Η Βραζιλία που εξαφάνισε το jogo bonito και κατέκτησε Copa América και μετά Παγκόσμιο Κύπελλο

Στις 16 Ιουλίου 1989, η Βραζιλία κατέκτησε για πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια το Copa América και για πρώτη φορά μετά από 19 χρόνια ένα σημαντικό διεθνές τρόπαιο. Η κατάκτηση αυτή είναι ίσως η πιο σημαντική στην ιστορία της, παρότι είχε ήδη τρία μουντιαλικά τρόπαια και άλλα τόσα Copa América στις προθήκες της.

Με αυτήν την κατάκτηση, η “σελεσάο” αποδέχθηκε ότι το “jogo bonito” είχε… πεθάνει και ότι ακόμα και εκείνη, η υπέρμαχος του ποδοσφαιρικού θεάματος, έπρεπε να κάνει θυσίες στον βωμό της σκοπιμότητας. Και τις έκανε έχοντας στο ρόστερ της παίκτες όπως ο Μπεμπέτο και ο Ρομάριο.

Ήταν η “φουρνιά” που άλλαξε τα δεδομένα στη χώρα και στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο, η οποία πέντε χρόνια αργότερα, με την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1994, απέδειξε ότι η επιλογή ήταν σωστή.

Διοργάνωσε Copa América για την… κατάρα

Στα μέσα της δεκαετίας του ’80, η CONMEBOL, η ποδοσφαιρική συνομοσπονδία της Νότιας Αμερικής, αποφάσισε να μεταβάλει τη συχνότητα διεξαγωγής της κορυφαίας διοργάνωσής της, του Copa América. Από ετήσιο τουρνουά χωρίς να υπάρχει οικοδέσποινα και με διπλά παιχνίδια, ο θεσμός πλέον θα διεξαγόταν κάθε δύο έτη και όλα τα παιχνίδια θα πραγματοποιούνταν στην ίδια χώρα.

Το 1987 ήταν το πρώτο τουρνουά με τη νέα μορφή και λόγω αλφαβητικής υπεροχής, η Αργεντινή ανέλαβε την τιμή να κάνει την αρχή με τα νέα δεδομένα. Η αποστολή στέφθηκε με αποτυχία, αφού υπήρξαν πολλά οργανωτικά προβλήματα, ενώ ακόμα και ο τρόπος διεξαγωγής ήταν αποθαρρυντικός για το κοινό. Το σύστημα με τρεις ομίλους των τριών ομάδων και την κάτοχο Ουρουγουάη να προκρίνεται απευθείας στα ημιτελικά, δεν προσέλκυσε το ενδιαφέρον των φιλάθλων.

Τα θέματα του Sport-Retro.gr για τη Βραζιλία

Η “σελέστε”, πάντως, με τον Ένσο Φρανσέσκολι ξανά ηγέτη και τον Ρουμπέν Σόσα να συνεπικουρεί, διατήρησε το στέμμα της πρωταθλήτριας Νότιας Αμερικής, φτάνοντας τα 13 τρόπαια και αφήνοντας πίσω για πρώτη φορά τη μεγάλη αντίπαλό της Αργεντινή με 12. Παρότι η “αλμπισελέστε” είχε στις τάξεις της τον Ντιέγκο Μαραντόνα και ήταν πρωταθλήτρια κόσμου, περίμενε από το 1959 και το Copa América που διοργάνωσε η ίδια για να πανηγυρίσει το ηπειρωτικό τρόπαιο, όμως αυτή δεν ήταν η χειρότερη περίπτωση που υπήρχε στη Νότια Αμερική.

Η Βραζιλία, η τρεις φορές πρωταθλήτρια κόσμου, είχε πανηγυρίσει τελευταία φορά Copa América το 1949. Το τρόπαιο εκείνο ήταν μόλις το 3ο στην ιστορία της και όπως και τα προηγούμενα δύο (1919, 1922) χρειάστηκε να είναι διοργανώτρια για να το κατακτήσει. Για τέσσερις δεκαετίες, η “σελεσάο” δεν μπορούσε να ανέβει στην κορυφή του ποδοσφαίρου της Νότιας Αμερικής, παρότι ανέβηκε τρεις φορές στην κορυφή του κόσμου.

Επέλεξαν ίδιο σύστημα με το “Μαρακανάσο”

Ίσως γι’ αυτό η ανάληψη του τουρνουά το 1989 να προκάλεσε κύμα ενθουσιασμού στη χώρα. Έχοντας ήδη το 3/3 στον θεσμό, θα μπορούσε η λύση για να σπάσει η “κατάρα” να είναι αυτή, η διοργάνωση του Copa América. Μόνο που για κάποιον περίεργο λόγο, οι Βραζιλιάνοι διοργανωτές φάνηκε να βάζουν τρικλοποδιά στον εαυτό τους, όταν αποκάλυψαν το σύστημα διεξαγωγής.

Στην προσπάθειά τους να γίνει πιο ελκυστικό το προϊόν, η 1η φάση θα διεξαγόταν σε δύο ομίλους των πέντε ομάδων, που θα έδιναν μονούς αγώνες. Η 2η φάση θα διεξαγόταν με τους δύο πρωτοπόρους των δύο ομίλων, που θα τοποθετούνταν σε νέο όμιλο, τον τελικό όμιλο, από τον οποίο πρωταθλήτρια θα στεφόταν η εθνική ομάδα με τους περισσότερους βαθμούς.

Την τελευταία φορά που η Βραζιλία φιλοξένησε μεγάλη ποδοσφαιρική διοργάνωση εθνικών ομάδων ο τρόπος διεξαγωγής ήταν ίδιος και η διοργάνωση ολοκληρώθηκε με αυτοκτονίες φιλάθλων των οικοδεσποτών. Ίσως σε ακόμα μία προσπάθεια να “ξορκίσουν” το κακό, οι Βραζιλιάνοι θεώρησαν ότι έπρεπε να υιοθετήσουν το σύστημα του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1950 και να νικήσουν και αυτά τα φαντάσματα που τους κατέτρυχαν όλες αυτές τις δεκαετίες.

