Champions League, Europa League… Στις 15 Ιουνίου 1954 άρχισαν όλα

Αν υπάρχει μία ημερομηνία ορόσημο για τους λάτρεις του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου, τότε αναμφίβολα αυτή είναι η 15η Ιουνίου.

Όλοι όσοι περνούν τους κρύους χειμώνες με Champions League και Europa League, ενώ ανά 4 χρόνια μεταφέρονται από τους αναπαυτικούς καναπέδες στις καρέκλες της βεράντας για τα ματς του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος θα πρέπει να γνωρίζουν από πού άρχισαν όλα.

Σαν σήμερα (15 Ιουνίου) πριν από 63 χρόνια ιδρύθηκε η UEFA και το Sport-Retro.gr επικεντρώνεται στην αφετηρία και τις πρώτες διοργανώσεις της «γηραιάς ηπείρου».

Ανοικοδόμηση με ποδόσφαιρο

Η ολοκλήρωση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βρήκε την πλειοψηφία των κατοίκων της Γης να μετρά πληγές, θύματα και καταστροφές.

Η συμφωνία του ΝΑΤΟ αποτέλεσε ένα πρώτο δειλό ξεκίνημα για τον πλανήτη, προκειμένου να αναπτυχθούν οι συνεργασίες μεταξύ των κρατών και, κυρίως, να εξαλειφθούν οι ακραίες κοινωνικοπολιτικές τάσεις που προκάλεσαν τόσα δεινά.

Γενικότερα, η δεκαετία 1945-1955 συνδυάστηκε με τη δημιουργία κάθε λογής… Union, δηλαδή Ενώσεων που αφορούσαν συμπράξεις χωρών για ένα καλύτερο αύριο σε όλους τους τομείς.

Μία τέτοια Union (of European Football Associations για την ακρίβεια) έμελλε να αλλάξει την Ιστορία του ποδοσφαίρου και όχι μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Οι ρίζες είχαν μπει από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 από τους Οτορίνο Μπαράσι, Ανρί Ντελονέ και Γιοσέ Κραχάι, δηλαδή τον πρόεδρο της ιταλικής και τους γενικούς γραμματείς της γαλλικής και της βελγικής ομοσπονδίας αντίστοιχα.

Οι τρεις οραματιστές αφουγκράστηκαν τη «δίψα» των ποδοσφαιρόφιλων, οι οποίοι δεν ικανοποιούνταν μόνο με το Παγκόσμιο Κύπελλο και τους Ολυμπιακούς Αγώνες, δεδομένου ότι διεξάγονταν ανά 4 χρόνια.

Τους πρώτους μήνες του 1952 οι Μπαράσι, Ντελονέ, Κραχάι εξωτερίκευαν την ιδέα τους μέσω διαφόρων συγκεντρώσεων και η ανταπόκριση που βρήκαν τους βοήθησε να συνεχίσουν την προσπάθειά τους.

Μεταξύ των υποστηρικτών του εγχειρήματος ήταν ο Ερνστ Τόμεν (πρόεδρος ελβετικής ομοσπονδίας), ο Σερ Στάνλεϊ Ρους (γενικός γραμματέας της αγγλικής ομοσπονδίας) και ο Πέκο Μπάουβενς (πρόεδρος της γερμανικής ομοσπονδίας).

Γέννηση την παραμονή του Μουντιάλ

Έναν χρόνο αργότερα, το 1953, εγκρίθηκε η δημιουργία μιας ευρωπαϊκής συνομοσπονδίας σε έκτακτο συνέδριο που όρισε η FIFA στο Παρίσι.

Λίγους μήνες αργότερα, οι εκπρόσωποι περίπου 20 χωρών συναντήθηκαν στη γαλλική πρωτεύουσα, προκειμένου να συνομιλήσουν για τους κανονισμούς του εγχειρήματος.

Στο νέο αυτό πανευρωπαϊκό ραντεβού προέδρευσε ο Μπαράσι, ο Ντελονέ ενήργησε ως γραμματέας και διερμηνέας, ενώ η απόφαση που πάρθηκε ήταν να σταλούν ερωτηματολόγια σε όλες τις ομοσπονδίες της «γηραιάς ηπείρου».

