Αμερικανός σημαίνει φως. Ιδίως τα χρόνια που οι ελληνικές ομάδες μπάσκετ είχαν στη διάθεσή τους έναν ή δύο ξένους και το κύμα των κοινοτικών, μετά την ελεύθερη διακίνηση, δεν είχε ξεβράσει κάθε λογής Ευρωπαίους η επιλογή των μη γηγενών παικτών όριζε ή έριχνε κυβερνήσεις.
Πίσω από τη βιτρίνα με τον Έντγκαρ Τζόουνς, τον Ντάνι Βρέινς, τον Έντι Τζόνσον, τον Ρόι Τάρπλεϊ, τον Εξέβιερ Μακ Ντάνιελ και τον Μίτσελ Γουίγκινς – παίκτες δηλαδή «φτασμένους» και φημισμένους, βρίσκονταν Αμερικανοί (με την έννοια της ηπείρου), οι οποίοι εντάχθηκαν σε ομάδες της δεύτερης ταχύτητας κυρίως και ξεχώρισαν για την πληρότητα και το στιλ τους.
Τα παραδείγματα πάμπολλα και ιδιαίτερα, εμείς επιλέξαμε (με υποκειμενικά κριτήρια) δέκα εξ αυτών καταλήγοντας σ’ εκείνους που συνδύαζαν το ταλέντο με την ουσία, το θέαμα, την προσφορά και τη διάρκεια ανά περίσταση. Η σειρά παρουσίασης είναι τυχαία.
Αναπολήστε ελεύθερα…
Τζον Χάντσον
Το θρυμματισμένο ταμπλό στο παρθενικό All-Star Game της Α1 που διεξήχθη στο ΣΕΦ, τον Δεκέμβριο του 1991, υπήρξε η «υπογραφή του».
Τότε ήταν ένας εκ των ξένων του Πανιωνίου, ο οποίος είχε συστηθεί στο ελληνικό κοινό ως ένα χειροδύναμος σέντερ με… ελατήρια στα πόδια.
Κατόπιν έγινε αφίσα σε πολλά παιδικά δωμάτια, αφού υπήρχε άλλος που να είχε καταφέρει κάτι αντίστοιχο με τόσο εντυπωσιακό τρόπο.
Είχε έρθει στην Αθήνα το καλοκαίρι του 1990, ως επιλογή του Βλάντο Τζούροβιτς, πήρε κύπελλο στη Νέα Σμύρνη (1991) και έμελλε να στεριώσει στο ελληνικό πρωτάθλημα παίζοντας ακόμη σε Παγκράτι, Σπόρτιγκ και Πειραϊκό.
Τα… άξιζε τα λεφτά του, γιατί δεν ήταν πρωτοκλασάτος, ήταν όμως ένα ιδανικό «κούμπωμα» σε ρόστερ που είχαν ήδη ποιότητα και άλλα σημεία αναφοράς στο επιθετικό παιχνίδι. Ο ίδιος έκανε τις «βρώμικες» δουλειές. Μόνο γυαλιά από ταμπλό δεν σκούπιζε – όλα τ’ άλλα…
Τα αφιερώματα του Sport-Retro.gr στην Α1 Ανδρών
Τόνι Κόστνερ
Ο Μίτσελ Γουίγκινς ήταν ο αδιαμφισβήτητος βασιλιάς των Πατησίων. Σκεφτείτε ωστόσο τον Μπάτμαν χωρίς τον Ρόμπιν, τον Μπόλεκ χωρίς τον Λόλεκ. Ο ήρωας έχει τον αντιήρωά του και ο Αμερικανός σέντερ λειτούργησε ως το τέλειο συμπλήρωμα στον απόλυτο ηγέτη του Σπόρτιγκ όσο έπαιξαν μαζί.
Ερχόμενος από το λύκειο του Γουίλτ Τσάμπερλεϊν, ο «παππούς» -λόγω του γερασμένου παρουσιαστικού του κι όχι τόσο της ηλικίας του- υπήρξε ένας από τους ξένους που άφησαν το σημάδι τους στο ελληνικό μπάσκετ.
Με χρόνια εμπειρίας από τα ευρωπαϊκά παρκέ, δεν δυσκολεύτηκε να προσαρμοστεί και από το 1992 ως το 1998 δεν έφυγε από την Αθήνα.
Η πρώτη χρονιά του στο Σπόρτιγκ ήταν χωρίς τον Ουίγκινς, η δεύτερη τον βρήκε στην ΑΕΚ και οι επόμενες τρεις στα Πατήσια ξανά.