Με τον “φευγάτο” Μαραντόνα η Αργεντινή

Η διοργάνωση ήταν προγραμματισμένο να αρχίσει την 1η Ιουλίου 1989, περίπου δύο μήνες πριν από την έναρξη των προκριματικών του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1990. Αρκετοί προπονητές θα χρησιμοποιούσαν αυτά τα παιχνίδια περισσότερο ως προετοιμασία για τα προκριματικά, όπου θα έδιναν το βάρος, ενώ υπήρχε και η κάτοχος Αργεντινή, που θα προκρινόταν απευθείας στα γήπεδα της Ιταλίας, αλλά δίχως προκριματικά ενόψει, χρειαζόταν τους αγώνες του Copa América για μία σειρά από δυνατά παιχνίδια.

Στην Αργεντινή, όπως ήταν φυσικό, τα πάντα περιστρέφονταν γύρω από τον Μαραντόνα, την κατάστασή του (ψυχική και σωματική) και τις φήμες που τον ήθελαν να παίρνει μεταγραφή από τη Νάπολι στη Μαρσέιγ του φιλόδοξου επιχειρηματία Μπερνάρ Ταπί.

Ο κορυφαίος παίκτης του κόσμου εκείνη την εποχή προερχόταν από την κατάκτηση του Κυπέλλου UEFA, ωστόσο είχε αρχίσει να “λυγίζει” υπό το βάρος των πιέσεων από τις ιταλικές αρχές και την αστυνομία για τη “σκοτεινή” ζωή του και εμφάνιζε τάσεις φυγής από τη χώρα. Η νέα υπερδύναμη στη Γαλλία που δημιουργούσε ο Ταπί είχε κατακτήσει ήδη το πρώτο πρωτάθλημά της μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες και ετοιμαζόταν για μία “αυτοκρατορία” με στόχο την κατάκτηση της ποδοσφαιρικής Ευρώπης.

Εκτός του Μαραντόνα, ο Κάρλος Μπιλάρδο υπολόγιζε και σε βετεράνους όπως οι Χόρχε Μπουρουτσάγα, Όσκαρ Ρουτζέρι, Νέρι Πουμπίδο, Χοσέ Λουίς Μπράουν, Ρικάρντο Χιούστι και Νέστορ Κλάουσεν από την ομάδα του 1986, ενώ επανέφερε τον Γκαμπριέλ Καλδερόν από την ομάδα του 1982, μετά από μία καλή σεζόν με την Παρί Σεν Ζερμέν. Σε αυτό το μείγμα προσέθεσε και τα νιάτα των Κλαούντιο Κανίγια, Νέστορ Σενσίνι, Αμπέλ Μπάλμπο και Πέδρο Τρόγλιο.

Με Ταμπάρες και Φρανσέσκολι η Ουρουγουάη

Η Ουρουγουάη ήταν η υπερδύναμη της διοργάνωσης εκείνη την εποχή. Μετά από δύο σερί κατακτήσεις, αποδείχθηκε ότι είχε το “κλειδί” για το τουρνουά. Οι επιτελείς στην ομοσπονδία, όμως, ήθελαν αποτελέσματα και στο Παγκόσμιο Κύπελλο και δεν δίστασαν να αλλάξουν δύο προπονητές από την προηγούμενη κατάκτηση Copa América.

Ως συνέπεια, η “σελέστε” ταξίδεψε στη Βραζιλία με έναν τεχνικό στην άκρη του πάγκου της που δεν είχε συμπληρώσει δεκαετία στην προπονητική, αν και δύο χρόνια νωρίτερα είχε κατακτήσει το Copa Libertadores στον πάγκο της Πενιαρόλ. Το όνομα αυτού; Όσκαρ Ουάσινγκτον Ταμπάρες Σκλάβο…

Στο ρόστερ της δέσποζε η μορφή του Φρανσέσκολι, ο οποίος ηγήθηκε της ομάδας στα δύο προηγούμενα τουρνουά και θα είχε τον ίδιο ρόλο και τώρα. Η σεζόν του τελείωσε άσχημα, με τη Ρασίνγκ Παρί να χρεοκοπεί και να τον αναγκάζει να φύγει, ωστόσο το μέλλον προδιαγραφόταν ευοίωνο, αφού είχε συμφωνήσει με τη Μαρσέιγ (ως εκ τούτου χάθηκε μοναδική ευκαιρία συνύπαρξης με τον Μαραντόνα).

Ο υποτιμημένος Σόσα αλλά πάντα εξαιρετικός με την εθνική Ουρουγουάης θα ήταν και πάλι εκεί για να συνεργαστεί με τον Φρανσέσκολι στην επίθεση, ενώ στην ομάδα υπήρχαν και οι Ρουμπέν Πας, Ούγκο ντε Λεόν και Αντόνιο Αλζαμέντι.

Με σημαντικές απουσίες οι υπόλοιποι

Η Κολομβία, από την πλευρά της, μπορεί να μην ήταν παραδοσιακή υπερδύναμη της ηπείρου, ωστόσο βρισκόταν στα πρώτα στάδια της γέννησης μιας μεγάλης “φουρνιάς” παικτών. Ο Κάρλος Βαλντεράμα είχε αναδειχθεί κορυφαίος παίκτης του Copa América 1987, παρότι οι “καφετέρος” τερμάτισαν στην 3η θέση, ενώ ο Ρενέ Ιγκίτα βρισκόταν κι αυτός από τότε στο ρόστερ.

