Τρύπια παπούτσια, εφθαρμένη φόρμα, αλλά δεκάδες διακρίσεις. Ένα αφιέρωμα στον Γιώργο Τσακανίκα
Ανδρέας Τσολιάς, Μιλτιάδης Γκούσκος, Νικόλαος Γεωργαντάς, Γεώργιος Ζήβας, Δημητρός Καραμπάτης, Παναγιώτης Παρασκευόπουλος, Νικόλαος Στεφανάκης, Αριστείδης Ρουμπάνης, Γιώργος Ρουσόπουλος…
Μερικοί από τους Έλληνες αθλητές που διακρίθηκαν (και) στη σφαιροβολία, κατά τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τα μισά του προηγούμενου.
Υπήρχε, όμως, ένας μεταγενέστερος που έδρασε τις δεκαετίες 1950-1960, τους ξεπέρασε όλους και το Sport-Retro.gr αποτίει φόρο τιμής 2 χρόνια μετά τον θάνατό του (για την ακρίβεια στις 29 Φεβρουαρίου του δίσεκτου 2016).
Ο λόγος για τον Γιώργο Τσακανίκα, έναν αθλητή με σπάνια σωματικά προσόντα, δεκάδες διακρίσεις και τρεις συμμετοχές σε Ολυμπιακούς Αγώνες.
«Με τρύπια παπούτσια και εφθαρμένη φόρμα»
Ο Γιώργος Τσακανίκας γεννήθηκε στην Αθήνα στις 10 Νοεμβρίου 1934 και λίγο πριν να κλείσει τα 20 εντάχθηκε στο δυναμικό του Α.Ο. Παλαιού Φαλήρου.
Παρεμπιπτόντως, το τμήμα στίβου του συγκεκριμένου ομίλου αποτελεί και το πλέον επιτυχημένο, καθώς έχει κατακτήσει 7 Πανελλήνια Πρωταθλήματα ανοιχτού στίβου Γυναικών και 1 Ανδρών.
Ουσιαστικά, ο Τσακανίκας πήρε τη σκυτάλη από τον Νικόλαο Στεφανάκη του γειτονικού Πανιωνίου, ο οποίος είχε αναδειχθεί 5 φορές πρωταθλητής Ελλάδας στη σφαιροβολία από το 1936 μέχρι το 1946.
Λίγους μήνες μετά το ξεκίνημά του, ο νεαρός σφαιροβόλος κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο στους Βαλκανικούς Αγώνες του 1954, με επίδοση 14.95μ., ωστόσο όπως αποδείχθηκε αυτή η επιτυχία δεν συγκίνησε κανέναν.
«Προπονούμαι με παπούτσια τρύπια και εφθαρμένη φόρμα! Με την εντατική χειμερινή προπόνηση, βελτίωσα σημαντικά τις δυνάμεις μου και ελπίζω φέτος να περάσω τα 16μ. Τώρα χωρίς να πιεστώ ρίχνω εύκολα υπέρ τα 14μ.», δήλωνε μεταξύ άλλων τον Απρίλιο του 1955.
Παράλληλα, ο Τσακανίκας εξέφραζε την πικρία του για τη συμπεριφορά των στελεχών του συλλόγου: «Κανείς δεν έδειξε ενδιαφέρον για μένα. Ούτε μια φορά δεν ήρθαν να με παρακολουθήσουν τον χειμώνα, αν προπονούμαι, αν είμαι σε καλή κατάσταση, αν έχω αθλητικά υποδήματα ή και φόρμα ακόμη».
«O Τσακανίκας είναι όχι αντάξιος διάδοχος, αλλά καλύτερός μου. Συγκινήθηκα και χειροκρότησα πρώτος όταν μου πήρε το ρεκόρ. Στεναχωρήθηκα μόνο διότι το έσπασε με έναν πόντο κι όχι με περισσότερους», τόνιζε την ίδια περίοδο ο Κώστας Γιαταγάνας, βετεράνος αθλητής και «χρυσός» Μεσογειονίκης του 1951.
Όγδοος στη Μελβούρνη, άτυχος στη Ρώμη
Παρά τις διακρίσεις που θα δείτε αναλυτικά παρακάτω, ο Τσακανίκας ταξίδεψε στη Μελβούρνη για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1956, χωρίς να έχει κάνει προπόνηση στα βάρη!