Τέλος κατέληξε στον Παπάγο (δίπλα στον έτερο σπουδαίο σκόρερ Αλφόνσο Φορντ) για τις τελευταίες εν Ελλάδι παραστάσεις του. Τότε ήταν όντως μπασκετικός παππούς.
Top 10: Η «συμμορία» των Γιουγκοσλάβων του ελληνικού μπάσκετ
Ντέρεκ Χάμιλτον
Την ίδια εποχή (Σεπτέμβριος του ’91) που ο Νίκος Φώσκολος παρουσίαζε στον ΑΝΤ1 τη «Λάμψη», ένα σίριαλ που τελείωσε λίγο πριν συμπληρωθούν 3.500 επεισόδια, ο πρωτότοκος γιος του Σπύρος, προπονητής στο Σπόρτιγκ τότε, εμφάνιζε στο ελληνικό μπάσκετ τον Αμερικανό φόργουορντ.
Ένα παιδί που είχε ήδη μάθει τι εστί ευρωπαϊκό μπάσκετ, σε χαμηλό επίπεδο βέβαια, και στην Ελλάδα ήρθε για ν’ αποδείξει ότι τα καταφέρνει εξίσου καλά σε αυξημένων απαιτήσεων μπάσκετ λανσάροντας εντυπωσιακά καρφώματα με περιστροφές.
Δύο εβδομάδες μετά την πρεμιέρα της οικογένειας Δράκου στο γυαλί, ο βασικός ξένος της ομάδας των Πατησίων σκόραρε 31 πόντους στο κλειστό του Παπάγου και υπέγραφε ένα μεγάλο διπλό επί των «στρατηγών».
Κατέληξε εκείνη τη σεζόν να είναι ο τρίτος σκόρερ του πρωταθλήματος και από τα 10.000.000 δραχμές να φτάσει στα 25 που του έδινε η ΑΕΚ για να την προτιμήσει.
Καταφατική η απάντησή του, όχι τόσο εκκωφαντικές πάντως οι εμφανίσεις του, χωρίς να σημαίνει πως αποδείχθηκε φούσκα. Πέρασε επίσης από τον Απόλλωνα Πάτρας, ενώ το 2001, βετεράνος πια, ήρθε στο Ηράκλειο. Άλλος παίκτης βέβαια τότε…
Ερλ Χάρισον
Ο κορυφαίος, σε προσφορά διαρκείας, Αμερικανός που έπαιξε ποτέ στο Παγκράτι. Ήταν ο πρώτος ξένος των «ροσονέρι» όταν βρέθηκαν στην Α1 (καλοκαίρι του 1989) και αυτός που ηγήθηκε για να επιτευχθεί ο βασικός στόχος της παραμονής για τρεις σερί χρονιές.
Ψηλός με μπόι 2μ06, αλλά τεράστιο εκτόπισμα, ήταν ένας σπουδαίος σκόρερ και ο κορυφαίος ριμπάουντερ του πρωταθλήματος για δύο σερί σεζόν. Μπορούσε να καλύπτει δύο θέσεις και να μοιράζεται ανάλογα με τις ανάγκες που υπήρχαν. Τον ένοιαζε απλώς να έχει την μπάλα στα χέρια για να τη στέλνει στο αντίπαλο καλάθι.
Με τον Μπάρλοου και τον Φασούλα στον ΠΑΟΚ δεν είναι εύκολο να μαντέψει κανείς αν θα είχε ταιριάξει, όταν συμφώνησε να μετακομίσει στη Θεσσαλονίκη το καλοκαίρι του ’92.
Όπως και να ‘χει όμως, ο τραυματισμός του στην προετοιμασία τού στέρησε τη μεγαλύτερη πρόκληση της καριέρας του, με αποτέλεσμα ν’ αντικατασταθεί από τον Κλιφ Λέβινγκστον.
https://youtu.be/E0stWiP_tNE
Ρίτσαρντ Ρέλφορντ
Το σουλούπι του σε μπέρδευε. Με παραπανίσια κιλά και περιφέρεια λατίνας καλλονής, έβλεπες τον Αμερικανό φόργουορντ και δεν πίστευες ότι παίζει τέτοιο μπάσκετ.
Ταυτόχρονα όμως ήταν ένα ατόφιο ταλέντο, ένας παίκτης με ηγετικά χαρακτηριστικά και τρομερές δυνατότητες, ο οποίος σε ΑΕΚ, Δάφνη, Παγκράτι και Ηράκλειο είχε περισσότερους από 20 πόντους ανά αγώνα.