Σε αυτούς τους δύο παίκτες στηρίχθηκε η προσπάθεια του Φρανσίσκο Ματουράνα, στην πρώτη πρόκλησή του ως εθνικός “εκλέκτορας”, μόλις τρία χρόνια αφότου μπήκε στην προπονητική σε επαγγελματικό επίπεδο.

Η Χιλή παρατάχθηκε με τον Ορλάντο Αραβένα στον πάγκο και αρχηγό τον Ρομπέρτο Ρόχας στο τέρμα, λίγους μήνες πριν τραυματίσει τον εαυτό του σε αγώνα των προκριματικών του Παγκοσμίου Κυπέλλου, ώστε να μην αποκλειστεί η χώρα του. Η Χιλή είχε στο ρόστερ της αρκετούς παίκτες από το εξωτερικό, ωστόσο όχι και τον Ίβο Μπάσαϊ τον οποίο δεν άφησε η Ρεμς να ταξιδέψει, ενώ άλλες απουσίες ήταν οι Χόρχε Αραβένα, Ούγκο Ρούμπιο και ο μετέπειτα ηγέτης της Ιβάν Σαμοράνο.

Απουσίες υπήρχαν και για την Παραγουάη, που ταξίδεψε στη Βραζιλία χωρίς τον Ρομπέρτο Καμπάνας, τον Χούλιο Σέσαρ Ρομέρο, τον Χόρχε Νούνες και τον επίσης μετέπειτα ηγέτη της, Χοσέ Λουίς Τσιλαβέρτ. Μάλιστα, μετά από την απογοητευτική πορεία στην προηγούμενη διοργάνωση, οι εφημερίδες της εποχής ανέφεραν ότι η Παραγουάη έκανε προετοιμασία γι’ αυτό το τουρνουά για 14 μήνες.

Το Εκουαδόρ επιχείρησε να τα πάει καλά προσθέτοντας στη “φαρέτρα” του την ευρωπαϊκή λογική του Γιουγκοσλάβου προπονητή Ντούσαν Ντράσκοβιτς, ενώ το Περού που βρισκόταν σε ελεύθερη πτώση και η Βολιβία με τη Βενεζουέλα, δεν είχαν να προσφέρουν κάτι.

Λαζαρόνι εναντίον “jogo bonito”

Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, φυσικά, συγκέντρωνε η Βραζιλία. Η εθνική ομάδα είχε απομακρυνθεί αρκετά από την τελευταία επιτυχία της σε διεθνές επίπεδο, από την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1970, ενώ είδε το τελευταίο πρότζεκτ του jogo bonito με τους Σόκρατες και Ζίκο να αποτυγχάνει στον σκοπό του, την επιστροφή στην κορυφή, τόσο εντός όσο κι εκτός ηπείρου.

Ο Τέλε Σαντάνα αποχώρησε -στη δεύτερη θητεία του- μετά από το Παγκόσμιο Κύπελλο 1986 και μετά από μία διετία δίχως διακρίσεις έχοντας τον Κάρλος Αλμπέρτο Σίλβα στο “τιμόνι”, το “όμορφο ποδόσφαιρο” άρχισε να απομακρύνεται από την “καρδιά” της ομάδας.

Στις 15 Ιανουαρίου 1980 προσλαμβάνεται ο Σεμπαστιάο Λαζαρόνι, ένας προπονητής με τοπικές επιτυχίες με τις Φλαμένγκο και Βάσκο ντα Γκάμα, ο οποίος είχε “πυροδοτήσει” φιλοσοφικές συζητήσεις γύρω από το ποδόσφαιρο όταν ζήτησε δημοσίως στροφή στο ευρωπαϊκό (αμυντικό) στιλ παιχνιδιού και απομάκρυνση από το παραδοσιακό “jogo bonito”.

Ο Λαζαρόνι, μπροστά από την εποχή του όπως φαίνεται εκ των υστέρων, υποστήριζε ότι ο βραζιλιάνικος τρόπος παιχνιδιού ήταν πλέον παλιομοδίτικος και δεν θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάκτηση τίτλων και δη του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο μέλλον. Μοναδική λύση που διέβλεπε ήταν ο εκσυγχρονισμός των ιδεών και η υιοθέτηση του ευρωπαϊκού μοντέλου, που εστίαζε σε πανίσχυρες άμυνες, με ταλέντο στην επίθεση.

Χωρίς Ζορζίνιο, Ζούλιο Σέζαρ, Καρέκα η Βραζιλία

Μετά από μία καταστροφική ευρωπαϊκή τουρνέ, με ήττες κόντρα σε Δανία (0-4), Σουηδία (1-2) και Ελβετία (0-1), ο Λαζαρόνι απευθύνθηκε σε πιο έμπειρους παίκτες για την αποστολή στο Copa América. Προσεγγίζοντας αμυντικά του τουρνουά, αποφάσισε να παρατάξει την ομάδα σε σχηματισμό 5-3-2, με τους ακραίους μπακ να έχουν εντολή να βγαίνουν μπροστά και να δημιουργούν ευκαιρίες.

Ρόλο λίμπερο θα έπαιζε ο Μάουρο Γκαλβάο, παρότι στα δέκα χρόνια καριέρας του μέχρι τότε δεν είχε αγωνιστεί σε αυτήν τη θέση σε Ιντερνασιονάλ και Μποταφόγκο. Η υπόλοιπη σύνθεση της άμυνας, όμως, ήταν ελλιπής, αφού η πρώτη επιλογή δεξιού μπακ, ο Ζορζίνιο, ήταν τραυματίας, ενώ οι στόπερ Ζούλιο Σέζαρ (μετέπειτα του Παναθηναϊκού) και Κάρλος Μοζέρ, δεν κατάφεραν να πείσουν τις Μονπελιέ και Μαρσέιγ να τους επιτρέψουν να ταξιδέψουν για το τουρνουά.

