Ήταν 26 Οκτωβρίου 1986 όταν το ελληνικό ποδόσφαιρο «πέθανε» για πρώτη φορά, καθώς από τότε δεν έχει σταματήσει να «ματώνει» και ενίοτε να πεθαίνει ξανά και ξανά σε διαφορετική κερκίδα κάθε μία στο τόσο.
Εκείνο το απόγευμα στο Αλκαζάρ καταγράφηκε ο πρώτος νεκρός από περιστατικό χουλιγκανισμού: ο νεότατος Χαράλαμπος Μπλιώνας.
Πεντέμισι χρόνια μετά το ελληνικό «Xίλσμπορο» στη Θύρα 7 του «Γ. Καραϊσκάκης», υπήρξε δυστυχώς και αντίστοιχο «Χέιζελ» στο γήπεδο της ΑΕΛ.
Ο Χαράλαμπος Μπλιώνας, ετών 29, ήταν καθηγητής, ο οποίος μόλις είχε διοριστεί στη ΣΕΛΕΤΕ και είχε επισκεφθεί την Ελασσόνα απ’ όπου καταγόταν, προκειμένου να δει τους οικείους του και να διευθετήσει, όπως μαθεύτηκε αργότερα, τις λεπτομέρειες του αρραβώνα με την αγαπημένη του.
Η συνέχεια είναι γνωστή: Μία τραγική αλληλουχία γεγονότων η οποία περιείχε ένα ταξί που άργησε, ένα τρένο που χάθηκε και μία πρόταση για να περάσει ευχάριστα η ώρα, έστειλαν τον μετριοπαθή υποστηρικτή της ΑΕΚ και όχι ιδιαίτερα φίλαθλο στη Θύρα 1 του Αλκαζάρ, όπου η ΑΕΛ αντιμετώπιζε τον ΠΑΟΚ.
Εκεί τον βρήκε η φωτοβολίδα, μία εκ των τριών που εκτοξεύθηκαν από την πλευρά των φιλοξενούμενων, κατά τη διάρκεια επεισοδίων πριν από την έναρξη του αγώνα.
Μία φωτοβολίδα που αφού εξοστρακίστηκε στα κάγκελα, καρφώθηκε στον λαιμό του άτυχου Μπλιώνα, ο οποίος έσβησε στο τσιμέντο παρά τις προσπάθειες δύο γιατρών-φιλάθλων της ΑΕΛ, αλλά και του Γιάννη Βαλαώρα που ήταν εκτός αποστολής λόγω τραυματισμού.
Στο νοσοκομείο διακομίστηκε πάνω στην καρότσα ενός αγροτικού, καθώς σε άλλη μία επίδειξη ανοργανωσιάς, δεν υπήρχε ασθενοφόρο στο γήπεδο ενώ σκανδαλωδώς το ματς διεξήχθη κανονικά, με αποτέλεσμα την κατακραυγή προς την ΕΠΟ τις επόμενες ημέρες.
Για την ιστορία η ΑΕΛ πήρε τη νίκη με 2-1 και οι παίκτες της, σε ελάχιστο φόρο τιμής, την αφιέρωσαν στη μνήμη του αδικοχαμένου Χαράλαμπου Μπλιώνα.
Αιτία όλων αυτών, φυσικά, η δολοφονική βλακεία ενός οπαδού του ΠΑΟΚ, του 20χρονου Βασίλη Θεοδωρίδη, ο οποίος εντοπίστηκε, συνελήφθη κατά την αποχώρησή του από το Αλκαζάρ, καταδικάστηκε σε 8 χρόνια φυλάκιση και αποφυλακίστηκε το 1991 λόγω καλής διαγωγής.
Το ματωμένο ντέρμπι ΑΕΚ-Ολυμπιακός
«Ήταν ατύχημα. Προσπάθησα να τραβήξω το σχοινάκι, αλλά έμπλεξε. Την έστρεψα λίγο πλάγια και εμπρός, όμως εκείνη τη στιγμή ενεργοποιήθηκε», δήλωσε αρχικά ο νεαρός, ο οποίος λίγο αργότερα άλλαξε την κατάθεσή του, όμως αυτό δεν επηρέασε την απόφαση του δικαστηρίου που δεν πείστηκε για την αθωότητά του.