Έπειτα από σειρά διεργασιών σε όλα τα επίπεδα, οι εμπλεκόμενοι όρισαν την τελευταία και πιο καθοριστική συνάντηση για τις 15 Ιουνίου 1954 στο ξενοδοχείο «Euler» της Βασιλείας.

Επί ελβετικού εδάφους πάρθηκε η τελική απόφαση για την ίδρυση της UEFA, παραμονές της έναρξης του Παγκοσμίου Κυπέλλου, το οποίο θα διεξαγόταν στην ίδια χώρα και που, παραδόξως, θα κατακτούσε μία εκ των ηττημένων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου: η Γερμανία.

Συνολικά 28 ομοσπονδίες συμμετείχαν στη συνεδρίαση, η οποία άρχισε χωρίς την… καθυστερημένη Ελλάδα (ο εκπρόσωπος ή οι εκπρόσωποι έφτασαν κατά τη διάρκεια και όχι πριν).

Επιπλέον, η Τσεχοσλοβακία εκπροσώπησε τη Ρουμανία, επειδή οι εκπρόσωποί της δεν κατάφεραν να αποκτήσουν βίζα, ενώ η Αγγλία έπραξε αναλόγως με την Ουαλία.

Το πρώτο ανακοινωθέν: «Οι ευρωπαϊκές εθνικές ομοσπονδίες αποφασίζουν οριστικά τη σύσταση ενός γκρουπ, υπό μία μορφή που θα καθοριστεί. Η συνέλευση αποφασίζει να ορίσει μία επιτροπή που θα εκπροσωπεί αυτό το γκρουπ.

Σε συνεργασία με την προηγούμενη επιτροπή, η νέα επιτροπή θα είναι επιφορτισμένη για τον καταρτισμό καταστατικού και κανονισμών, εμπνευσμένα από τα σχέδια που υποβλήθηκαν σε προηγούμενο στάδιο, και την παρουσίασή τους στην επόμενη Γενική Συνέλευση».

Απορρίφθηκε το «Entente européenne»

Ο Ανρί Ντελονέ, ο Γιοσέ Κραχάι, ο Γιόζεφ Γκέρε (Αυστρία), ο Σερ Τζορτζ Γκρέιαμ (Σκωτία), ο Έμπε Σβαρτς (Δανία) και ο Γκούσταβ Σέμπες (Ουγγαρία) ήταν οι έξι που συνέθεσαν την επιτροπή.

Μία εβδομάδα αργότερα, αυτή τη φορά στη Βέρνη, εξελέγη προεδρείο (Ντελονέ, Σβαρτς, Γκέρε), το οποίο κλήθηκε να υποβάλλει τα σχέδια για τους κανονισμούς στις ομοσπονδίες.

Το διήμερο 29 και 30 Οκτωβρίου του ιδίου έτους, στην Κοπεγχάγη, η επιτροπή πρότεινε ως όνομα το «European Football Associations» στα αγγλικά και το «Union des Associations Européennes de Football» στα γαλλικά.

Κατά συνέπεια, μία πρώτη πρόταση που είχε πέσει στο τραπέζι και ανέφερε τη φράση «Entente européenne» δεν απέκτησε επίσημη υπόσταση, ενδεχομένως επειδή η λέξη «Entente» είχε ταυτιστεί με τη μία από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Το σχέδιο του καταστατικού όρισε την ετήσια συνδρομή μέλους σε 250 ελβετικά φράγκα και προέβλεπε διεξαγωγή ετήσιας συνέλευσης, καθιέρωση μιας ψήφου ανά ένωση και 8μελή καταρτισμό της εκτελεστικής επιτροπής.

Επίσης, αποφασίστηκε ότι οι ομοσπονδίες δεν θα είναι υποχρεωμένες να λειτουργούν σύμφωνα με τις αποφάσεις της UEFA, η οποία θα είχε απλά ρόλο συμβουλευτικό, με εξαίρεση φυσικά τα θέματα που αφορούσαν στις εκλογές τόσο εκείνης όσο και της FIFA.

