Από τους πλέον αγαπητούς βετεράνους ποδοσφαιριστές της Ελλάδας ήταν ο Γιάννης Δοντάς. Η είδηση του χαμού του έπεσε σαν κεραυνός και προκάλεσε ειλικρινή, βαθιά θλίψη. «Έφυγε» στα 65 του χρόνια στις 24 Ιουνίου 2023.
Δεν υπήρξε ούτε ένας άνθρωπος που να πει έναν κακό λόγο για τον άλλοτε άσο, ο οποίος έγινε γνωστός στον Απόλλωνα Σμύρνης και γιγαντώθηκε στον Παναθηναϊκό. Όχι μόνο τώρα στο «φευγιό» του, αλλά πάντοτε. Όλοι τον τιμούσαν ανέκαθεν, όπως κι ο ίδιος τιμούσε τους πάντες.
Με την πολύτιμη βοήθεια του Μανώλη Ροκίδη, το Sport–Retro.gr μεταφέρει ένα μικρό δείγμα των αξιών του. Εκείνων δηλαδή που του χάρισαν το πλέον βαρύτιμο κύπελλο ανά χείρας για να τον συντροφεύει στο «μεγάλο ταξίδι». Πιο βαρύ κι από τα νταμπλ με τους «πράσινους», εξίσου σημαντικό όμως με τα λόγια που είχε πει για εκείνον το 1985 ο θρυλικός Κένι Νταλγκλίς.
Συνυπήρξαν στον Απόλλωνα, την Εθνική Ενόπλων και την Εθνική Ελπίδων, ενώ παρά την πολυετή απομάκρυνσή τους λόγω απόστασης, η φιλία των νεανικών χρόνων δεν έσβησε ποτέ. Διατηρήθηκε χάρη στον σεβασμό και την εκτίμηση που έτρεφαν ο ένας για τον άλλον. Γι’ αυτό ο άλλοτε συμπαίκτης του Γιάννη Δοντά έκανε το λιγότερο, δηλαδή ταξίδεψε ένα βράδυ ολόκληρο, προκειμένου να μεταβεί από την Κέρκυρα στην Αθήνα και να δώσει το «παρών» στο τελευταίο «αντίο».
Ο λόγος περνάει στον Μανώλη Ροκίδη:
«Γνωριστήκαμε στον Απόλλωνα όταν έφυγα από τον Παναθηναϊκό. Τη διετία 1977-1979 παίζαμε στην ίδια ομάδα. Ήταν ο πρώτος που αγκάλιαζε κάθε νεοφερμένο παίκτη. Έδινε μια τεράστια αγκαλιά για να τον βοηθήσει να προσαρμοστεί στο νέο του περιβάλλον. Αυτό το έκανε στον Απόλλωνα και μετέπειτα στον Παναθηναϊκό.
Ήταν ένα παιδί-διαμάντι που σεβόταν και τους συμπαίκτες και τους αντιπάλους. Διατηρούσε καλές σχέσεις με όλους. Πάντα με το χαμόγελο. Μιλούσε με αγάπη και ποτέ δεν έλεγε κακό λόγο για κανέναν. Γι’ αυτό στο «αντίο» του ήρθαν τόσοι βετεράνοι από όλες τις ομάδες.
Μεγάλωσε στο Γαλάτσι. «Βγήκε» από τη Long Lived, την ιστορική ανεξάρτητη ομάδα της Κυψέλης με ιδρυτή τον Στράτο Σάββα, ο οποίος «έφυγε» πριν από 1,5 χρόνο. Μεγάλη σχολή, από την οποία προήλθαν μεταξύ άλλων ο Σπύρος Λιβαθινός, ο Άκης Ζήκος, o Τάσος Πάντος…
Προτού γίνουμε συμπαίκτες, παίζαμε αντίπαλοι στο εφηβικό και το ερασιτεχνικό πρωτάθλημα. Εκείνος στον Απόλλωνα, εγώ στον Παναθηναϊκό. Μου είχε εκμυστηρευτεί ότι ήταν πολύ Παναθηναϊκάκιας. Όπως ο μακαρίτης ο πατέρας του. Πάντα ήθελε να φορέσει την πράσινη φανέλα.
