Σαν Σίρο, 12 Μαΐου 1965: Ένα μέρος και μια ημερομηνία που παραμένουν ριζωμένα στη συνείδηση των φιλάθλων της Λίβερπουλ και, όπως συνηθίζουν να λένε, στοιχειώνουν τον Μπιλ Σάνκλι στον τάφο του.
Οι «κόκκινοι» παρατάχθηκαν στο ιταλικό στάδιο, προκειμένου να υπερασπιστούν το 3-1 του «Άνφιλντ» επί της Ίντερ, στο πλαίσιο της ημιτελικής φάσης του Κυπέλλου Πρωταθλητριών.
Το Sport-Retro.gr καταγράφει όλα όσα συνέβησαν στον επαναληπτικό του Μιλάνου, όπου η κάτοχος του τίτλου υπερασπίστηκε με επιτυχία το στέμμα της, έφτασε στην ανατροπή με το «καθαρό» 3-0 και προκρίθηκε στον τελικό.
Χοσέ Μαρία Ορτίθ ντε Μεντιμπίλ
Πιθανότατα αυτό το όνομα να μην σας λέει τίποτα, εκτός αν είστε θερμός υποστηρικτής της Ίντερ, της Λίβερπουλ ή της… Ρεάλ Μαδρίτης.
Τι σχέση έχουν οι «μερένγκες» με τον επαναληπτικό μεταξύ των «νερατζούρι» και των «κόκκινων»; Μα, ο συγκεκριμένος διαιτητής που ορίστηκε να τον διευθύνει.
Ο Ορτίθ γεννήθηκε στις 11 Αυγούστου 1926 στη Χώρα των Βάσκων, όμως αυτό δεν τον εμπόδισε να γίνει ο… αγαπημένος διαιτητής της Ρεάλ Μαδρίτης επί Φράνκο.
«Εκείνη την εποχή, οι σύλλογοι έστελναν στην επιτροπή λίστα με τους προτιμώμενους διαιτητές. Στο Νο1 της Μπαρτσελόνα ήμουν εγώ και όπως ήταν φυσιολογικό, στους ορισμούς είχα το προβάδισμα.
Η Μπαρτσελόνα κέρδισε πολλά παιχνίδια με μένα, γιατί είχε καλύτερη ομάδα. Ήταν λογικό. Εάν ψάξετε, ο Χοσέ Μαρτία Ορτίθ σφύριξε πολλά παιχνίδια της Ρεάλ επειδή ήταν το δικό της Νο1 στη λίστα και πάντοτε κέρδιζε μαζί του. Μου μοιάζει φυσιολογικό».
Η παραπάνω δήλωση ανήκει στον διαιτητή Αντόνιο Ρίγο Σουρέδα, ο οποίος συγκέντρωσε τα φώτα πάνω του στον τελικό του Copa del Generalísimo (λέγε με Copa del Rey) του 1968 μεταξύ της Ρεάλ Μαδρίτης και της Μπαρτσελόνα.
Αν θεωρείτε ότι υπάρχει δόση υπερβολής, τότε αυτή η φωτογραφία θα σας πείσει ότι η εκτίμηση των υποστηρικτών των «μερένγκες» προς τον Βάσκο διαιτητή ήταν κάπως… υπερβολική.Τραβήχτηκε στις 28 Μαΐου 1969 μετά το τέλος του τελικού Κυπέλλου Πρωταθλητριών μεταξύ της Μίλαν και του Άγιαξ που διεξήχθη στο «Σαντιάγκο Μπερναμπέου».
Οι φίλοι της Ρεάλ σηκώνουν στα χέρια τους τον Χοσέ Μαρία Ορτίθ ντε Μεντιμπίλ, ο οποίος δείχνει να το απολαμβάνει.