Ο μεγάλος απών του ρόστερ, πάντως, ήταν ο αρχηγός και συμπαίκτης του Μαραντόνα στη Νάπολι, Καρέκα. Ο Λαζαρόνι κάλεσε τον αντίπαλό του στη Serie A με τη φανέλα της Τορίνο, Λούις Μίλερ, όμως ο Βραζιλιάνος φορ έφτασε στην πατρίδα του τρεις μέρες πριν από την έναρξη του τουρνουά και ο προπονητής του έκρινε ότι δεν ήταν έτοιμος, ενημερώνοντάς τον ότι θα τον επιλέξει για τα προκριματικά που θα ακολουθούσαν. Ο Μίλερ έφυγε εξοργισμένος…

“Μύλος” για έναν ντόπιο επιθετικό

Χωρίς αυτούς τους δύο επιθετικούς, ο Λαζαρόνι κάλεσε στην αποστολή τον πρώτο σκόρερ της Ισπανίας με την Ατλέτικο, Μπαλταζάρ, καθώς και τον Σάρλες της Μπαΐα, μία επιλογή που παραλίγο να κοστίσει ακόμα και τη θέση του Λαζαρόνι. Ο Τύπος του Ρίο ντε Ζανέιρο χαρακτήρισε “διπλωματική” αυτήν την επιλογή και δημιούργησε φασαρία, θεωρώντας ότι ο Σάρλες κλήθηκε μόνο και μόνο επειδή τα παιχνίδια της 1ης φάσης των ομίλων διεξάγονταν στην πόλη Σαλβαδόρ, έδρα της Μπαΐα.

Ο Βραζιλιάνος επιθετικός δεν πήρε ποτέ την ευκαιρία του, πάντως, αφού παρότι ο Λαζαρόνι πίεζε για να έχει 24 παίκτες στο τουρνουά, η CONMEBOL επέτρεπε αποστολή 20 ποδοσφαιριστών, με συνέπεια ο Σάρλες να “κοπεί”. Η απόφαση αυτή έστρεψε τους ντόπιους εναντίον της εθνικής ομάδας και ο πρόεδρος της Μπαΐα ορκίστηκε ότι οι μέρες του Λαζαρόνι στη “σελεσάο” ήταν μετρημένες, όταν πήγε να πάρει από το ξενοδοχείο “Quatro Rodas” τον παίκτη της ομάδας του.

Τοπικός τηλεοπτικός σταθμός υπερθεμάτισε, παρουσιάζοντας ένα μοντάζ με στιγμές στις οποίες φαίνονται συμπαίκτες του Σάρλες στην εθνική να τον αγνοούν. Ο σταθμός κατέκρινε την ομοσπονδία, αποκαλώντας τους αξιωματούχους της “κακοποιούς” και “μαφιόζους”.

Η Βραζιλία νίκησε, οι Βραζιλιάνοι την έβριζαν

Μέσα σε αυτό το κλίμα αναταραχής, η Βραζιλία έκανε ντεμπούτο στο τουρνουά κόντρα στη Βενεζουέλα. Το γήπεδο των 90.000 θέσεων είχε χιλιάδες κενές θέσεις, ως αποτέλεσμα της αντίδρασης των ντόπιων για το θέμα Σάρλες, ενώ υπήρχε κόσμος που πετούσε αντικείμενα στον αγωνιστικό χώρο για τον ίδιο λόγο, με συνέπεια οι δύο ομάδες να μην μπορούν να βγάλουν αναμνηστικές φωτογραφίες. Οι αλλαγές της Βραζιλίας, δε, που κάθονταν στα VIP, αναγκάστηκαν να φύγουν μετά από τις αποδοκιμασίες που δέχθηκαν.

Μέσα σε όλα, ο Λαζαρόνι δεν είχε στη διάθεσή του ούτε τον Αλνταΐρ που ήταν άρρωστος και στη θέση του χρησιμοποίησε τον Αντρέ Κρουζ, ενώ ο Μαζίνιο αγωνίστηκε σε ρόλο δεξιού μπακ και εξελίχθηκε στην αποκάλυψη του τουρνουά σε αυτήν τη θέση. Η Βραζιλία προηγήθηκε μόλις στο 2′ με μακρινό σουτ του Μπεμπέτο, κάτω από έντονες αποδοκιμασίες από το κοινό της… Βραζιλίας. Στο 12′, η ομάδα επλήγη από ακόμα έναν τραυματισμό, του Τίτα αυτήν τη φορά, ο οποίος θα έχανε το υπόλοιπο του τουρνουά. Στη θέση του αγωνίστηκε ο Πάουλο Σίλας.

Στο 36′ ήταν η σειρά του Μπεμπέτο να τραυματιστεί, μετά από μαρκάρισμα του τερματοφύλακα στην περιοχή. Παρότι άντεξε μέχρι την ανάπαυλα, αντικαταστάθηκε στη συνέχεια από τον Μπαλταζάρ, με τον Ζεοβάνι να κάνει το 2-0 από το πέναλτι που κέρδισε.

Στο 57′ ο Ρικάρντο Γκόμες έδωσε στον Μπαλταζάρ για το 3-0 και ο Κάρλος Μαλντονάντο μείωσε για τη Βενεζουέλα με το πρώτο γκολ στην ιστορία της χώρας κόντρα στη Βραζιλία. Αυτό ήταν και το γκολ που πανηγυρίστηκε περισσότερο από όλα από τους φιλάθλους στην κερκίδα σε εκείνον τον αγώνα.

Ο Αργεντινός προπονητής της Βενεζουέλας, Κάρλος Οράσιο Μορένο, δήλωσε χαρακτηριστικά μετά από τον αγώνα: “Περιμέναμε μία χιονοστιβάδα, αλλά η Βραζιλία είχε περισσότερους αμυντικούς από επιθετικούς. Πολύ μοντέρνα για τα γούστα μου”.

