Χενκ τεν Κάτε: Έπαιξε ξύλο με αντιπάλους, τον μισούσαν οι παίκτες, έστειλε συνεργάτη του σε ψυχίατρο

Κώστας Μπράτσος 9 Δεκ, 2017

Ο Χενκ τεν Κάτε αποτελεί μία μακρινή ανάμνηση για την ελληνική πραγματικότητα. Εδώ και δύο χρόνια βρίσκεται στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, εκεί όπου είχε καταφύγει το 2010, μετά από την αποχώρησή του από τον Παναθηναϊκό.

Τότε ήταν η Αλ Αχλί, τώρα η Αλ Γουάχντα, με τον Ολλανδό τεχνικό να έχει περάσει από το Κατάρ, την Κίνα και την πατρίδα του στο μεσοδιάστημα.

Σαν σήμερα, το 1954, στο Άμστερνταμ, ο Ολλανδός πατέρας του και η Σουριναμέζα μητέρα του κράτησαν στην αγκαλιά τους για πρώτη φορά τον μικρό Χενκ, ο οποίος έκλαιγε και φώναζε, προκαλώντας μία γλυκιά αναστάτωση.

Το ίδιο θα συνέβαινε σε όλη τη διάρκεια της ενασχόλησής του με το ποδόσφαιρο, αν και η αναστάτωση δεν ήταν το ίδιο γλυκιά…

“Οι αμυντικοί καταστρέφουν”

“Σφυρηλατήθηκε” στις ακαδημίες του Άγιαξ, από τα 11 του μέχρι να αντιληφθεί ότι δεν θα γινόταν ποτέ συμπαίκτης του Γιόχαν Κρόιφ. Μετακινήθηκε στην Ντε Φόλεβαϊκερς αλλά η ενηλικίωσή του τον βρήκε στο Άρνεμ.

Στη Φιτέσε πραγματοποίησε και το επαγγελματικό ντεμπούτο του στις 14 Μαρτίου 1976, στην εντός έδρας νίκη απέναντι στη Χεράκλες. Για δύο χρόνια συνήθιζε να βρίσκεται μεταξύ πάγκου και δεύτερης ομάδας και γι’ αυτό έφυγε για τη γειτονική ερασιτεχνική Ρέντεν, όπου βρήκε περισσότερο χρόνο συμμετοχής.

Το 1979 επέστρεψε στον επαγγελματισμό για λογαριασμό των Γκόου Αχέντ Ινγκλς, στη δεύτερη τη τάξει κατηγορία του ολλανδικού πρωταθλήματος.

Ως βασικός πλέον, κυρίως στη δεξιά πτέρυγα της επίθεσης, αλλά και στην αριστερή και πιο σπάνια στην κορυφή του καθιερωμένου στην Ολλανδία 4-3-3.

“Οι αμυντικοί απλά καταστρέφουν, ενώ οι επιθετικοί δημιουργούν. Με την επίθεση απασχολείσαι με κάτι όμορφο, καλό, που για μένα είναι το πιο σημαντικό”, δήλωνε σε συνέντευξή του το 2001, επιβεβαιώνοντας τις επιρροές του ως προπονητής.

Έσπασε πόδι και αστράγαλο

Παρότι αγωνιζόταν, στους Γκόου Αχέντ Ινγκλς δεν πραγματοποίησε κάποια σπουδαία καριέρα. Το 1980 βρέθηκε για λίγο στην ολλανδική παροικία που είχε στήσει ο Χανς Κράι στους Έντμοντον Ντρίλερς του Καναδά, αλλά επέστρεψε γρήγορα και τον Νοέμβριο του 1980 έσπασε το πόδι του στην προπόνηση.

Επανήλθε μετά από εννέα μήνες, τη σεζόν 1981-1982, για να δοθεί δανεικός στην Τέλσταρ. Όταν γύρισε, η ομάδα του δεν ήθελε να του προσφέρει νέο συμβόλαιο, ωστόσο τελικά παρέμεινε και τον Δεκέμβριο του 1983 η μοίρα τον χτύπησε πάλι, αφού υπέστη κάταγμα στον αστράγαλο σε αγώνα κόντρα στην Εξέλσιορ.