«Μωβ καπνογόνα»
Πίσω στις 12 Μαΐου 1965, η Ίντερ καλείτο να ανατρέψει το 1-3 του «Άνφιλντ» και να πάρει το εισιτήριο στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών για δεύτερη διαδοχική χρονιά (το 1964 είχε επικρατήσει 3-1 της Ρεάλ του «αγαπημένου» της Ορτίθ.
Η Λίβερπουλ, από την πλευρά της, δεν θα μπορούσε να περιμένει ιδανικότερο σενάριο από την πρόκριση που θα διεξαγόταν στο ίδιο στάδιο, δεδομένου ότι διένυε την παρθενική της παρουσία στη διοργάνωση.
Ο Σάνκλι, πάντως, δεν συμπεριφερόταν σαν πρωτάρης – τουναντίον απέδειξε ότι γνωρίζει να παίζει καλά το mind game, στο περιθώριο των αναμετρήσεων με την Άντερλεχτ στον 1ο γύρο.
Πριν από τη σειρά o αείμνηστος τεχνικός είχε χαρακτηρίσει «σκουπίδια» τους Βέλγους και στη συνέχεια, αφού η Λίβερπουλ επικράτησε 3-0 στο πρώτο ματς του «Άνφιλντ», αναγνώρισε ότι συγκαταλέγονται στις κορυφαίες ομάδες της Ευρώπης.
Άλλο όμως η Άντερλεχτ και άλλο η Ίντερ μπροστά στο θερμό κοινό των 90.000 φιλάθλων που ενίοτε ξεπερνούσε τα όρια.
«Μωβ καπνογόνα προσγειώθηκαν στα σκαλιά μπροστά μας και τα ρούχα του Μπομπ Πέισλι είχαν καλυφθεί με καπνούς», θυμάται ο Σάνκλι στη βιογραφία του.
Τρεις ημέρες πριν από το πρώτο παιχνίδι με την Ίντερ, η Λίβερπουλ είχε εξασφαλίσει το FA Cup χάρη στο 2-1 επί της Λιντς στον τελικό, ωστόσο ο προπονητής και οι παίκτες της γνώριζαν ότι ο επαναληπτικός της 12ης Μαΐου 1965 θα ήταν ακόμη πιο δύσκολος.
Το κλίμα είχε ούτως ή άλλως γίνει βαρύ για τους Άγγλους καθώς εκπρόσωποι του μιλανέζικου Τύπου είχαν κατά κάποιο τρόπο προσβληθεί κατά την παρουσία τους στα επινίκια του «Άνφιλντ» για την κατάκτηση του Κυπέλλου, εξ ου και ο χαρακτηρισμός «ζώα» που απέδωσαν στους φίλους των «κόκκινων».
Οι επίμαχες φάσεις
Ο επαναληπτικός στο Μιλάνο άρχισε και, σύμφωνα με τους παίκτες της αγγλικής ομάδας, ο διαιτητής μεροληπτούσε υπέρ της Ίντερ από τα πρώτα λεπτά.
«Δεν μας έδινε τίποτα. Ούτε ένα πλάγιο ή ένα φάουλ. Ήταν τόσο προφανές. Απλά δεν μπορούσαμε να πάρουμε την μπάλα», θυμάται ο Ίαν Σεντ Τζον.
Η Ίντερ άνοιξε το σκορ στο 9ο λεπτό με απευθείας εκτέλεση φάουλ του Μάριο Κόρσο και σύμφωνα με την ιστοσελίδα independent.co.uk θα έπρεπε να δοθεί έμμεσο.
Η αλήθεια είναι ότι στο video του αγώνα δεν φαίνεται τίποτα το μεμπτό, παρά μόνο οι διαμαρτυρίες των «κόκκινων» για τον καταλογισμό της παράβασης.
Δύο λεπτά αργότερα ο Λόρενς ανέκοψε την πορεία του Χοακίν Πεϊρό, ο οποίος σηκώθηκε, κινήθηκε αθόρυβα στην πλάτη του τερματοφύλακα, του απέσπασε την μπάλα τη στιγμή που την «μπιστούσε» και προ κενής εστίας έδωσε σκορ πρόκρισης στην Ίντερ.
