Ο Μίλοβαν Τσίριτς ήταν ένα από τα ονόματα που με την παρουσία τους στην Ελλάδα κόσμησαν όχι μόνο την ιστορία του Άρη Θεσσαλονίκης αλλά και του εγχώριου πρωταθλήματος.
«Έφυγε» σαν σήμερα (14 Οκτωβρίου) το 1986 και το Sport-Retro.gr σας παραθέτει στοιχεία της καριέρας του τόσο ως ποδοσφαιριστή όσο και ως προπονητή.
Γεννήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 1918, σε μια χώρα που από τότε ο αθλητισμός ήταν το Α και το Ω, επομένως ήταν σχεδόν αναπόφευκτο να μην ασχοληθεί μ’ εκείνον.
Όταν άρχισε την ενασχόληση του με το ποδόσφαιρο ο νεαρός από το Βελιγράδι, το φάντασμα του Ναζισμού είχε ήδη αρχίσει να πλανάται πάνω από την Ευρώπη.
Στις 17 Απριλίου 1941 τα ναζιστικά στρατεύματα κατέλαβαν τη Γιουγκοσλαβία, συνεπώς κάθε αθλητική δραστηριότητα διακόπηκε και τα καλύτερα αγωνιστικά χρόνια της καριέρας του Τσίριτς δεν αξιοποιήθηκαν ποτέ.
Από αρχηγός του Ερυθρού Αστέρα στην Παρτίζαν
Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και πιο συγκεκριμένα από το 1946, ο Τσίριτς ήταν ποδοσφαιριστής της νεοσύστατης τότε ομάδας του Ερυθρού Αστέρα.
Το γεγονός ότι υπήρξε ο πρώτος αρχηγός στην ιστορία των «ερυθρολεύκων» του Βελιγραδίου δεν τον εμπόδισε να μεταπηδήσει στην Παρτίζαν, σε μια εποχή βέβαια που η αντιπαλότητα ήταν αισθητά μικρότερη σε σχέση με σήμερα.
Αγωνίστηκε τη διετία 1947-48 στους «τσρνο-μπέλι» (σ.σ. «ασπρόμαυροι») και πανηγύρισε το Κύπελλο του 1947, προτού αποσυρθεί από τη δράση, καθώς βρισκόταν ήδη σε προχωρημένη ηλικία για τα δεδομένα της εποχής.
Ωστόσο, όσα δεν έζησε ως ποδοσφαιριστής, ο Τσίριτς έμελλε να τα καρπωθεί και να τα χαρεί ως προπονητής, μία ιδιότητα που εκκίνησε από την ομάδα Νέων της Παρτίζαν κατά την τριετία 1948-51.
Αρχιτέκτονας του μεγάλου Ερυθρού Αστέρα
Πρώτος σταθμός της προπονητικής του καριέρας, ως πρώτος τεχνικός, ήταν η ΟΦΚ Βελιγραδίου το 1951, ενώ δύο χρόνια αργότερα επέστρεψε στην Παρτίζαν, χωρίς να καταγράψει κάποια σπουδαία διάκριση.
Το καλοκαίρι του 1954 έκανε το αντίθετο δρομολόγιο με αυτό που είχε κάνει ως ποδοσφαιριστής, αφού έκλεισε στον Ερυθρό Αστέρα.
Μέχρι και σήμερα ο Τσίριτς παραμένει ο μοναδικός που μεταπήδησε απευθείας από τον έναν μεγάλο σύλλογο της χώρας στον άλλο, τόσο ως ποδοσφαιριστής όσο και ως τεχνικός!
Τον χειμώνα του 1954 ηττήθηκε στον τελικό Κυπέλλου Γιουγκοσλαβίας με 4-1 από την τέως ομάδα του, εντούτοις οι μεγαλύτερες ημέρες της προπονητικής του καριέρας ήταν μπροστά.
Στον Ερυθρό Αστέρα συνάντησε μεγάλους ποδοσφαιριστές της εποχής, όπως ο Μπράνκο Στάνκοβιτς (χρόνια αργότερα κάθισε στον πάγκο των ΑΕΚ, Άρη και ΠΑΟΚ), ο Ράικο Μίτιτς και ο Βλάντιμιρ Μπεάρα.
Στα τρία χρόνια που παρέμεινε στον πάγκο τους, οι «τσρβένο μπέλι» (σ.σ. ερυθρόλευκοι) κατέκτησαν 2 πρωταθλήματα Γιουγκοσλαβίας (1956, 1957) κι έφτασαν μέχρι την ημιτελική φάση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, συγκεκριμένα τη σεζόν 1956-57.
Ο Τσίριτς σημάδεψε την πρώτη «χρυσή» εποχή της ιστορίας του Ερυθρού Αστέρα και το 1957 ξενιτεύτηκε ως άκρως επιτυχημένος για λογαριασμό της Λάτσιο.