Όταν ήμασταν μαζί στις «μικρές» Εθνικές ομάδες, με ρωτούσε πώς είναι τα πράγματα στον Παναθηναϊκό. ‘Θαύμασα και εσένα και τον αδερφό σου, είμαι χαρούμενος που γίναμε φίλοι’, μου είχε πει.
Κάποια στιγμή εγώ πήγα μόνιμα στην Κέρκυρα και χαθήκαμε. Πάντοτε, όμως, διατηρούσαμε επικοινωνία. Μιλάγαμε στις γιορτές μας, τα Χριστούγεννα κ.λπ. Η φιλία μας δεν έσβησε ποτέ. Ο σεβασμός και η εκτίμηση δεν χάθηκαν.
Ο Γιάννης είχε τρέλα με τη μουσική. Την αγαπούσε όπως το ποδόσφαιρο. Είχε δίσκους, είχε γνώσεις, άκουγε Pink Floyd, Beatles και άλλα πολλά συγκροτήματα. Ροκ, τζαζ, κλασική… Πήγαινε και σε συναυλίες. Έκανε, μάλιστα, συνέχεια αναρτήσεις τραγουδιών στο Facebook. Ήταν κοινωνικός τόσο με τον παραδοσιακό τρόπο όσο και στα social media.
Ήταν ένας σπουδαίος αμυντικός που μπορούσε να παίξει δεξιά, στα στόπερ, στα χαφ…. Τον ανακάλυψε στους «μικρούς» του Απόλλωνα ο Μανόλ Μανόλοφ, τον ανέβασε και τον καθιέρωσε. Ήταν πολυεργαλείο και στον Παναθηναϊκό. Από προπονητές, στον Μανόλοφ και τον Τόζα Βεσελίνοβιτς είχε αδυναμία.
Ο Γιάτσεκ Γκμοχ τον είχε βάλει πάνω στον Κένι Νταλγκλίς στον ημιτελικό με τη Λίβερπουλ το 1985. Ο Γιάννης έπαιρνε τους δύσκολους ρόλους. Ήταν αυτό που λέμε «παίκτης του προπονητή». Είχε ωραίο κορμί, ήταν γρήγορος με καλό διασκελισμό, δυνατός, αλλά πολύ «καθαρός» παίκτης. Αν σου έριχνε καμιά κλοτσιά άθελά του, ερχόταν τρέχοντας για να σου πει ‘συγγνώμη, δεν το ‘θελα’.
Τον θυμάμαι πάντα να είναι κοινωνικός και με πολλές παρέες. Στα ξενοδοχεία, στα ταξίδια, στα «πηγαδάκια» ήταν πάντα παρών. Κάποια στιγμή που είχα ένα θέμα τραυματισμού με υποστήριξε πολύ. Είχε έρθει στο νοσοκομείο και μου έκανε παρέα για ώρες. Μου έλεγε να κάνω υπομονή.
Όταν εκπλήρωσε το μεγάλο του όνειρο να παίξει στον Παναθηναϊκό, ήταν πολύ χαρούμενος. Υπηρέτησε και την Εθνική ομάδα. Απ’ ότι θυμάμαι ο Διαγόρας Ρόδου, η Α.Ε. Μεσολογγίου και ο ΑΠΣ Ζακύνθου ήταν οι επόμενες ομάδες του. Αγωνίστηκε ακόμα και σε σύλλογο των ΗΠΑ.
Ενδεικτικό του χαρακτήρα του ήταν ότι είχε επιστρέψει στη διοίκηση της Ζακύνθου τα χρήματα που είχε πάρει, επειδή ο στόχος της ανόδου δεν επετεύχθη (σ.σ. ο Γιώργος Ροκίδης το επιβεβαίωσε, βασισμένος στη σχετική μαρτυρία του ντόπιου επιχειρηματία Διονύση Γκλαβά).
Πριν από μερικά χρόνια, δέκα-δώδεκα, είχε κάνει επέμβαση ανοιχτής καρδιάς, αλλά από τότε δεν είχε θέματα. Δεν μπορούσε πια να παίξει με τους παλαιμάχους. Πρόσεχε την υγεία του. Το Σάββατο που έγινε το μοιραίο, επρόκειτο να πάει να πάρει τη γυναίκα του από τη δουλειά. Δεν το έκανε, εκείνη ανησύχησε, γύρισε με ταξί και δυστυχώς… «Έφυγε» πολύ ξαφνικά και δεν ξέρουμε τον λόγο.