Το πρώτο… αίμα

Η αποθεραπεία διήρκεσε μεγάλο διάστημα και ο Τεν Κάτε δεν επέστρεψε ποτέ στην ίδια κατάσταση. Αντιθέτως, παρουσιαζόταν ολοένα και πιο οξύθυμος στον αγωνιστικό χώρο, με συνέπεια τον Μάρτιο του 1985, σε αγώνα επίσης απέναντι στην Εξέλσιορ, να γρονθοκοπήσει τον αντίπαλό του Έντι Ρίντερχοφ.

Το περιστατικό σημειώθηκε μετά από το τελευταίο σφύριγμα του διαιτητή, με τους δύο παίκτες να έχουν προηγούμενα από το 90λεπτο. Τα χτυπήματα ήταν πολλά, αλλά οι συμπαίκτες τους κατάφεραν να τους χωρίσουν.

“Δεν έγινε τίποτα”, έλεγε ο Τεν Κάτε μετά από τον αγώνα, υποβαθμίζοντας το περιστατικό, ενώ ο Ρίντερχοφ υποστήριξε ότι η ένταση οφείλεται στις αποφάσεις του διαιτητή.

Αρνήθηκε να μπει αλλαγή

Τον Ιούλιο του 1985 υπέγραψε μονοετή ανανέωση του συμβολαίου του, ωστόσο ο νέος προπονητής της ομάδας, Νίκο φαν Ζόγκελ, δεν τον υπολόγιζε και τον είχε θέσει στο περιθώριο. Τον Οκτώβριο του 1985 αποχώρησε και εντάχθηκε στη Χεράκλες, η οποία αγωνιζόταν στην Eredivisie.

Τον Μάρτιο του 1986, σε αγώνα απέναντι στην Ντεν Μπος, ο προπονητής της Χεράκλες, Χέραρντ Ζόμερ, τον κάλεσε να μπει αλλαγή. Για να συμβεί αυτό, ο Τεν Κάτε έπρεπε να αλλάξει σορτσάκι, γιατί φορούσε ένα μαύρο με άσπρες ρίγες.

“Είχαμε πάρει μαζί μας στον πάγκο μόνο 12 μαύρα σορτσάκια και γι’ αυτό έπρεπε να πάει στα αποδυτήρια για να αλλάξει. Μου είπε ότι δεν ήθελε να κάθεται με τα γυμνά οπίσθιά του στον πάγκο και αρνήθηκε να αλλάξει. Τελείωσε για μένα”, δήλωσε μετά από το τέλος του αγώνα ο Ολλανδός τεχνικός της ομάδας.

Ο Τεν Κάτε απολογήθηκε και επέστρεψε άμεσα στις υποχρεώσεις της Χεράκλες, ωστόσο δεν θα μακροημέρευε στο Άλμελο. Ο αστράγαλός του τον πονούσε αρκετά και δεν μπορούσε να συνεχίσει στο ίδιο επίπεδο. “Δεν μπορούσα ούτε να κατέβω τις σκάλες”, δήλωνε. Το καλοκαίρι του 1986 αποχώρησε για την ερασιτεχνική Κόνινκλαϊκε, όπου και κρέμασε τα “παπούτσια” του.

Παραλίγο να τον συλλάβουν στην προπόνηση

Προσπάθησε να ρίξει “μαύρη πέτρα” πίσω του, αλλά δεν τα κατάφερε: “Δεν ήθελα να έχω σχέση με το ποδόσφαιρο για μερικούς μήνες, αλλά τρελάθηκα”. Ανέλαβε μία ερασιτεχνική ομάδα και στη συνέχεια έγινε βοηθός του Φριτς Κόρμπαχ στους Γκόου Αχέντ Ινγκλς το 1988 και παράλληλα προπονητής στα τμήματα υποδομής, με παίκτες όπως ο Μαρκ Όφερμαρς και ο Πολ Μπόσφελντ.

Ακόμα και με αυτήν την ιδιότητα, κατάφερνε να προκαλεί αντιδράσεις. “Οι παίκτες έπρεπε να είναι στο σχολείο στις 09:30 το πρωί, οπότε μερικές φορές κάναμε την προπόνηση στις 07:30.