Ο Μπεμπέτο παραπονέθηκε από την πλευρά του για τη στάση του κόσμου, παρότι έκανε καλό παιχνίδι, όπως και ο Ρικάρντο Γκόμες με τον Μπράνκο. Αντιθέτως, ο παρτενέρ του στην επίθεση, Ρομάριο, απογοήτευσε, αφού εμφανίστηκε σε κακή φυσική κατάσταση. Ακόμα χειρότερα τα σχόλια που δέχθηκε ο Ζεοβάνι, ένας παίκτης που θεωρείτο το επόμενο μεγάλο αστέρι της χώρας και που εκείνο το καλοκαίρι είχε εξασφαλίσει μεταγραφή στην Μπολόνια.

Σκόρερ Ιγκίτα και Μαλντονάντο

Στη 2η αγωνιστική, η Κολομβία νίκησε με 4-2 τη Βενεζουέλα, σε έναν αγώνα όπου ο τερματοφύλακας Ιγκίτα σκόραρε το πρώτο τέρμα της χώρας του με πέναλτι, ενώ ο Μαλντονάντο σημείωσε ακόμα δύο τέρματα, φτάνοντας τα τρία στον θεσμό αλλά και γενικά στην καριέρα του με το εθνόσημο.

Επόμενος αντίπαλος της Βραζιλίας ήταν το Περού, ξανά σε εχθρική ατμόσφαιρα. Ο Αλνταΐρ ήταν έτοιμος, ο Αλεμάο πήρε τη θέση του Μαζίνιο στην ενδεκάδα και ο Ντούνγκα άρχισε βασικός. Το παιχνίδι διεκόπη στο 46′ για 27 λεπτά λόγω πτώσης της τάσης στους προβολείς. Η διακοπή αυτή δεν ευνόησε καμία ομάδα και ο αγώνας παρέμεινε πολύ κακός και χωρίς γκολ, ακόμα κι όταν στο τέλος αποβλήθηκε ο τερματοφύλακας του Περού, Χεσούς Πουρισάγκα.

Στην επόμενη αγωνιστική, Περού και Βενεζουέλα αναδείχθηκαν ισόπαλες 1-1 (ο Μαλντονάντο σημείωσε το γκολ της Βενεζουέλας και το τελευταίο στην καριέρα του με την εθνική μέχρι το 1991 σε σύνολο 20 αγώνων), ενώ η Παραγουάη, που είχε νικήσει με 5-2 το Περού στην πρεμιέρα του τουρνουά, νίκησε και την Κολομβία με 1-0.

Ο Ρομάριο ζήτησε να μην αγωνιστεί

Η Βραζιλία είχε ρεπό και ο Λαζαρόνι εξέταζε το ενδεχόμενο να μεταφέρει την έδρα στο Ρεσίφε, αναζητώντας καλύτερο κλίμα. Δύο ημέρες αργότερα, με την Παραγουάη να έχει νικήσει με 3-0 τη Βενεζουέλα και να έχει προκριθεί στον τελικό όμιλο, η Βραζιλία έπρεπε να την ακολουθήσει.

Αντίπαλός της η Κολομβία και το εχθρικό κοινό στην κερκίδα. Μπεμπέτο και Ρομάριο έμειναν στον πάγκο για χάρη του Ρενάτο και του Μπαλταζάρ. Ο Ρομάριο ήταν σε τόσο κακή κατάσταση που ζήτησε από μόνος να μην αγωνιστεί και σύμφωνα με τον ίδιο ήταν η πρώτη φορά που αιτήθηκε κάτι τέτοιο στην καριέρα του. Ο Αλεμάο της Νάπολι βρέθηκε ξανά στην άμυνα και ο Ζεοβάνι στο κέντρο και για ακόμα μία φορά ο αγώνας της Βραζιλίας έληξε ισόπαλος 0-0.

Βρήκε ενδεκάδα, πήρε την πρόκριση

Η τελευταία αγωνιστική του ομίλου διεξήχθη στο Ρεσίφε, όπου το κοινό επευφημούσε το Περού, ζητώντας του να κόψει βαθμούς από την άμεση αντίπαλο της Βραζιλίας για την πρόκριση, την Κολομβία. Το έκανε, αφού ο αγώνας τους έληξε με 1-1, ωστόσο η Βραζιλία ήθελε κι αυτή τουλάχιστον ισοπαλία (ή μικρή ήττα) από την αδιάφορη Παραγουάη για να προκριθεί.

Η “αλμπιρόχα” παρατάχθηκε με αναπληρωματικούς, πλην των Χουάν Τοράλες και Γκουστάβο Νέφα, με τον τελευταίο να αποτελεί την αποκάλυψη του τουρνουά. Μάλιστα, γι’ αυτούς τους δύο παίκτες υπήρξαν καταγγελίες ότι είχαν αγωνιστεί με εφεδρίνη στο προηγούμενο παιχνίδι τους, κατηγορίες που κατέπεσαν στη συνέχεια.

Σε αυτόν τον “τελικό”, ο Λαζαρόνι χρησιμοποίησε για πρώτη φορά την ενδεκάδα με την οποία θα πορευόταν στο τουρνουά. Ο Κλάουντιο Ταφαρέλ αμετακίνητος στο τέρμα, Μαζίνιο και Μπράνκο στα δύο άκρα, με τους Ρικάρντο Γκόμες, Αλνταΐρ και Γκαλβάο στα στόπερ. Ντούνγκα, Σίλας και Βάλντο στο κέντρο, με τον Ζεοβάνι στον πάγκο πλέον, ενώ στην επίθεση ξανάσμιξαν οι Μπεμπέτο – Ρομάριο. Η “σελεσάο” βρήκε τα πατήματά της, νίκησε με 2-0 χάρη σε δύο τέρματα του Μπεμπέτο και προκρίθηκε στον επόμενο γύρο, έστω κι ως 2η του 1ου ομίλου.