Τα τελευταία χρόνια ο Γιάννης κατοικούσε στον Γέρακα. Είχε έναν γιο, τον Αλέξανδρο. Ο Γιάννης μπορεί να μην έπαιζε πια ποδόσφαιρο, όμως, πήγαινε στο γήπεδο. Έβλεπε τον Παναθηναϊκό, τον Απόλλωνα… Έδινε το «παρών» σε εκδηλώσεις βετεράνων και, μάλιστα, ήθελε να βοηθάει όπου μπορούσε. Ήταν άνθρωπος της προσφοράς. Είχε πάει και στην τελευταία κοπή πίτας των παλαιμάχων του Παναθηναϊκού στο «Ερμείον» το 2020.
Στον Ιερό Ναό Αγίου Ιωάννου Θεολόγου στον Γέρακα έγινε η κηδεία του. Δεν τον τίμησαν μόνο οι συμπαίκτες του, αλλά και πολλοί αντίπαλοι. Ο Τάκης Λεμονής, ο Χρήστος Αρδίζογλου, ο Νίκος Σαργκάνης, ο Ανδρέας Μπονόβας… Επικήδειο εκφώνησαν ο Βασίλης Κωνσταντίνου, ο Γιάννης Γεωργαράς και ο Νίκος Καρούλιας, με τον οποίον ο Γιάννης συνυπήρξε σε Απόλλωνα και Παναθηναϊκό.
Κλείνοντας θέλω να δώσω και τη δική μου προσωπική μαρτυρία για τον χαρακτήρα του. Πριν από έναν μήνα είχε έρθει στην Κέρκυρα ο Γιάννης Βονόρτας και πήγαμε για φαγητό.
Όπως συζητάγαμε, η κουβέντα πήγε στον Γιάννη. Τον πήρε, λοιπόν, τηλέφωνο και του λέει ‘έχω εδώ τον Μανώλη’. Τρελάθηκε ο Γιάννης, πήρα το τηλέφωνο και μιλήσαμε. Του εξηγούσα ότι έχω κάποια θέματα με την ακαδημία, υπό την έννοια ότι δεν διαθέτω δικό μου χώρο.
Με άκουσε, λοιπόν, εκείνος που του έλεγα τα προβλήματά μου. Ότι… μπαίνω μέσα γιατί αγαπώ αυτό που κάνω. Και τι μου λέει; ‘Το ξέρω, έχεις τρέλα. Ρε Μανώλη, να είχα χρήματα να σου δώσω να φτιάξεις ό,τι θέλεις γιατί δεν είσαι λαμόγιο’. Με σκλάβωσε. Είχε κι εκείνος θέματα. Έπρεπε σε μεγάλη ηλικία να μαζέψει ένσημα. Την αλήθεια έλεγε. Αυτός ήταν ο Γιάννης.
Πέρασε τεράστια στεναχώρια το 2017, όταν «έχασε» τον αδερφό του, τον Μάκη. Αργότερα έχασε και το σκυλάκι του που υπεραγαπούσε. Ίσως να κουβαλούσε πολύ πόνο ο άνθρωπος. Πήρε, όμως, πολλή αγάπη. Και αντίστοιχα έδωσε απλόχερα».
Μερικές πληροφορίες για την πορεία του Γιάννη Δοντά
Ο Γιάννης Δοντάς πραγματοποίησε το ντεμπούτο του στην Α’ Εθνική στα 18 του χρόνια, συγκεκριμένα στις 28 Νοεμβρίου 1976, όταν ο Απόλλων ηττήθηκε 2-1 από τον Άρη στο γήπεδο της Ριζούπολης.
Την πρώτη του σεζόν έκανε 17 συμμετοχές, τις περισσότερες ως βασικός, ενώ την επόμενη (1977-78) έγινε αναντικατάστατος, σημειώνοντας μάλιστα το παρθενικό του γκολ στην πρεμιέρα (στην ήττα με 2-1 από τον Εθνικό στο Στάδιο Καραϊσκάκη).
Στις 15 Ιανουαρίου 1978, ο Δοντάς χάρισε για πρώτη φορά βαθμούς στην ομάδα του, γράφοντας το 1-0 επί της Καστοριάς στο περίφημο «ξερό» γήπεδο κοντά στη λίμνη.