Ούτε τώρα φαίνεται ότι υπάρχει παράβαση, αν και οι «κόκκινοι» περικύκλωσαν με απειλητικές διαθέσεις τον Ισπανό διαιτητή.
Ορισμένοι υποστήριξαν ότι ένας εκ των βοηθών είχε σηκώσει το σημαιάκι του αλλά αγνοήθηκε από τον Ορτίθ, όμως η αλήθεια είναι ότι ακόμη και οι Βρετανοί δημοσιογράφοι χαρακτήρισαν «εφησυχασμένο» τον Λόρενς στην επίμαχη φάση.
Μερικά λεπτά αργότερα ο Σεντ Τζον έστειλε την μπάλα στα δίχτυα των γηπεδούχων, αλλά ορθώς δεν χρίστηκε σκόρερ, επειδή είχε χρησιμοποιήσει το χέρι του για να αποσπάσει την μπάλα.
«Θυμάμαι μόνο να μπαίνω στην περιοχή και να στέλνω την μπάλα στα δίχτυα. Δεν γνωρίζω ποια ήταν η παράβαση που είχε δοθεί», ανέφερε αργότερα ο επίδοξος σκόρερ (είτε ψεύδεται είτε πραγματικά δεν θυμάται).
Επιπροσθέτως, ο Σεντ Τζον υπαινίχθηκε ότι ο Ορτίθ απέφευγε να κοιτάζει κατάματα τους «κόκκινους» λέγοντας: «Πραγματικά δεν θυμάμαι να είδα καθαρά στα μάτια τον διαιτητή εκείνης της βραδιάς».
Η ακραία σκέψη του Σμιθ
Κατά τη διάρκεια των διαμαρτυριών, ο Τόμι Σμιθ υποστήριξε ότι υπέπεσε στα εξής λάθη: «Τον χτύπησα στον αριστερό αστράγαλο, αλλά συνέχισε να περπατάει, όπως έκανε και όταν τον φώναζα ‘μπάσταρδο’. Μετά το δεύτερο γκολ τον τραβούσα, αλλά έφευγε».
Ο άσος της Λίβερπουλ αναφέρθηκε στην ύπαρξη ενός μπουκαλιού που έπεσε από την εξέδρα: «Πάντα έλεγα ότι αν τον είχε χτυπήσει και τον είχε αφήσει αναίσθητο, ενδεχομένως να γινόταν κάποια έρευνα σχετικά με όλα όσα συνέβησαν εκείνη τη νύχτα».
Εντούτοις, οι τελευταίες λέξεις της προηγούμενης παραγράφου ταυτίζονται με όσα έγραψε ο δημοσιογράφος Χόρας Γέιτς, ο οποίος πάντως για τη φάση του δευτέρου γκολ πέταξε το… μπαλάκι στον Λόρενς και όχι στον Ορτίθ.
«Αυτός ο διαιτητής ξεκάθαρα τιμώρησε τη Λίβερπουλ», έγραψε χαρακτηριστικά, χωρίς ωστόσο να δικαιώνεται, τουλάχιστον ως προς τη λέξη «ξεκάθαρα».
Ο Σάνκλι δήλωνε σίγουρος ότι ο Παϊρό είχε κάνει φάουλ στον Λόρενς, εν αντιθέσει με τον επιμελητή του μουσείου των «κόκκινων» Στέφεν Νταν, ο οποίος αργότερα σχολίασε: «Πρέπει να κοιτάξεις πίσω και να αφήσεις τα πάθη να εξασθενίσουν.
Το κλέψιμο της μπάλας ήταν πονηρό, αλλά εκείνη την εποχή δεν συνιστούσε παράβαση. Πιο ύποπτη ήταν η απευθείας εκτέλεση φάουλ στο πρώτο γκολ».