Οι στόχοι που καθορίστηκαν ήταν οι εξής: H υιοθέτηση κοινής στάσης απέναντι στη FIFA, ο ορισμός εκπροσώπων στη FIFA, η διεξαγωγή μιας ευρωπαϊκής διοργάνωσης ανά 4 χρόνια και η εξέταση όλων των ζητημάτων που σχετίζονται με το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο.

Ο θάνατος του Ντελονέ και η ελληνική παρουσία

Έπειτα από τη συνάντηση στη Δανία, ο Αντί Ντελονέ συνέγραψε ένα άρθρο με τίτλο «Μπορούμε να χτίσουμε μία ποδοσφαιρική Ευρώπη;», όπου κατά κύριο λόγο εξέφραζε την αισιοδοξία του για όσα είχαν αποφασιστεί και προταθεί μέχρι στιγμής.

Ο Γάλλος παράγοντας επεσήμαινε ότι βασικός στόχος θα έπρεπε να είναι η δημιουργία μιας διοργάνωσης, η οποία δεν θα αύξανε σε μεγάλο βαθμό τους διεθνείς αγώνες και δεν θα έβλαπτε το Παγκόσμιο Κύπελλο.

Δυστυχώς, ο πρώτος γενικός γραμματέας της UEFA δεν πρόλαβε να γευθεί τους καρπούς των προσπαθειών του ιδίου και των υπολοίπων, καθώς πέθανε στις 9 Νοεμβρίου 1955 και τον διαδέχθηκε ο γιος του Πιέρ.

Λίγους μήνες πριν από τον χαμό του Γάλλου παράγοντα και συγκεκριμένα στις 2 Μαρτίου 1955, είχε πραγματοποιηθεί το εναρκτήριο συνέδριο της νεοσύστατης ομοσπονδίας στη Βιέννη.

Κατά τη διάρκεια αυτής της συνάντησης αποφασίστηκε η αύξηση των μελών της εκτελεστικής επιτροπής από 6 σε 8, με την ένταξη των Μπάουβενς και Κωνσταντίνου Κωνσταντάρα.

Επιπλέον, ο Άλφρεντ Φρέι αντικατέστησε τον συμπατριώτη του Γκέρε, ο οποίος απεβίωσε στις 28 Δεκεμβρίου 1954 σε ηλικία 58 ετών (σ.σ. ο γιος του Χάιντς διετέλεσε επίσης πρόεδρος στην αυστριακή ομοσπονδία).

Η ατζέντα της συνάντησης περιελάμβανε τηλεοπτικά, εύρεση ημερομηνιών και διοργανώσεις, ενώ παράλληλα εγκρίθηκε και τέθηκε σε ισχύ το πρώτο επίσημο καταστατικό της UEFA.

Πενήντα χρόνια μετά την ίδρυση της FIFA, μία άλλη ομοσπονδία, πιο περιορισμένη σε μέλη αλλά αρκετά ισχυρή, έκανε την εμφάνισή της και ετοιμαζόταν να αλλάζει την Ιστορία του ποδοσφαίρου.

Οι πρώτες διοργανώσεις

Τα στελέχη του νέου εγχειρήματος αρχικά υποστήριξαν ότι θα ήταν λίγο βιαστικό να εκπονηθεί πλάνο για τη διεξαγωγή μιας διοργάνωσης εθνικών ομάδων και ζήτησαν περαιτέρω έρευνα επί τούτου.

Στο μεταξύ, η γαλλική εφημερίδα «L’ Equipe» είχε υποβάλλει ένα σχέδιο για τη δημιουργία διασυλλογικής διοργάνωσης, το οποίο επίσης δεν συγκίνησε άμεσα τους εγγεγραμμένους στα μητρώα της UEFA.

Τελικά έναν μήνα μετά το συνέδριο της Βιέννης ιδρύθηκε το European Champion Clubs’ Cup, το περίφημο Κύπελλο Πρωταθλητριών που μερικές δεκαετίες αργότερα θα μετατρεπόταν στο «αστεράτο» Champions League.

Όσον αφορά στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα μεταξύ εθνικών ομάδων, η απόφαση για τη δημιουργία του πάρθηκε το 1958, έπειτα από 2 χρόνια ενδελεχούς έρευνας, ενώ το 1956 πήρε το χρίσμα από τη FIFA για τη διεξαγωγή του International Youth Tournament.