Φανταστείτε, όλα τα φώτα ανοιχτά στο προπονητικό κέντρο. Το πρόβλημα ήταν ότι βρισκόμασταν εν μέσω κατοικημένης περιοχής.

Για μένα δεν ήταν πρόβλημα, αλλά για τους κατοίκους… Όλοι οι κάτοικοι ξυπνούσαν από τα ουρλιαχτά των παικτών και από το φως που έμπαινε την κρεβατοκάμαρά τους”.

“Ένας από αυτούς φώναξε και την αστυνομία και έζησα κάτι που δεν θα το ξεχάσω. Ήμουν στην προπόνηση και ξαφνικά εμφανίστηκαν δύο αστυνομικοί στο προπονητικό κέντρο. Ήρθαν και σκέφτηκα ‘τι θέλουν τώρα εδώ;’.

Μου λέει ο ένας ‘κ. Τεν Κάτε, έχετε πρόστιμο 50 γκίλντερ που πρέπει να πληρώσετε τώρα’. Ήμουν οργισμένος, δεν θέλετε να φανταστείτε πόσο.

Τους είπα ότι δεν ήθελα να το κάνω, επειδή βρισκόμουν στην προπόνηση και τότε μου είπε ξανά ένας αστυνομικός ότι θα με συνελάμβανε εάν δεν πλήρωνα. Τους είπα ότι θα μπορούσαν να το κάνουν, αλλά μετά από την προπόνηση.

Τελικά, το λύσαμε και πλήρωσα. Το περιστατικό είχε πολύ πλάκα, αφού οι παίκτες άρχισαν να φωνάζουν στους αστυνομικούς εάν μπορούσαν να με πάρουν με χειροπέδες”.

Δεν είχε σωστό δίπλωμα προπονητικής

Όταν ο Κόρμπαχ έφυγε για τη Χέρενφεν τον Φεβρουάριο του 1990, ο Τεν Κάτε πήρε το χρίσμα ως πρώτος προπονητής. Ο σύλλογος ήταν στην τελευταία θέση, αλλά κατάφερε να τερματίσει στην 5η και να μπει στα πλέι οφ ανόδου στην Eredivisie, χωρίς επιτυχία. Η διοίκηση είχε επιλέξει ήδη νέο προπονητή κι ο Τεν Κάτε προτίμησε να αποχωρήσει, από το να γυρίσει σε ρόλο βοηθού.

Ακολούθησε η διετής θητεία του σε ακόμα μία ομάδα όπου βρέθηκε στο παρελθόν ως ποδοσφαιριστής, στη Χεράκλες. Άρχισε ως βοηθός του Χενκ φαν Μπρούσελ, ο οποίος αποχώρησε τον Νοέμβριο του 1990 για λόγους υγείας και παρέδωσε τα “σκήπτρα” στον Τεν Κάτε.

Αν και τα πήγε καλά, καταλαμβάνοντας την 6η θέση της κανονικής διάρκειας και στις δύο σεζόν και μπήκε στα πλέι οφ ανόδου το 1991-1992 (όταν εν τέλει προβιβάστηκαν οι Γκόου Αχέντ Ινγκλς), αναγκάστηκε να φύγει το καλοκαίρι του 1992.

Αιτία; Δεν είχε κατάλληλο δίπλωμα προπονητικής! Η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της χώρας (KNVB) του έστειλε ένα γράμμα και τον ενημέρωνε ότι έπρεπε να παρακολουθήσει κάποια μαθήματα προπονητικής για να πάρει το δίπλωμά του.

Για να συμβεί αυτό, έπρεπε να είναι προπονητής σε κάποιον σύλλογο και από τη στιγμή που δεν μπορούσε σε επαγγελματικό επίπεδο, η λύση δόθηκε ξανά από σύλλογο που βοήθησε ως ποδοσφαιριστής, από την ερασιτεχνική Ρέντεν.