Από εκείνο το καλοκαίρι μέχρι το 1969, ο Γιουγκοσλάβος υπηρέτησε από το πόστο του προπονητή τη ρωμαϊκή ομάδα, την ΟΦΚ Βελιγραδίου, τη Χάιντουκ Σπλιτ, την Μπεσίκτας, καθώς και την εθνική Ισραήλ.
1957: Ο Ερυθρός Αστέρας του Τσίριτς κόντρα στη Φιορεντίνα για την ημιτελική φάση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών
Ορκισμένος στρατιώτης της εθνικής Γιουγκοσλαβίας
Στην ενωμένη Γιουγκοσλαβία ο Μίλοβαν Τσίριτς θεωρείτο εμβληματική φυσιογνωμία, αφού υπηρέτησε για πολλά χρόνια και από διάφορα πόστα την εθνική ομάδα.
Το 1956 την έφτασε ως πρώτος προπονητής μέχρι τον τελικό των Ολυμπιακών Αγώνων της Μελβούρνης, επίδοση αρκούντως σπουδαία εκείνη την εποχή, ώσπου ηττήθηκε 1-0 από τη Σοβιετική Ένωση.
Επιπλέον, υπήρξε μέλος του τεχνικού επιτελείου της εθνικής ομάδας στη χρυσή Ολυμπιάδα του 1960, καθώς και στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Χιλής το 1962, όταν η Γιουγκοσλαβία πραγματοποίησε εκπληκτική πορεία και κατέλαβε την 4η θέση.
Συνολικά έως τη δεκαετία του 1970, ο Τσίριτς κάθισε στον πάγκο της εθνικής Γιουγκοσλαβίας σε 109 αγώνες, αριθμός που παρέμεινε ρεκόρ έως και τον ακρωτηριασμό της χώρας το 1992.
Κίνηση-ματ ο Καμπάνης
Το καλοκαίρι του 1969 ήταν μια πυρακτωμένη περίοδος για τον Άρη, αφού ο πρόεδρος Νίκος Καμπάνης αποφάσισε να απολύσει τον προπονητή Σεβεριάνο Κορέιρα, ο οποίος είχε μόλις οδηγήσει για πρώτη φορά μία ομάδα πλην ΠΟΚ στην πρώτη τριάδα του πρωταθλήματος, από καταβολής Α’ Εθνικής (1959-60).
Η κίνηση αυτή κατά του Πορτογάλου τεχνικού είχε προκαλέσει αντιδράσεις στους περισσότερους φιλάθλους της ομάδας, αφού τη θεώρησαν παντελώς άδικη.
Ειρήσθω εν παρόδω, ο 3ος της βαθμολογίας του περυσινού πρωταθλήματος προσέλαβε τον Μίλοβαν Τσίριτς, μια συμφωνία που προκάλεσε τεράστιο ενδιαφέρον στον Τύπο της εποχής.
Από την προετοιμασία στη Φλώρινα, ο Γιουγκοσλάβος προσπάθησε να εισάγει τους ποδοσφαιριστές των «κιτρίνων» στη δική του φιλοσοφία, η οποία διέφερε σε πάρα πολλά με αυτήν της ελληνικής πραγματικότητας.
Επιθυμία του ήταν οι παίκτες να αφομοιώσουν τη γιουγκοσλαβική πειθαρχία, λέξη άγνωστη για τους περισσότερους αθλητές εκείνη την εποχή.
Με την προσθήκη του Τάκη Λουκανίδη, του κατά γενική ομολογία πληρέστερου Έλληνα ποδοσφαιριστή όλων των εποχών, ο σύλλογος της Θεσσαλονίκης είχε μετατραπεί σε μια ιδιαίτερα καλοδουλεμένη μηχανή που δεχόταν δύσκολα γκολ και κοίταζε στα μάτια τα πάλαι ποτέ στελέχη του ΠΟΚ.
Κυπελλούχος Ελλάδας, αλλά…
Ο Γιουγκοσλάβος προπονητής δικαίωσε πλήρως τον Νίκο Καμπάνη, καθώς οδήγησε τον Άρη σε υψηλές πτήσεις, τόσο στο πρωτάθλημα όσο και στο Κύπελλο.
Οι «κίτρινοι» απέκλεισαν κατά σειρά την Πάτρα, τον Παναθηναϊκό, την Καλλιθέα και τον Ολυμπιακό (σ.σ. τρομερή εμφάνιση από τον Νίκο Χρηστίδη), προτού κλείσουν ραντεβού με τον συμπολίτη ΠΑΟΚ στον τελικό.
Το βράδυ της 28ης Ιουνίου 1970 το Καυτανζόγλειο Στάδιο κόχλαζε από νωρίς από 50.000 φιλάθλους των δύο ομάδων (επισήμως τα εισιτήρια ήταν 46.695).