Μέχρι τις 28 Νοεμβρίου ο αθλητής του Α.Ο. Παλαιού Φαλήρου είχε ρεκόρ 16.24μ., αλλά επί αυστραλιανού εδάφους σάρωσε το πανελλήνιο ρεκόρ με 16.56μ. και κατέλαβε την 8η θέση.
«Σε αυτή τη μάχη, όπως μπορώ να τη χαρακτηρίσω, έχω να πω τις εξής λεπτομέρειες: Την εποχή εκείνοι οι αντίπαλοί μου χρησιμοποίησαν τον παλμό O’ Μπράιαν, εν αντιθέσει με μένα που προτιμούσα τον κλασικό και, δεύτερον, η προπονητική τέχνη δεν είχε φτάσει ακόμη στην Ελλάδα και ως εκ τούτου δεν χρησιμοποιούσα τα βάρη που χρησιμοποιούσαν οι ξένοι αθλητές», είχε πει ο ίδιος σχετικά.
Εν αντιθέσει με τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μελβούρνης που σε ηλικία 20 ετών κατέλαβε την 8η θέση, το 1960 στη Ρώμη αποδείχθηκε πολύ άτυχος.
Μία θλάση στον δεξιό καρπό δεν επέτρεψε στον Έλληνα πρωταθλητή να ρίξει καλά, με συνέπεια το 16.44μ. να τον αφήσει στη 18η θέση των προκριματικών και, κατ’ επέκταση, εκτός τελικού.
Στο μεταξύ, ο Τσακανίκας είχε αρχίσει να διαπρέπει και στο αγώνισμα της δισκοβολίας, κατακτώντας χάλκινο μετάλλιο στους Μεσογειακούς Αγώνες του 1959 και στους Βαλκανικούς Αγώνες του 1960.
Νηστικός το 1964
Ο πρώτος Έλληνας ρίπτης που πέρασε τα 16, τα 17 και τα 18 μέτρα δεν θα μπορούσε να απουσιάσει από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο το 1964.
Λίγες εβδομάδες πριν να κλείσει τα 30 του, ο Τσακανίκας έδειξε ικανός να ξεπεράσει την 8η θέση του 1956, αφού το πρωί στον προκριματικό έριξε 18,05μ.
Τότε έγινε το εξής παράδοξο: Από ασυνεννοησία του προπονητή με συναθλητή του, ο αθλητής έμεινε νηστικός εν όψει του απογευματινού τελικού!
Είχε ξυπνήσει από τις 06:00, ο προκριματικός άρχισε στις 10:00 και ολοκληρώθηκε στις 13:00, ενώ ο τελικός είχε οριστεί για τις 16:00.
Θεωρητικά, ο Τσακανίκας θα έπαιρνε το γεύμα του στο ενδιάμεσο, όμως αυτό δεν συνέβη ποτέ και, μοιραία, έχασε πολλές δυνάμεις.
«Γι’ αυτό είχα τη μεγάλη διαφορά. Είναι γνωστό ότι το πρωί είναι δύσκολο να ρίξει κάποιος καλά, εν αντιθέσει με το απόγευμα που είναι πολύ πιο εύκολο», είχε σχολιάσει σε τηλεοπτική του συνέντευξη.
Το 18.05μ. του πρωινού προκριματικού τον είχε τοποθετήσει στην 6η θέση ανάμεσα σε 22 σφαιροβόλους, όμως το 16.87μ. του τελικού τον υποχρέωσε να αρκεστεί στη 13η.
Εντελώς άδικο αποτέλεσμα, αν σκεφτεί κανείς ότι στις 26 Σεπτεμβρίου 1964 είχε καταρρίψει το πανελλήνιο ρεκόρ με 18.21μ.
Οι διακρίσεις
Ο Γιώργος Τσακανίκας εγκατέλειψε τη δράση σε ηλικία 33 ετών και στη συνέχεια διετέλεσε επί 3,5 χρόνια ομοσπονδιακός προπονητής.
Όταν εγκατέλειψε το πόστο του επειδή, όπως είχε πει «μου έτρωγε πολύ χρόνο», εξελέγη πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Κλασικού Αθλητισμού, σε μία εποχή που αριθμούσε περίπου 300 μέλη.