Ρεκόρ με τη Σπάρτα και τη Φιτέσε του Μαχλά

Το καλοκαίρι του 1993 τον κάλεσαν ξανά οι Γκόου Αχέντ Ινγκλς και μετά από μία καλή σεζόν, η χειμερινή διακοπή του 1994-1995 βρήκε την ομάδα στην τελευταία θέση της Eredivisie, με συνέπεια την απόλυσή του.

Η Σπάρτα Ρότερνταμ του προσέφερε σχεδόν άμεσα τη θέση του προπονητή κι αυτός την οδήγησε στην 6η θέση (δεν τερμάτισε ποτέ ξανά τόσο ψηλά) και στον τελικό του κυπέλλου, όπου ηττήθηκε με 2-5 από την Αϊντχόφεν.

Τον χειμώνα του 1997-1998 ανέλαβε τη μοναδική ολλανδική ομάδα στην οποία αγωνίστηκε και δεν είχε προπονήσει μέχρι στιγμής, τη Φιτέσε.

Με τον Νίκο Μαχλά να σκοράρει κατά ριπάς και να ολοκληρώνει τη σεζόν με 34 γκολ σε 32 αγώνες πρωταθλήματος και να κατακτά το “Χρυσό Παπούτσι”, οδήγησε τον σύλλογο στην 3η θέση, την πιο υψηλή στην ιστορία του στην Eredivisie, με ρεκόρ συγκομιδής βαθμών και ρεκόρ γκολ.

Οι μετοχές του είχαν εκτοξευθεί, αλλά όπως παραδέχεται και ο ίδιος, έκανε τη λάθος επιλογή όταν έφυγε από το Άρνεμ, πηγαίνοντας στη γερμανική Ίρντινγκεν.

Ακολούθησε μία σεζόν (1999-2000) στην Ουγγαρία για την ΜΤΚ και η επιστροφή στα πάτρια εδάφη για μία τριετία στην Μπρέντα, προτού έρθει το κάλεσμα του Κρόιφ για να πλαισιώσει τον Φρανκ Ράικαρντ στην Μπαρτσελόνα και να ακολουθήσει την πορεία που όλοι γνωρίζουν μέχρι σήμερα.

“Κακός άνθρωπος, τσακωνόταν με όλους”

Ο ίδιος ο σπουδαίος Ολλανδός βετεράνος, μέλος της “Μίλαν των Ολλανδών”, παραδέχεται ότι στους Καταλανούς εκείνος έπαιζε “τον ρόλο του εμψυχωτή και ο Χενκ ήταν ο στρατηγός”.

Αυτό παραδέχονται και οι παίκτες που είχε σε όλη την προηγούμενη θητεία του. Κανείς δεν αμφισβητεί τις ικανότητές του ως προπονητής, όλοι αμφισβητούν, όμως, τη συμπεριφορά του και γι’ αυτό είχε αποκτήσει το παρατσούκλι “ηφαίστειο”.

Μετά από την αποχώρησή του από τη Χεράκλες, ο αρχηγός Χανς Φόσκαμπ, δήλωσε: “Ως προπονητής δεν τίθεται αμφιβολία για τις ικανότητές του, ωστόσο ως άνθρωπος ήταν πολύ κακός. Πάντα η ίδια ιστορία. Συνέβησαν μερικά παράξενα πράγματα και είχε προβλήματα με όλους”.

Ο επιθετικός Ντένις ντε Νοάερ της Σπάρτα υπερθεμάτισε: “Σε κάθε σύλλογο βλέπεις το ίδιο πράγμα μαζί του. Τον πρώτο χρόνο όλα είναι εντάξει. Στον δεύτερο χρόνο αρχίζει να εμφανίζει προβλήματα με κάθε παίκτη. Κάνει το ίδιο σε κάθε ομάδα που δουλεύει. Όταν κερδίζαμε, ήταν δουλειά του Χενκ, όταν χάναμε, ήταν δικό μας λάθος”.

Ο πρόεδρος της Φιτέσε, Τσαρλς Άαλμπερς, υποστήριξε μετά από την αποχώρηση του Τεν Κάτε: “Έπρεπε να τον απολύσω, επειδή υπήρχε πολύ κακή σχέση με τους παίκτες. Κάθε μέρα ο Τεν Κάτε είχε έντονο καυγά με κάποιον. Με αυτόν, έχεις έναν κορυφαίο προπονητή στον σύλλογό σου, αλλά επίσης κι ένα ηφαίστειο”.