Παρά το τραγικό γεγονός, το οποίο ήταν πρωτοφανές για τα ελληνικά, αλλά όχι για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, η κατάσταση δεν ηρέμησε ιδιαίτερα και τα επόμενα χρόνια σημαδεύτηκαν από περιστατικά οπαδικής βίας.
Στις 29 Μαρτίου 2007, μάλιστα, δημιουργήθηκε νέο σημείο τραγικής αναφοράς, με τον θάνατο του Μιχάλη Φιλόπουλου, υποστηρικτή του Παναθηναϊκού, στο ραντεβού θανάτου της Λεωφόρου Λαυρίου.
***
Ο Νίκος Ιωαννίδης, οργανωμένος φίλος του ΠΑΟΚ από το 1989, μίλησε στο Sport-Retro.gr για την ελληνική οπαδική σκηνή, την τρομακτική αλλαγή από τότε μέχρι σήμερα, καθώς και την κληρονομιά που άφησε το περιστατικό Μπλιώνα, το οποίο δεν έζησε, αλλά ήταν σαν να το κουβάλησε στην πλάτη του.
-Τι θυμάσαι από το περιστατικό;
«Ήμουν παιδί 11 χρονών και δύσκολα θα μπορούσα να είμαι στο γήπεδο. Θυμάμαι τις τηλεοράσεις να παίζουν όλη μέρα την είδηση. Είχαμε βουβαθεί όλοι, ήταν δυσκολοχώνευτο για καιρό. Ένας νέος άνθρωπος να χάνει τη ζωή του τόσο άδικα από τη χαζομάρα ενός άλλου. Θυμάμαι που κυριαρχούσε ένα κλίμα παγωμάρας, αλλά και τάσης για εκδίκηση από σχεδόν όλο τον κόσμο».
Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός: Το «ντέρμπι του Αποστολάκη»
-Όταν πλέον άρχισε να ασχολείσαι οπαδικά με τον ΠΑΟΚ, πώς είχε επηρεάσει τους οργανωμένους αυτή η ιστορία;
«Κουβαλάς τη ρετσινιά θες δε θες, μόνο και μόνο επειδή τυχαίνει να υποστηρίζεις την ομάδα της οποίας ο οπαδός έκανε την ηλιθιότητα. Δεν έχει σημασία που ήσουν ή τι έκανες όταν έγινε το περιστατικό, είσαι ένοχος έτσι κι αλλιώς. Ένα κλίμα που καλλιεργείτο από την ίδια την πολιτεία και τα ΜΜΕ εκείνη την εποχή κι έκανε τα πράγματα χειρότερα τα επόμενα χρόνια».
-Τα επόμενα χρόνια σε πολλά γήπεδα, αλλά κυρίως στην Τούμπα, έγιναν έκτροπα ουκ ολίγες φορές. Ποιος ήταν δηλαδή ο ρόλος των ΜΜΕ και της πολιτείας;
«Καλλιεργήθηκε ένα κλίμα «βεντέτας» μεταξύ της ΑΕΛ και του ΠΑΟΚ αρχικά. ‘Δολοφόνοι όλοι οι ΠΑΟΚτσήδες’, έλεγαν οι εφημερίδες και τα ραδιόφωνα. Πηγαίναμε στην Αθήνα ή οπουδήποτε αλλού και δεχόμασταν κάθε φορά πέτρες στην εθνική οδό, περνώντας από Λάρισα. Αυτό δεν είναι απόπειρα δολοφονίας και, μάλιστα, από πρόθεση; Φυσικά αστυνομία εκεί δεν υπήρχε πουθενά.
Αυτός που έκανε τη βλακεία, ακόμα κι αν την έκανε κατά λάθος, δεν συγχωρείται. Συνελήφθη, καταδικάστηκε και τέλος. Φυσικά ήταν τραγικό αυτό που έγινε και η σκέψη και μόνο ότι εκεί που πήγε η φωτοβολίδα θα μπορούσε να καθόταν ένα παιδί, ας πούμε, με ανατριχιάζει, αλλά ο τρόπος που επιλέχθηκε να αντιμετωπιστεί μετά το γεγονός ήταν αίμα για αίμα, με τη… χορηγία μάλιστα του κράτους.