Στην «Ένωση» έμεινε ελάχιστα, μόλις 8 ματς, φεύγοντας για την Ισπανία, ωστόσο στις άλλες τρεις ομάδες έβγαλε κανονικά την κάθε σεζόν.
Tο 1992-93 με τα κιτρινόμαυρα αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος (27.8 πόντοι), ‘αποκαθηλώνοντας’ τον Νίκο Γκάλη στην πρώτη χρονιά του στον Παναθηναϊκό και… νικώντας τον Ζάρκο Πάσπαλι.
Δεν τον ήθελες γι’ αντίπαλο, διότι είτε με πρόσωπο είτε με πλάτη, μπορούσε να εκθέσει τον οποιοδήποτε. Σ’ εκείνο το ιστορικό 105-103 της Δάφνης επί του Ολυμπιακού είχε σκοράρει 30 πόντους με 10/16 δίποντα!
Ντέρεκ Τσίβιους
Όταν ένας τέτοιος φόργουορντ ολοκληρώνει την καριέρα του στα 29 του χρόνια δύο τινά ισχύουν: είτε τραυματίστηκε σοβαρά είτε δεν διαχειρίστηκε σωστά το ταλέντο του. Το πρώτο δεν συνέβη.
Ο Αμερικανός που ήρθε στη Δάφνη το καλοκαίρι του 1993 είχε ήδη παίξει για τρία χρόνια στο ΝΒΑ (Ρόκετς, Κλίβελαντ), έχοντας επιλεγεί στο Νο16 του ντραφτ του 1988, αλλά ο ιδιόρρυθμος χαρακτήρας του ήταν τροχοπέδη στην εξέλιξη της καριέρας του.
Στην Παπαναστασίου ήταν ανεκτικοί με τα καπρίτσια του, αφού τον είχαν ανάγκη δεδομένης της μπασκετικής ποιότητας που κουβαλούσε στο κορμί του.
Μπορούσε να στείλει την μπάλα στο καλάθι με τρόπους που δεν χωράει ο νους και τη μοναδική σεζόν του στην Ελλάδα αναδείχθηκε πέμπτος σκόρερ του πρωταθλήματος.
Η δύναμή του ήταν τα… τσιρότα που κολλούσε πάνω του, η αδυναμία του το πρωινό ξύπνημα, με αποτέλεσμα είτε να καθυστερεί είτε να κουβαλά μαζί του το πρωινό που δεν είχε προλάβει να φάει.
Το γεγονός πως ‘δανείστηκε’ ποδήλατο από πιτσιρικά για να κάνει τη βόλτα του στους δρόμους της περιοχής θεωρείται αναληθές. Δεν είναι…
Μέλβιν Τσίτουμ
Από τους Αμερικανούς που εγκλιματίστηκαν πολύ εύκολα στο ελληνικό πρωτάθλημα. Του άρεσε πολύ η χώρα και πέρασε 5 σεζόν σε τρεις διαφορετικές ομάδες, αρχίζοντας από τη Δάφνη, συνεχίζοντας στον Γυμναστικό Λάρισας και καταλήγοντας στο Περιστέρι.
Ανακάλυψη του Μάκη Δενδρινού, αντιμετώπισε την πρόταση της Δάφνης ως την πρώτη μεγάλη ευκαιρία του για να παίξει επαγγελματικό μπάσκετ. Φόργουορντ που την τωρινή εποχή θα έκανε θραύση λόγω των αθλητικών προσόντων και τις πολυπροσφοράς του σε άμυνα και επίθεση.
Μακριά χέρια, αλτικότητα, συγχρονισμός, ταχύτητα, δύναμη, επαφή με το καλάθι συνέθεταν το αγωνιστικό προφίλ του πάντα χαμογελαστού Τσίτουμ, ο οποίος την πρώτη σεζόν ήταν 5ος σκόρερ της Α1 και από τους καλύτερους ριμπάουντερ.
Τόνι Γουάιτ
«Μίκι Μάους» τον φώναζαν, αλλά περισσότερο με τον… ξάδερφο Μάιτι έμοιαζε. Δεν είχε την μπέρτα του σούπερ ήρωα, αλλά στη βραδιά του ήταν άτρωτος. Ήθελε να έχει την μπάλα στα χέρια και να τελειώνει τις φάσεις όπως αυτός όριζε. Είτε με βαθιά διείσδυση είτε με απότομο σταμάτημα και σουτ από μέση απόσταση χρησιμοποιώντας το ταμπλό είτε με τρίποντο.
