας 4Χ100 με τη φράση: «Οι θεατές θέλουν να τρέξω σε αυτήν την κούρσα, πιστεύουν ότι έχω αυτό το δικαίωμα».
Ο Τζον Ντράμοντ, όμως, αθλητής της ομάδας σκυταλοδρομίας, είχε αντίθετη άποψη: «Ο Καρλ είναι πλέον ένας ζωντανός θρύλος, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας τώρα. Το θέμα είναι ότι υπάρχουν κάποιοι αθλητές που δούλεψαν σκληρά εδώ και τέσσερα χρόνια για να είναι εδώ σήμερα.
Οπότε τι κάνουμε; Δίνουμε στον Καρλ την ευκαιρία για ένα ακόμη χρυσό μετάλλιο και, παράλληλα, στερούμε από κάποιον άλλο το όνειρό του ή το αντίθετο;».
Τελικά κανείς δεν εκπλήρωσε το όνειρό του, καθώς ούτε ο Λιούις έτρεξε στον αγώνα ούτε οι ΗΠΑ κατάφεραν να κατακτήσουν το χρυσό μετάλλιο στον τελικό της διοργάνωσης.
Οι Αμερικανοί έπεσαν θύμα έκπληξης, καθώς τερμάτισαν στη 2η θέση της κούρσας με 38,05 πίσω από τον Καναδά των 37,69.
Αμέσως μετά τους Αγώνες, ο Καρλ Λιούις ανακοίνωσε το τέλος της καριέρας του: «Κάτι μέσα μου, μου είπε ‘σταμάτα, δεν πρόκειται να συμβεί ξανά όλο αυτό’»
Μάλλον είχε δίκιο ο Αμερικανός υπεραθλητής, καθώς μέχρι σήμερα δεν έχει συμβεί ξανά όλο αυτό…
Ποδόσφαιρο
Πορτοκαλί και άλλα