Τρώγαμε ξύλο προκαταβολικά όπου πηγαίναμε, ήμασταν οι «δολοφόνοι», τα «πρεζάκια», κι ας μην ήμασταν καν χούλιγκαν ή παρόντες στο ματς.
Ο οπαδός λειτουργεί πολλές φορές σαν «έφηβος», οπότε αν τον φορτώσεις θα αντιδράσει και ανάλογα. Έτσι φτάσαμε σε περιστατικά όπως αυτά στις αρχές της δεκαετίας του 1990 μεταξύ οπαδών και αστυνομίας».
-Δεν είναι, όμως, λογικό να υπάρχει εχθρικό κλίμα μετά από ένα τέτοιο περιστατικό;
«Ναι εντάξει, όμως, στην ουσία κανείς δεν έσκυψε πάνω από το πρόβλημα, να δει τι ακριβώς συνέβαινε στη νεολαία της εποχής, αλλά και μετέπειτα. Το βάρος έπεσε στην καταστολή και ποτέ στην πρόληψη. Δουλειά του κράτους δεν είναι να καλλιεργεί «βεντέτες» μεταξύ κοινωνικών ομάδων, αλλά να προλαβαίνει καταστάσεις.
Αυτός που έκανε ότι έκανε στη Λάρισα, έριξε μία φωτοβολίδα που εξοστρακίστηκε και το πλήρωσε, η στάση του κράτους και της αστυνομίας απέναντι στο φαινόμενο της οπαδικής βίας όμως, ήταν ανέκαθεν το ξύλο και η στοχοποίηση ολόκληρων μαζών για πράξεις που δεν είχαν κάνει ποτέ».
Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός: Η ιστορία της Ριζούπολης
-Ποια είναι, όμως, η ευθύνη των οπαδών; Στη Θύρα 4, ας πούμε, τι άλλαξε μετά από το περιστατικό Μπλιώνα;
«Έχουν ευθύνη και οι οπαδοί. Είναι δύσκολο να ελέγξεις τόσο μεγάλο πλήθος ανθρώπων σε ένα γήπεδο και να τους πεις τι να κάνουν και τι όχι, αλλά η ευθύνη παραμένει. Το τραγικό γεγονός με τον Μπλιώνα δεν αξιολογήθηκε σωστά ούτε από τη δική μας πλευρά.
Εντάξει, στη Θύρα 4 είμαστε από τότε πολύ πιο μαζεμένοι όσον αφορά στις φωτοβολίδες. Μιλάω για τους πυρσούς, γιατί ευθείας βολής όποιος τολμήσει να πετάξει απομακρύνεται αναλόγως. Έγινε πέρυσι ένα τέτοιο περιστατικό στο ματς με την ΑΕΚ.
Παρ’ όλα αυτά τη στιγμή που το κράτος θεωρούσε ότι με το ξύλο θα λύσει το πρόβλημα, εμείς θεωρούσαμε ότι ήταν κάτι τυχαίο, αυτές οι δύο οπτικές δεν οδήγησαν σε καμία λύση και το πρόβλημα διαιωνίστηκε».
-Στη συνέχεια υπήρξαν κι άλλα θύματα. Φιλόπουλος, Κατσούλης… Τι φταίει τελικά;
«Οι παλιοί των γηπέδων δεν φρόντισαν να μεταφέρουν καμία εμπειρία στους νεότερους από γεγονότα σαν αυτά με τον Μπλιώνα, ενώ ταυτόχρονα δυνάμωνε η καταστολή σε βάρος της πρόληψης. Για παράδειγμα, τότε ήταν καλύτερος ο έλεγχος στα γήπεδα απ’ ότι σήμερα. Θεωρήθηκε πρωτοφανές, ας πούμε, ότι είχε περάσει κάποιος ναυτική φωτοβολίδα στο γήπεδο εκείνο το απόγευμα στη Λάρισα, σήμερα περνάς ό,τι θες.