Τον είχε ανακαλύψει ο Στιβ Γιατζόγλου μετά την έναρξη της περιόδου, ελπίζοντας πως θ’ αποδειχθεί ξένος-λαχείο. Ήταν, καθώς στο ντεμπούτο του σκόραρε 33 πόντους στο θρίαμβο απέναντι στον πρωτοπόρο Παναθηναϊκό (80-58)!
Ταυτόχρονα όμως άτυχος ο ίδιος, διότι από την προβληματική ΑΕΚ έπεσε στον Άρη της παρακμής, με αποτέλεσμα ο ίδιος να ξεχωρίζει, αλλά τα σύνολα που ηγείτο να μην τον στηρίζουν όσο θα έπρεπε.
Το τελευταίο πέρασμά του από τον Παπάγο ήταν περισσότερο… αποχαιρετισμός στα όπλα, παρά η συνέχεια των όσων είχε αφήσει παρακαταθήκη με τις τρομερές εμφανίσεις του σε «Μόσχος» και Παλέ.
Γουέιν Γίαργουντ
Αμερικανός, αλλά όχι από τις ΗΠΑ. Παράγωγο του καναδικού μπάσκετ, είχε ήδη καταγράψει συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ (1988) και ήταν ο δεύτερος ξένος που έπαιξε ποτέ στον Απόλλωνα Πάτρας – είχε προηγηθεί ένα χρόνο πριν ο δολοφονηθείς το καλοκαίρι του ’89 Μαρκ Πετεγουέι.
Σμολ φόργουορντ με τρομερή έφεση στο σκοράρισμα, άφησε από νωρίς τα διαπιστευτήριά του, καθώς σε νικηφόρο παιχνίδι με τον Παναθηναϊκό (79-74) για τη 2η αγωνιστική είχε 36 πόντους με σχεδόν αψεγάδιαστη στατιστική εικόνα.
Ήταν μια μηχανή παραγωγής πόντων ο 25χρονος τότε παίκτης, ταλαιπωρώντας αφάνταστα κάθε αντίπαλο, ακόμη και αμυντικό «εξολοθρευτή» που επιχειρούσε να τον μαρκάρει.
Δεν πήρε τον τίτλο του πρώτου σκόρερ, γιατί τότε η πρωτιά του Νίκου Γκάλη δεν τίθετο σε αμφισβήτηση ούτε καν από τον Ντέιβιντ Ίνγκραμ.
Την επόμενη σεζόν ήταν ο δεύτερος ξένος του Παναθηναϊκού στην Ευρώπη, αφού ο Αντόνιο Ντέιβις ήταν απαραίτητος.
Χένρι Τέρνερ
Το καλοκαίρι μετά τον τραυματισμό του Μπόμπαν Γιάνκοβιτς ήταν πολύ παράξενο για τον Πανιώνιο. Ο «κυανέρυθρος» οργανισμός δεν είχε συνέλθει απ’ ό,τι είχε συμβεί και η σύνθεση του ρόστερ καθυστέρησε κάπως.
Βέβαια η έλευση του Παναγιώτη Γιαννάκη (με προσφυγή από τον Άρη) άφηνε να εννοηθεί ότι οι «κυανέρυθροι» θα κινηθούν για κάτι δυνατό στην ξένη αγορά. Όχι έναν παίκτη της Α2 που ζητούσε μάλιστα πολλά για να ‘ρθει.
Ρίσκαραν, πλήρωσαν και έφεραν τον Αμερικανό σκόρερ, ο οποίος τρέλανε τους πάντες με τα κατορθώματά του μέσα στη σεζόν, ασχέτως αν όλοι έχουν να θυμούνται τις τάπες στον ανυποψίαστο Νίκο Γκάλη, στο Πανιώνιος-Παναθηναϊκός της Αρτάκης.
Ευτυχώς δεν λες που στο τρακάρισμα που είχε κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας δεν απέβη μοιραίο. Όταν εντάχθηκε στο Μαρούσι, τα χρόνια είχαν περάσει. Προσπάθησε πάντως να μην «λερώσει» τη φήμη του και αυτό του αναγνώρισαν.
Δείτε ΕΔΩ τον Χένρι Τέρνερ εν δράσει
Υ.Γ.: Θα επανέλθουμε…
Ποδόσφαιρο
Πορτοκαλί και άλλα