Σε τηλεοπτική του συνέντευξη είχε αναφερθεί στον Λουκά Λουκά, όταν κλήθηκε να σχολιάσει πώς βλέπει την εικόνα της ελληνικής σφαιροβολίας κατά τη δεκαετία του 1970.
Ο Τσακανίκας δικαιώθηκε, αφού στις 21 Απριλίου 1972 ο Κύπριος κατέρριψε το πανελλήνιο ρεκόρ του (18.33μ. από 18.21μ.), το οποίο κρατούσε για 7,5 χρόνια.
Στις 29 Φεβρουαρίου 2016, ο κορυφαίος δισκοβόλος (και σφαιροβόλος) απεβίωσε σε ηλικία 81 ετών και την Πέμπτη 3 Μαρτίου κηδεύθηκε στο Α’ Νεκροταφείο.
“Έφυγε από κοντά μας σήμερα ο Γιώργος Τσακανίκας. Ένας μεγάλος Αθλητής, ένα μεγάλο Ταλέντο. Εάν υπήρχαν οι δυνατότητες θα μπορούσε να είχε καταπλήξει. Αρκεί να πω πως ό,τι είχε το έκανε χωρίς βάρη (δεν είχαμε στην εποχή μας), μόνο με τη φυσική του δύναμη”, ήταν το κατευόδιο από έναν άλλον σπουδαίο αθλητή στίβου, τον Νίκο Γεωργόπουλο.
Αντί επιλόγου, οι διακρίσεις του εξαίρετου σφαιροβόλου, ο οποίος έσπασε 14 φορές το πανελλήνιο ρεκόρ και το 1961 αναδείχθηκε αθλητής της χρονιάς από τον ΠΣΑΤ.
Σφαιροβολία
10 χρυσά σε Πανελλήνια Πρωταθλήματα στίβου (1955, 1956, 1957, 1959, 1960, 1961, 1962, 1964, 1966, 1967)
1 χρυσό στα Δάλλεια* (1957)
*Αγώνες που διεξάγονταν σταδιακά από το 1936 μέχρι το 1962 προς τιμήν του Δημητρού Δάλλα, διακεκριμένου αθλητικού παράγοντα, δημοσιογράφου, αντιπροέδρου του ΣΕΓΑΣ και ιδρυτή της Ένωσης Αθλητικών Συντακτών
5 χρυσά, 1 ασημένιο, 3 χάλκινα σε Βαλκανικούς Αγώνες
1 χρυσό, 1 ασημένιο σε Μεσογειακούς Αγώνες
1 χρυσό σε Τετραεθνείς Αγώνες*
1 χάλκινο σε Πανεπιστημιάδα
* Τα “Δάλλεια” του 1958 διεξήχθησαν με τη συμμετοχή και αθλητών από την Ιταλία, την Αίγυπτο και τη Γιουγκοσλαβία
Δισκοβολία
3 χρυσά σε Πανελλήνια Πρωταθλήματα στίβου (1956*, 1962, 1964)
*Στην ελληνική δισκοβολία, όπου οι αθλητές έριχναν το δίσκο από μια εξέδρα τοποθετημένη ψηλότερα από το έδαφος
1 χρυσό στα Δάλλεια (1962)
2 ασημένια σε Βαλκανικούς Αγώνες
1 χάλκινο σε Μεσογειακούς Αγώνες
-Δύο συμμετοχές ως δισκοβόλος σε Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα (22ος το 1966, 23ος το 1962)
*Οι φωτογραφίες προέρχονται από το προσωπικό αρχείο του Νίκου Γεωργόπουλου και από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων
Διαβάστε ακόμη:
Στέλιος Κυριακίδης: Ο αθλητής των 7.000.000 πεινασμένων Ελλήνων
Τζιμ Λόντος: Από την… κρεμάλα στο κατς. Τον έκανε τραγούδι και ο Μάρκος
Το παγκόσμιο ρεκόρ του Χρήστου Παπανικολάου
Η Δομνίτσα Λανίτου-Καβουνίδου της Κύπρου, της Ελλάδας και των Ολυμπιακών Αγώνων
Ποδόσφαιρο
Πορτοκαλί και άλλα