Είχα μιλήσει κάποτε με έναν αστυνομικό σε ένα ματς και του είπα ‘ποιο το νόημα πρώτα να γίνει το κακό και μετά να επέμβεις, δουλειά σου είναι να μην περνάνε τέτοια πράγματα μέσα στο γήπεδο’. Φυσικά είναι δύσκολο να υπάρξει κανονικός έλεγχος πια, καθώς όπλα όπως τα στυλό φωτοβολίδων, δύσκολα βρίσκονται».
-Τελικά βοήθησε η απαγόρευση μετακινήσεων;
«Βοήθησε το κράτος να μην ασχοληθεί με το πρόβλημα. Από εκεί και πέρα, έξω από τα γήπεδα γίνονται ακόμα περιστατικά ανά πάσα στιγμή. Η βία θα βρει τρόπο να εκτονωθεί αν δεν ψάχνεις τη ρίζα του προβλήματος.
Σε επίπεδο οπαδών, νομίζω πως η απαγόρευση έκανε τα πράγματα χειρότερα, καθώς αν δεν έχεις βιώσει το εκτός έδρας, δεν μαθαίνεις την ουσία της κερκίδας. Να την «πεις» στον απέναντι, να βγάλεις ένα έξυπνο σύνθημα, να φωνάξεις πιο δυνατά. Επίσης, δεν μαθαίνεις να σέβεσαι τον αντίπαλο και δεν ξεχωρίζεις καταστάσεις.
Στη Νέα Σμύρνη τις προάλλες ένας δικός μας πέταξε επίτηδες φωτοβολίδα μέσα στον κόσμο του Πανιωνίου, σε ένα από τα ελάχιστα εκτός. Ο άλλος στη Λάρισα το είχε κάνει κατά λάθος, η διαφορά είναι προφανής, ακόμα κι αν το αποτέλεσμα ευτυχώς ήταν διαφορετικό αυτή τη φορά. Σήμερα, ας πούμε, όλοι είναι κινούμενοι στόχοι, τότε δεν υπήρχε περίπτωση να αγγίξει κάποιος γυναίκα ή γονιό με παιδί ή πιτσιρικάδες».
Σήμερα, όμως, ποια είναι η στάση και η παιδεία του οπαδού;
«Τα πράγματα έχουν πάει προς το χειρότερο. Φαινομενικά οι οπαδοί είναι πιο οργανωμένοι σήμερα, ωστόσο έχουν εκλείψει βασικά στοιχεία. Έχεις να κάνει πλέον με ανθρώπους που δεν αγαπούν, όχι το ποδόσφαιρο αλλά ούτε την ομάδα τους.
Το σημείο μηδέν προσωπικά θεωρώ πως ήταν η δολοφονία Φιλόπουλου το 2007. Τα πράγματα δεν γύρισαν ποτέ ξανά πίσω μετά απ’ αυτό, από ένα σημείο και μετά το πράγμα χειροτέρευε, δεν κατάλαβα πραγματικά πως φτάσαμε ως εδώ. Μία κακή απομίμηση του θατσερικού μοντέλου από το κράτος και του διεθνούς χουλιγκανισμού από τους οπαδούς, με ραντεβού θανάτου κ.τ.λ.
Παναθηναϊκός-ΑΕΚ 1-0: O «τελικός του Μπάκα»
Στο σχολείο που πάνε οι κόρες μου θα οργανωθεί μία ημερίδα και θα παραστώ για να μιλήσω στα παιδιά επειδή παίζουν ξύλο μεταξύ τους. ΠΑΟΚτσήδες-Αρειανοί. Το θέμα μέσα σ’ όλα είναι ότι η αντιπαράθεση γίνεται όχι για το γεγονός ότι πιστεύει ο ένας ότι η ομάδα του είναι καλύτερη, αλλά επειδή πιστεύει ότι ο άλλος είναι χειρότερος.
Στις κερκίδες, ας πούμε, έχουν κυριαρχήσει τα υβριστικά συνθήματα έναντι αυτών που υμνούν την ομάδα, στους τοίχους αν κοιτάξεις τα ίδια. Τι είδους οπαδός είναι αυτός που πάει απλά για να βρίσει ή να δείρει τον απέναντι, αδιαφορώντας για την ομάδα του; Πώς να πάνε καλύτερα τα πράγματα έτσι;»
Ποδόσφαιρο
Πορτοκαλί και άλλα