Τα βρετανικά δημοσιεύματα στάθηκαν στις «ζαβολιές» της Ίντερ και το θερμό κοινό, ενώ ο Μάικλ Τσάρτερς της «Liverpool Daily Post» έκανε λόγο για «χρονοβόρους, προσποιητούς τραυματισμούς και συνεχείς πάσες προς τα πίσω».
«Είναι προφανές ότι δεν θα αφήσουν ποτέ μια βρετανική ομάδα να κατακτήσει το Κύπελλο Πρωταθλητριών», υποστήριζε με παράπονο στην ίδια εφημερίδα ένας αντιπρόεδρος της ομάδας.
«Sudditanza»
Η συγκεκριμένη λέξη σημαίνει «υποταγή» και στο ιταλικό ποδόσφαιρο συνδέθηκε με την πίεση που ασκούσαν οι «νερατζούρι» στους διαιτητές για να «στήσουν» τους αγώνες που επιθυμούσαν.
Το βασικό γρανάζι αυτής της ιστορίας ονομαζόταν Ντέζο Σόλτι, ένας Ούγγρος πρόσφυγας που δεν είχε επίσημο πόστο στην Ίντερ, αλλά μετέφερε στους άνδρες με τα μαύρα τις εντολές του ιδιοκτήτη Άντζελο Μοράτι.
Έναν χρόνο νωρίτερα η Ντόρτμουντ αδικήθηκε στον επαναληπτικό της ημιτελικής φάσης του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, ενώ το 1966 ο επόπτης Γκιόργκι Βάντας παραδέχθηκε ότι του προσέφεραν χρήματα που αντιστοιχούσαν με την αγορά… πέντε αυτοκινήτων μάρκας Mercedes για να «στηρίξει» την ιταλική ομάδα στον τελικό κόντρα στη Ρεάλ Μαδρίτης.
Προς τιμήν του, ο Ούγγρος αρνήθηκε την πρόταση, δεν εμφανίστηκε ποτέ ξανά σε ευρωπαϊκό ματς και οι «μερένγκες» κατέκτησαν το τελευταίο τους τρόπαιο μέχρι το 1998.
Ποτέ δεν αποδείχθηκε ότι ο Ορτίθ εξαγοράστηκε από την Ίντερ, αν και ο ιστορικός του ποδοσφαίρου Μαρκ Μπούσελ έχει αναρωτηθεί πολύ εύστοχα: «Γιατί δεν είχε αποβάλει τον Σμιθ στο τέλος του αγώνα; Νομίζω ότι το ματς έχει στοιχεία δωροδοκίας».
Το θετικό για τη Λίβερπουλ ήταν ότι το ματς του Μιλάνου την έκανε πιο σκληρόπετση, όπως υποστήριξε πολλά χρόνια αργότερα ο Νταν, ο προαναφερθείς επιμελητής του μουσείου.
«Ο Σάνκλι και ο Πέισλι είπαν μετά ότι στην Ευρώπη πρέπει να είσαι πονηρός. Με πέντε Κύπελλα Πρωταθλητριών μέχρι τώρα μπορείς να πεις ότι ο σύλλογος έμαθε. Όταν η Λίβερπουλ ευημερούσε, η Ίντερ δεν κατακτούσε τίποτα στην Ευρώπη», ήταν τα λόγια του.
Διαβάστε ακόμη:
Η δωροδοκία της Ρόμα για την πρόκριση στον τελικό του 1984
Ντοκουμέντο: Το scouting report της Λίβερπουλ για τον τελικό του 1984 με τη Ρόμα!
Οι «στημένοι» αγώνες του 1964 και ο ισόβιος αποκλεισμός του Τόνι Κέι
Ο μοναδικός τελικός που έγινε Παρασκευή και η προσπάθεια συγκάλυψης του Τσερνόμπιλ
Το πρώτο καταγεγραμμένο «στημένο» ματς ήταν ένα Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ-Λίβερπουλ του 1915!