Γκέλα για Ουρουγουάη, δύσκολα η Αργεντινή

Στον 2ο όμιλο υπήρχε η Ουρουγουάη, η Αργεντινή και το περιβάλλον του Μαραντόνα! Ο Αργεντινός αστέρας προκαλούσε παροξυσμό σε κάθε εμφάνισή του στη Βραζιλία και ήταν ο μόνος παίκτης της χώρας του στον οποίο επετράπη να παρευρεθεί στο τουρνουά μαζί με τη γυναίκα και τα δύο παιδιά του, προσωπικό γιατρό, προσωπικό γυμναστή και μερικούς φίλους (συνολικά η συνοδεία του περιελάμβανε πάνω από 20 άτομα). Παρέλαβε κλειδιά από τέσσερις σουίτες στο μοναδικό ξενοδοχείο πέντε αστέρων στην Γκοϊανία, όμως στο τέλος προτίμησε να διαμείνει στο ξενοδοχείο μαζί με τον τερματοφύλακα Πουμπίδο.

Η Ουρουγουάη, από την πλευρά της, έπρεπε να αρχίσει τη διοργάνωση δίχως τους Φρανσέσκολι και Χοσέ Περδόμο λόγω τιμωρίας δύο αγωνιστικών από τον τελικό του προηγούμενου τουρνουά. Ως εκ τούτου, στην πρεμιέρα κόντρα στο Εκουαδόρ έπεσε θύμα έκπληξης, χάνοντας 0-1 από γκολ του Ερμέν Μπενίτες στο 88′. “Κανείς δεν μας περίμενε να αγωνιστούμε με ευρωπαϊκό στιλ. Ο προσανατολισμός μου ήταν να συμπληρώσουμε το έλλειμμα ικανότητας με σφιχτό μαρκάρισμα”, δήλωσε ο Γιουγκοσλάβος προπονητής της χώρας. Ο Ταμπάρες, από την πλευρά του, δεν προβληματίστηκε, αφού ούτως ή άλλως προτεραιότητα και γι’ αυτόν ήταν τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Επέρριψε ευθύνες στη ζέστη, αφού η προετοιμασία της ομάδας έγινε σε ψυχρό κλίμα.

Στο άλλο παιχνίδι του ομίλου, η Αργεντινή νίκησε με 1-0 (Κανίγια) τη Χιλή, της οποίας ο προπονητής, ο οποίος επέτρεπε μόνο σε συμπατριώτες του να δουν την προπόνηση, απάντησε σε ερώτηση πώς θα αγωνιστεί η ομάδα: “Με κόκκινα, μπλε και λευκά”.

Οι Χιλιανοί παρακαλούσαν, η Ουρουγουάη νίκησε

Δύο ημέρες αργότερα, η Ουρουγουάη νίκησε με 3-0 τη Βολιβία και η Αργεντινή ήταν ξανά απογοητευτική, μένοντας στο 0-0 με το Εκουαδόρ, με τον Χίμι Ισκιέρδο να χάνει την ευκαιρία να κάνει δεύτερη έκπληξη, αφού δεν κατάφερε να σκοράρει με πέναλτι στο 55′. Όντας αήττητο κόντρα στα φαβορί, το Εκουαδόρ είχε τη δυνατότητα να διεκδικήσει πρόκριση, αλλά την πέταξε στα “σκουπίδια” με το 0-0 κόντρα στη Βολιβία στην 3η αγωνιστική.

Στο άλλο παιχνίδι της ημέρας, Ουρουγουάη και Χιλή έδιναν ρεβάνς για τον τελικό δύο χρόνια νωρίτερα. Πριν από τον αγώνα, ο αρχηγός Ρόχας και ο μέσος του ΟΦΗ Χάιμε Βέρα συναντήθηκαν με τον Αραβένα και του ζήτησαν να αγωνιστούν πιο επιθετικά. Ο τεχνικός της Χιλής, ο οποίος βλέποντας την Αργεντινή να μένει στο 0-0 με το Εκουαδόρ είχε δηλώσει ότι ίσως προσέγγισε πολύ αμυντικά εκείνο το παιχνίδι, αρνήθηκε να αλλάξει φιλοσοφία και τόνισε ότι σε όποιο δεν αρέσει η τακτική, μπορούσε να γυρίσει στο Σαντιάγο. Η “σελέστε” επιβλήθηκε με 3-0, εκμεταλλευόμενη τις αντεπιθέσεις της και την επιστροφή των Φρανσέσκολι και Περδόμο στην ενδεκάδα.

Η Αργεντινή των 10 παικτών πήρε το ντέρμπι

Στις 8 Ιουλίου, η Χιλή αντέδρασε και διέλυσε τη Βολιβία με 5-0, ωστόσο το ενδιαφέρον στράφηκε στο μεγάλο ντέρμπι μεταξύ Αργεντινής και Ουρουγουάης. Ο Μπιλάρδο είχε για πρώτη φορά στη διάθεσή του τον Πουμπίδο για το τέρμα, αφού η Μπέτις τον είχε κρατήσει στην Ισπανία λόγω των τελευταίων αγωνιστικών του πρωταθλήματος που έληξε στα τέλη Ιουνίου.

Παρ’ όλα αυτά, η “αλμπισελέστε” έπαιξε σχεδόν όλο το παιχνίδι με παίκτη λιγότερο, λόγω αποβολής του Ρουτζέρι στο 16′ για φάουλ στον Φρανσέσκολι. Τον Ουρουγουανό σταρ ανέλαβε ο Χοσέ Μπασουάλδο στη συνέχεια και τα πήγε περίφημα. Μάλιστα, στο 68ο λεπτό, μία πάσα του Μαραντόνα έβγαλε τον Κανίγια από αριστερά και με διαγώνιο σουτ άνοιξε το σκορ, δίνοντας τη νίκη στην Αργεντινή.