Σταδιακά, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960, εισήχθησαν και επιτροπές εμπειρογνωμόνων, οι οποίες καλούνταν να βρουν λύσεις στα προβλήματα που προέκυπταν.

Επί των ημερών του Έμπε Σβαρτς, η UEFA επεκτάθηκε σε πολλές δραστηριότητες και τον Απρίλιο του 1962 η προεδρία πέρασε στα χέρια του Γκούσταβ Βίντερκερ.

Ελβετός ήταν από την Πρωταπριλιά του 1960 και ο γενικός γραμματέας, καθώς ο Χανς Μπάνγκερτερ είχε διαδεχθεί τον Πιέρ Ντελονέ, σε μία θέση που θα «στρογγυλοκαθόταν» για σχεδόν τρεις δεκαετίες.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 δημιουργήθηκε το UEFA Cup Winners’ Cup (αργότερα μετονομάστηκε σε European Cup Winners’ Cup), το οποίο δεν ήταν άλλο από το Κύπελλο Κυπελλούχων, ενώ την ίδια περίοδο πήρε σάρκα και οστά το European/South American Cup (=Διηπειρωτικό Κύπελλο – ιδέα του Ντελονέ που υλοποιήθηκε μετά θάνατον).

Η εκτόξευση

Εκτός από τη διεξαγωγή των πρώτων διοργανώσεων (σ.σ. το 1955 άρχισε το Κύπελλο Πρωταθλητριών, ενώ το 1960 το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα, το Κύπελλο Κυπελλούχων και το Διηπειρωτικό Κύπελλο), η UEFA άρχισε να γιγαντώνεται σε όλους τους τομείς.

Σεμινάρια για προπονητές και διαιτητές, συνέδρια για προέδρους και γενικούς γραμματείς των εθνικών ομοσπονδιών, πιο συμφέρουσες συμφωνίες με τα Μέσα Ενημέρωσης και τους ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς… Μερικά από τα μέτωπα που εκτόξευσαν την UEFA.

Επίσης, δόθηκε μεγάλη έμφαση στην ανάπτυξη νεαρών ποδοσφαιριστών και, μάλιστα, άρχισε διοργάνωση για παίκτες κάτω των 23 ετών (τότε ονομαζόταν Under 23 Challenge Cup).

Το Inter-Cities’ Fairs Cup (=Κύπελλο Εκθέσεων) μετατράπηκε σε UEFA Cup το 1971, ενώ τον Ιανουάριο του 1973 πραγματοποιήθηκε το πρώτο Ευρωπαϊκό Σούπερ Καπ μεταξύ του κατόχου του Κυπέλλου Πρωταθλητριών (Άγιαξ) και του νικητή του Κυπέλλου Κυπελλούχων (Ρέιντζερς).

Στις 7 Ιουλίου 1972 πέθανε ξαφνικά ο πρόεδρος Βίντερκερ και από τις 15 Μαρτίου 1973 τον διαδέχθηκε ο Αρτέμιο Φράνκι, επί των ημερών του οποίου αποφασίστηκε η αύξηση των συμμετεχόντων στην τελική φάση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος από 4 σε 8 ομάδες (το ξεκίνημα έγινε το 1980 με την παρουσία και την Εθνικής Ελλάδας).

Παράλληλα, εν έτει 1972 τα πειθαρχικά όργανα διαχωρίστηκαν από τους υπόλοιπους διοικούντες και υιοθετήθηκαν συγκεκριμένοι κανονισμοί για όλες τις διοργανώσεις της UEFA, ενώ το 1976 εκδόθηκαν δεσμευτικές συστάσεις για τη διατήρηση της τάξης στα γήπεδα.

Το ξεκίνημα της δεκαετίας του 1980 συνδυάστηκε με τη δημιουργία τουρνουά Κ18 και Κ16, σε μία περίοδο που πραγματοποιήθηκε και η πρώτη εθνική διοργάνωση για Γυναίκες (το 1982).

Η συνέχεια είναι λίγο-πολύ γνωστή…

 

*Στην κεντρική φωτογραφία οι οραματιστές της UEFA