Οι «κίτρινοι» κατέκτησαν το μοναδικό Κύπελλο της ιστορίας τους χάρη στο γρήγορο γκολ του Μανώλη Κεραμιδά, ο οποίος έγραψε το τελικό 1-0.
Ο Μίλοβαν Τσίριτς θεωρήθηκε αρχιτέκτονας αυτής της επιτυχίας και απολάμβανε της καθολικής στήριξης από τον πρόεδρο και τους φιλάθλους, όχι όμως και από μερίδα ποδοσφαιριστών του Άρη.
Παρά την ευφορία που προκάλεσε η κατάκτηση του Κυπέλλου Ελλάδας, υπήρχε χάσμα μεταξύ του Γιουγκοσλάβου και ορισμένων παικτών του συλλόγου.
Αιτία υπήρξε η μη προσαρμογή του στα ελληνικά δεδομένα, ενώ το γεγονός ότι στις προπονήσεις βρισκόταν απομακρυσμένος σε μια γωνιά (ανέθετε το πρόγραμμα σε συνεργάτες του) προκαλούσε αρνητική εντύπωση.
Το μέτριο ξεκίνημα της σεζόν 1970-71 επιδείνωσε την ατμόσφαιρα στις τάξεις του Άρη και, πλέον, ο Τσίριτς είχε αρχίσει να υστερεί σε δημοφιλία παρά την πρόσφατη κατάκτηση του Κυπέλλου.
Ο Βαγγέλης Συρόπουλος, ο οποίος είχε έρθει σε αντιπαράθεση με τον Γιουγκοσλάβο επειδή ήθελε να τον αλλάξει θέση στον αγωνιστικό χώρο, παρουσιάστηκε στο Δ.Σ. της ομάδας τον Δεκέμβριο του 1970 και ζήτησε εξηγήσεις για τον λόγο που ήταν παραγκωνισμένος.
Το κλίμα για τον Τσίριτς είχε αρχίσει να είναι δυσμενές, με συνέπεια να απολυθεί τον Ιανουάριο του 1971, πριν από εκτός έδρας αγώνα με τον Απόλλωνα Αθηνών.
Ο Γιουγκοσλάβος πικράθηκε και ζήτησε εξηγήσεις, ωστόσο η απόφαση της διοίκησης του συλλόγου της Θεσσαλονίκης ήταν οριστική.
Εθνική Γιουγκοσλαβίας, δεύτερη «κίτρινη» θητεία, τέλος…
Παρά τη βραχύβια θητεία του στον Άρη, ένα τόσο σπουδαίο όνομα όπως ο Τσίριτς δεν θα μπορούσε να μείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα μακριά από τους πάγκους.
Ήταν και πάλι μέλος στο τεχνικό επιτελείο της εθνικής Γιουγκοσλαβίας, με την οποία μάλιστα προκρίθηκε στα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Δυτικής Γερμανίας το 1974.
Έπειτα, πραγματοποίησε ένα μέτριο πέρασμα από τη Βαλένθια το 1974-75 και την επόμενη σεζόν επανήλθε στον πάγκο του Ερυθρού Αστέρα, χωρίς ωστόσο να διεκδικήσει το πρωτάθλημα.
Ο Τσίριτς επέστρεψε στον Άρη στα μέσα της περιόδου 1977-78, όταν κλήθηκε να διαδεχθεί τον Καρλ Χάινς Ρουλ, και το καλό για εκείνον ήταν ότι συνάντησε μια τελείως διαφορετική ομάδα.
Τα «αστέρια» των Ντίνου Κούη και Όλε Σκόμποε είχαν ήδη αρχίσει να λάμπουν, εντούτοις δεν κατάφερε να επαναλάβει κάποια σημαντική επιτυχία εν συγκρίσει με την προηγούμενη θητεία του.
Ύστερα από τη δεύτερη παρουσία του στον Άρη, ο Τσίριτς αποφάσισε επί σειρά ετών να απέχει από την προπονητική, ώσπου το 1984 απάντησε καταφατικά σε πρόταση της ινδικής ομοσπονδίας.
Ανέλαβε την εθνική ομάδα της χώρας και την καθοδήγησε στην τελική φάση του Ασιατικού Κυπέλλου Εθνών που διεξήχθη στη Σιγκαπούρη τον Δεκέμβριο εκείνης της χρονιάς.
Σχεδόν δύο χρόνια αργότερα, συγκεκριμένα στις 14 Οκτωβρίου 1986, ο Μίλοβαν Τσίριτς απεβίωσε στα 68 του, αφήνοντας παρακαταθήκη για τους φιλάθλους του Άρη το μοναδικό Κύπελλο της ιστορίας του.
Ποδόσφαιρο
Πορτοκαλί και άλλα