Στην τελευταία αγωνιστική, η Χιλή ήθελε τρία γκολ για να προκριθεί, όμως υπέστη αναπάντεχη ήττα 1-2 από το Εκουαδόρ. Μαζί με τις δύο ομάδες, ισόβαθμη τερμάτισε κι η Ουρουγουάη (είχε ρεπό την τελευταία αγωνιστική), αλλά προκρίθηκε στη διαφορά τερμάτων. Η Βολιβία απέσπασε 0-0 από την αδιάφορη (και κακή) Αργεντινή, που τερμάτισε 1η στον όμιλο, αλλά με μόλις δύο γκολ ενεργητικό και μηδέν παθητικό!

“Μαγεία” από Μπεμπέτο κόντρα στην Αργεντινή

Ο τελικός όμιλος διεξήχθη στο “Μαρακανά” του Ρίο ντε Ζανέιρο και περιελάμβανε τις τρεις υπερδυνάμεις της ηπείρου, Βραζιλία, Ουρουγουάη, Αργεντινή, καθώς και την Παραγουάη.

Στην πρεμιέρα, η Ουρουγουάη νίκησε με 3-0 την Παραγουάη χάρη σε τρία γκολ από αντεπιθέσεις, δίνοντας το στίγμα της και σε αυτήν τη φάση. Την παράσταση, όμως, έκλεψε το μεγάλο ντέρμπι της Νότιας Αμερικής, το Βραζιλία – Αργεντινή, στο μεγαλύτερο στάδιο της ηπείρου.

Η “σελεσάο” είχε έναν εξαιρετικό Μπράνκο στις τάξεις της και στο 48′, μετά από σέντρα του από αριστερά, ο Σίλας έδωσε στον Ρομάριο, αυτός έστρωσε στον Μπεμπέτο και ο επιθετικός της Φλαμένγκο, με ένα εναέριο γυριστό, σημείωσε ίσως το κορυφαίο γκολ της καριέρας του. Στο 55ο λεπτό ήταν η ώρα του Ρομάριο να κάνει σεφτέ στα γκολ. Ο Μπράουν απέτυχε να διώξει μια μπαλιά και ο βραχύσωμος φορ της Αϊντχόφεν διπλασίασε τα τέρματα της Βραζιλίας, γράφοντας το τελικό 2-0.

Η Αργεντινή έπαιξε ξύλο κι έχασε

Έξι μέρες μετά από την προηγούμενη αναμέτρησή τους, Ουρουγουάη και Αργεντινή τέθηκαν ξανά αντιμέτωπες, μόνο που τα δεδομένα είχαν αλλάξει. Η “σελέστε” ήταν στα πάνω της, οι παίκτες του Μπιλάρδο ήταν υποτονικοί και με δύο γκολ του Σόσα, η Ουρουγουάη έφτασε στη νίκη με 2-0.

Ο Μαραντόνα είχε να επιδείξει στον αγώνα μόνο μία λόμπα από το κέντρο του γηπέδου που κατέληξε στο οριζόντιο δοκάρι και ίσως αυτή να ήταν και η πιο σημαντική αγωνιστική στιγμή του σε όλη τη διοργάνωση.

Για τον Ρουτζέρι, η πιο σημαντική στιγμή ήταν η δεύτερη κόκκινη που δέχθηκε μέσα σε έξι μέρες, ξανά σε παιχνίδι κόντρα στην Ουρουγουάη, επιβεβαιώνοντας ότι η Αργεντινή επιχείρησε να σταθεί στη διοργάνωση με ξύλο και βίαια μαρκαρίσματα, αφού σε εκείνο το τουρνουά δεν ήταν σε φόρμα να παίξει ποδόσφαιρο.

Ο Λαζαρόνι… ξέχασε το πλεονέκτημα

Στον άλλον αγώνα, η Βραζιλία νίκησε ξανά την Παραγουάη. Το τελικό 3-0 ήρθε από δύο γκολ του Μπεμπέτο και ένα του Ρομάριο, όλα από σέντρες. Το 3ο τέρμα σημειώθηκε στο 58′ και από τη στιγμή που η Βραζιλία, σε εκείνο το χρονικό σημείο, είχε τον ίδιο συντελεστή τερμάτων με την Ουρουγουάη, είχε μπροστά της μισή ώρα να ψάξει ακόμα ένα γκολ, ώστε την τελευταία αγωνιστική να την ευνοεί και η ισοπαλία.

Φευ. Ο Λαζαρόνι απέσυρε τον Βάλντο και έριξε στον αγώνα τον Αλεμάο, σε μία κίνηση με σαφή αμυντική κατεύθυνση. Το σκορ δεν άλλαξε και μετά από το τέλος του αγώνα, ο Μπεμπέτο εξέφρασε την ανησυχία του για το 4ο γκολ που δεν ήρθε ποτέ. Την ίδια ώρα, πάντως, ο Ρομάριο αποκαλούσε “καλό άλογο” τον προσωπικό “φρουρό” του στον αγώνα, Ροχέλιο Ντελγκάδο.

Πήρε ρεβάνς με τους βετεράνους του ’50

Μετά από 39 χρόνια, στο ίδιο γήπεδο, με το ίδιο σύστημα διεξαγωγής, οι ίδιες εθνικές ομάδες διεκδικούσαν ένα σημαντικό διεθνές τρόπαιο. Όπως το 1950 και τον… τελικό που δεν ήταν τελικός επισήμως, αλλά αγώνας για την τελευταία αγωνιστική ομίλου, έτσι και τώρα, Ουρουγουάη και Βραζιλία ήταν οι μόνες ομάδες που μπορούσαν να κατακτήσουν το τρόπαιο.