Τη δεύτερη σεζόν είχε 31 συμμετοχές και 3 γκολ στην Α’ Εθνική, ενώ την επόμενη έγραψε άλλες 30 (και 4 γκολ), δείγμα της απόλυτης εδραίωσης στο αρχικό σχήμα του Απόλλωνα.
Στο τέλος του παρακάτω video διαμορφώνει το τελικό 1-2 στην εντός έδρας ήττα από τον Άρη (14/1/1979):
Από το 1976 μέχρι το 1982, ο Δοντάς κατέγραψε 160 συμμετοχές και 8 γκολ με την κυανόλευκη φανέλα, σε επίπεδο Α’ Εθνικής.
Η αποχώρηση του εμβληματικού Μανόλ Μανόλοφ, του προπονητή δηλαδή που τον ανέδειξε, δεν τον είχε επηρεάσει καθόλου. Ο Βασίλης Κυριακού τού εμπιστευόταν φανέλα βασικού. Ομοίως και ο Τόζα Βεσελίνοβιτς που ανέλαβε μόλις δύο μήνες αργότερα.
Παρά το γεγονός ότι αγωνιζόταν σε μία ομάδα που στα χρόνια του πάλευε κατά βάση για την αποφυγή του υποβιβασμού, o Παναθηναϊκός κινήθηκε για την απόκτησή του το καλοκαίρι του 1982, συνεχίζοντας την παράδοση που τον ήθελε να «ψωνίζει» αμυντικούς από τον Απόλλωνα.
Ο Αριστείδης Καμάρας που έπαιζε και ως μέσος, ο Νίκος Καρούλιας, ο Ηλίας Μπέριος (πήγε στη Λεωφόρο την ίδια εποχή με τον Δοντά), αλλά και αργότερα ο Θανάσης Κολιτσιδάκης, αποτελούν τα πιο τρανά παραδείγματα.
Την πρώτη σεζόν, η οποία δεν εξελίχθηκε καλά για τον Παναθηναϊκό (6η θέση στο πρωτάθλημα), ο Γαλατσιώτης άσος κατέγραψε 25 συμμετοχές (22 στην Α’ Εθνική, 3 στο Κύπελλο) και σημείωσε 2 γκολ (με κεφαλιές), εκ των οποίων το 1 κόντρα στον Απόλλωνα, στην εντός έδρας νίκη με 3-1).
Τη δεύτερη περίοδο, ο σύλλογος κατέκτησε το νταμπλ, όμως, ο Δοντάς δεν αγωνίστηκε, εν αντιθέσει με την επόμενη χρονιά (1984-85) που ήταν η πιο ξεχωριστή της καριέρας του.
Δεκατέσσερα χρόνια μετά το έπος του «Γουέμπλεϊ», ο Παναθηναϊκός έφτασε μια ανάσα από τον δεύτερο τελικό Κυπέλλου Πρωταθλητριών, προτού λυγίσει από την τρομερή Λίβερπουλ (και μία πέρα για πέρα άδικη απόφαση που δεν του επέτρεψε να προηγηθεί στο «Άνφιλντ»).
Το highlight της ποδοσφαιρικής πορείας του Δοντά ήταν το επιτυχημένο μαρκάρισμα στον Ρουντ Γκούλιτ, στο πρώτο ματς του «τριφυλλιού» στη διοργάνωση, απέναντι στη Φέγενορντ επί ολλανδικού εδάφους (0-0 το αποτέλεσμα).
Βέβαια, η πιο γνωστή ιστορία καταγράφηκε στο «Άνφιλντ», όταν ο Κένι Νταλγκλίς τον συνεχάρη για το «καθαρό» παιχνίδι του, δίνοντας την υπόσχεση ότι θα του δώσει τη φανέλα του στη ρεβάνς του ΟΑΚΑ, όπως και συνέβη.
Από τα 4 εκτός έδρας ματς που έδωσε ο Παναθηναϊκός σε εκείνη τη μυθική πορεία, ο Δοντάς έπαιξε στα 3 (με Φέγενορντ, Λίνφιλντ, Λίβερπουλ) ως βασικός και αναντικατάστατος.
Δεν αγωνίστηκε μόνο στο «Ούλεβι» κόντρα στην Γκέτεμποργκ, την οποία αντιμετώπισε εντός για λίγα μόλις λεπτά. Συγκεκριμένα, στο 86’ πέρασε στη θέση του Θανάση Δημόπουλου για να ενισχύσει την «πράσινη» άμυνα, η οποία πάσχιζε να κρατήσει το 2-2 που χάριζε την πρόκριση στην ημιτελική φάση.