Εξάλλου, Αργεντινή και Παραγουάη αναδείχθηκαν ισόπαλες 0-0 στο άλλο παιχνίδι του ομίλου, παίρνοντας τον πρώτο βαθμό τους. Ο Μαραντόνα δεν βρέθηκε καν στο γήπεδο και είδε το παιχνίδι από το ξενοδοχείο, με τον Μπιλάρδο να κάνει δοκιμές και να χρησιμοποιεί νεαρούς παίκτες.

Η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Βραζιλίας κάλεσε πίσω στο “Μαρακανά” τους παίκτες των δύο ομάδων που ζούσαν ακόμα και είχαν αγωνιστεί στο περίφημο “Μαρακανάσο”, τη νίκη της Ουρουγουάης με 2-1 μέσα στο Ρίο, που έφερε την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου για δεύτερη φορά στην ιστορία της.

Το βράδυ πριν από τον αγώνα, ο Λαζαρόνι προγραμμάτισε συνάντηση με τον Μαζίνιο, τον Ντούνγκα και τον Μπράνκο στο ξενοδοχείο της ομάδας, για να συζητήσουν την τακτική που θα ακολουθήσουν για να σταματήσουν τις “φονικές” αντεπιθέσεις της Ουρουγουάης και να αποκόψουν την τροφοδότηση του Σόσα και του Αλσαμέντι.

Οι δύο ομάδες παρατάχθηκαν με αρκετά συντηρητική διάθεση και το 1ο ημίχρονο πέρασε χωρίς πολλά αξιοσημείωτα πράγματα. Το 2ο μέρος, όμως, άρχισε με γκολ. Στο 49ο λεπτό, Μπεμπέτο και Μαζίνιο έπαιξαν το 1-2, ο τελευταίος έβγαλε σέντρα από δεξιά και ο Ρομάριο έπιασε κεφαλιά, γράφοντας το 1-0.

Η “σελεσάο” έπαιξε υποδειγματική άμυνα στο υπόλοιπο του αγώνα και κατόρθωσε να διατηρήσει το υπέρ της 1-0 μέχρι τέλους.

Το “κεφάλι” του Λαζαρόνι κι ο “κορμός” του 1994

Οι πρακτικές του Λαζαρόνι δικαιώθηκαν και από εκεί που στην αρχή του τουρνουά υπήρχε φημολογία για απόλυσή του και άμεση αντικατάσταση από τον προκάτοχό του (Κάρλος Αλμπέρτο Σίλβα) ή από τον Φαλκάο, τώρα έφερνε στη Βραζιλία το πρώτο τρόπαιό της μετά από 19 χρόνια!

Η Βραζιλία αναπτέρωσε τις ελπίδες της για την κατάκτηση του τροπαίου και στο επερχόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο της Ιταλίας. Μετά από δύο δεκαετίες αναμονής, έδειξε ότι έχει ακόμα τον τρόπο να κερδίζει, έστω κι αν χρειάστηκε να μετατρέψει το know-how της.

Δέχθηκε μόλις ένα τέρμα κι αυτό στο πρώτο παιχνίδι απέναντι στη Βενεζουέλα, όμως ανέδειξε και τον πρώτο σκόρερ του τουρνουά, τον Μπεμπέτο με 6 γκολ. Μάλιστα, μετά από το τέλος του τουρνουά (όπου τον τίτλο του κορυφαίου παίκτη πήρε ο 2ος σκόρερ, Σόσα) εξέφρασαν ενδιαφέρον για την απόκτησή του Μπάγερν και Μαρσέιγ, αλλά τελικά κατέληξε στη Βάσκο ντα Γκάμα.

Ο σπουδαίος αυτός επιθετικός έδειξε ότι μπορεί να συνεργαστεί στην επίθεση με τον Ρομάριο και μαζί με τους Ταφαρέλ, Μπράνκο, Ντούνγκα, Αλνταΐρ (πήγε στην Μπενφίκα μετά από το τουρνουά) και Μαζίνιο να σχηματίσουν έναν “κορμό” για το μέλλον. Στην ομάδα αυτή θα προστίθεντο στη συνέχεια οι Ζορζίνιο, Μίλερ και Καρέκα, δημιουργώντας ένα ρόστερ που είχε όλα τα φόντα για επιστροφή στην κορυφή και του κόσμου, μετά από εκείνη της Νότιας Αμερικής.

Η δικαίωση του 1989

Δεν είχε έρθει η ώρα της, όμως. Αντιθέτως, μετά από αυτό το τουρνουά, αφυπνίστηκε η Αργεντινή, η οποία στο επόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο απέκλεισε τη Βραζιλία στη φάση των 16 με ένα ιστορικό τέρμα του Κανίγια κι έφτασε μέχρι τον τελικό, όπου ηττήθηκε από τη Δυτική Γερμανία από ένα αμφιλεγόμενο πέναλτι.

Το 1991, με πρωταγωνιστή έναν νεαρό Γκαμπριέλ Μπατιστούτα, η “αλμπισελέστε” νίκησε ξανά τη Βραζιλία, σε τελικό Copa América αυτήν τη φορά. Το 1993 η “σελεσάο” αποκλείστηκε στην προημιτελική φάση, στα πέναλτι, ξανά από την Αργεντινή. Την επόμενη χρονιά, όμως, οι παίκτες που ουσιαστικά της έδωσαν το Copa América του 1989, έκαναν πράξη αυτό που όλοι περίμεναν.

Με προπονητή τον Κάρλος Αλμπέρτο Παρέιρα, με σαφείς αμυντικές ιδέες και τους Ρομάριο – Μπεμπέτο μπροστά να κάνουν το παιχνίδι τους, η Βραζιλία επέστρεψε και στην κορυφή του κόσμου, κατακτώντας το 4ο Παγκόσμιο Κύπελλο της ιστορίας της και πρώτο μετά από 24 χρόνια. Η αναμονή είχε τελειώσει. Η “φουρνιά” και οι επιλογές του 1989 δικαιώθηκαν.