Δεν πήρε χρόνο στα υπόλοιπα παιχνίδια του ΟΑΚΑ απέναντι σε Φέγενορντ, Λίνφιλντ και Λίβερπουλ, ενώ στο πρωτάθλημα έγραψε 12 εμφανίσεις, εκ των οποίων οι 9 ως βασικός.
Την τέταρτη και τελευταία σεζόν του στο «τριφύλλι», ο Δοντάς πανηγύρισε το νταμπλ, καταγράφοντας 11 συμμετοχές, αλλά μόνο στις 3 με παρουσία στο αρχικό σχήμα. Παρών για 10’ και 45’ αντίστοιχα ήταν στις δύο αναμετρήσεις με την Τορίνο για τον 1ο γύρο του Κυπέλλου UEFA. Η τελευταία φορά που έβαλε την πράσινη φανέλα ήταν στις 13 Απριλίου 1986, όταν αντικατέστησε τον Βέλιμιρ Ζάετς στο 80’ του εκτός έδρας αγώνα με τον ΠΑΣ Γιάννινα (0-0 το αποτέλεσμα).
Όταν αποχώρησε από τον Παναθηναϊκό, η ευγενική αυτή και σεμνή προσωπικότητα των ελληνικών γηπέδων έπαιξε κατά σειρά στον νεοφώτιστο στη μεγάλη κατηγορία Διαγόρα Ρόδου (1986-88), την Α.Ε. Μεσολογγίου (Δεκ. 1988-90) και τη Ζάκυνθο (1990), την οποία τίμησε ως παίκτης-προπονητής.
Εν συνεχεία, ο Δοντάς μετακόμισε στις ΗΠΑ, εργάστηκε και παράλληλα έπαιζε ποδόσφαιρο. Το πιο σημαντικό, όμως, ήταν ότι στην άλλη άκρη του Ατλαντικού βίωσε το μοναδικό συναίσθημα της πατρότητας, προτού επιστρέψει αργότερα με την οικογένειά του στην Ελλάδα.
Ειδική μνεία θα πρέπει να γίνει στην παρουσία του στην Εθνική Ανδρών. Ο Χρήστος Αρχοντίδης τον κάλεσε τον Μάρτιο του 1982 για τα φιλικά παιχνίδια με τη Σοβιετική Ένωση (ήττα 0-2 στο γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας) και με την Τσεχοσλοβακία (ήττα 2-1 στο Velký Strahovský). Συμμετείχε επίσης στα φιλικά ματς με Ολλανδία (ήττα 1-0 στο Philips Stadion) και με Κύπρο (νίκη 1-0 στους «Ζωσιμάδες»).
Η πέμπτη και τελευταία του εμφάνιση καταγράφηκε στις 30 Μαρτίου 1983, όταν πέρασε ως αλλαγή στο 75’ αντί του Τάσου Μητρόπουλου και συνέβαλε στο θρυλικό 0-0 με την Αγγλία στο «Γουέμπλεϊ», στο πλαίσιο της προκριματικής φάσης του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 1984.
Αξίζει να σημειωθεί ότι έκανε τις 3 από τις 5 συμμετοχές ως παίκτης του Απόλλωνα. Πολλοί πίστεψαν ότι θα φορέσει αρκετές φορές τη φανέλα με το εθνόσημο, όμως, αυτό δεν συνέβη. Σίγουρα ένας από τους λόγους ήταν ο μεγάλος ανταγωνισμός. Ας μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα ανέκαθεν παρήγαγε αμυντικούς. Εντούτοις, δημοσιογράφοι της εποχής υποστηρίζουν ότι θα έπρεπε να πάρει περισσότερες ευκαιρίες.
Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, δεν υπάρχει πιο βαρύτιμο τρόπαιο από την αναγνώριση της αξίας του χαρακτήρα και, δευτερευόντως, την αγωνιστική. Γι’ αυτό το Sport–Retro.gr θέλησε να τιμήσει τον Γιάννη Δοντά. Το ελληνικό ποδόσφαιρο έχασε ένα από τα καλύτερα παιδιά του.
Ποδόσφαιρο
Πορτοκαλί και άλλα