“Με θέλουν για νίκες, όχι για φίλο”

Ο ίδιος ο Ολλανδός προπονητής σχολίασε γι’ αυτό: “Οι πρόεδροι δεν με θέλουν στην ομάδα τους για να κάνω τον φίλο. Με θέλουν για να κερδίζω αγώνες. Οπότε, όταν είμαι προπονητής, φτάνω στα όρια. Είμαι το αφεντικό”.

“Για να δώσω επιπλέον ώθηση στους ποδοσφαιριστές, προσπαθώ να τους διεγείρω κάθε στιγμή. Τους μιλάω φιλικά, τους χτυπάω στην πλάτη, τους δίνω ρεπό, τους δίνω μεγαλύτερη προσοχή κατά τη διάρκεια της προπόνησης, αλλά επίσης τους μαλώνω.

Η στιγμή που ξεσπάω είναι μία αυθεντική στιγμή. Μερικές φορές βοηθάει, άλλες όχι. Έτσι είμαι. Μπορώ να είμαι αρκετά έντονος και συναισθηματικός και να πω πράγματα μπροστά στον άλλον. Δεν με απογοητεύει αυτό. Ο περισσότερος κόσμος γνωρίζει ακριβώς τι πρεσβεύω”.

Έστειλε φυσιοθεραπευτή σε ψυχίατρο

Ο τεχνικός διευθυντής της Μπρέντα, Γιαν Ραντ, θυμάται από την πλευρά του: “Ήταν μία τραγική σεζόν με τον Τεν Κάτε. Είχε προσωπικά θέματα με τον team manager, Κορ Μπλοκς, και με τον φυσιοθεραπευτή Γιαν Λουξ. Τα πράγματα έγιναν τόσο άσχημα που μία ημέρα υπήρξε ακόμα και διαπληκτισμός του Τεν Κάτε με τον Μπλοκς στο πάρκινγκ του συλλόγου.

Ο Λουξ επηρεάστηκε τόσο άσχημα από τις συνεχείς διαφωνίες και την επιθετικότητα του Τεν Κάτε, που έπρεπε να τον στείλουμε για ψυχιατρική βοήθεια. Την λάμβανε ακόμα και δύο χρόνια μετά από την αποχώρηση του Τεν Κάτε”.

Ένας παίκτης του συλλόγου, ο μέσος Τζέφρι φαν Ας, επιβεβαίωσε τα παραπάνω: “Στο γήπεδο δεν υπήρχε καλύτερος προπονητής από τον Τεν Κάτε, αλλά σε κοινωνικό επίπεδο τσακωνόταν συνεχώς.

Όταν είπα κάτι στην εφημερίδα για τη συμπεριφορά προς τον φυσιοθεραπευτή, ήρθε την επόμενη μέρα και μου πέταξε την εφημερίδα στο πρόσωπο. Μου είπε ‘άντε γαμήσου και πήγαινε στον φίλο σου'”.

Καυγάς με Τέρι μπροστά στον Αμπράμοβιτς

Ο Τεν Κάτε δεν δίστασε να τσακωθεί ακόμα και με τον ηγέτη της Τσέλσι, τον αρχηγό Τζον Τέρι, και μάλιστα μπροστά στον Ρομάν Αμπράμοβιτς τον Φεβρουάριο του 2008, στο προπονητικό κέντρο των “μπλε”, πριν από τον τελικό του League Cup.

Ο Τέρι ήταν εκνευρισμένος από την τακτική και την προετοιμασία για τον τελικό του “Γουέμπλεϊ” και ξέσπασε στον Τεν Κάτε, βοηθό του Άβραμ Γκραντ, μετά από την τελευταία προπόνηση πριν από τον αγώνα με την Τότεναμ.

Ο καυγάς σημειώθηκε μπροστά σε όλη την ομάδα και τον Ρώσο ιδιοκτήτη της Τσέλσι, που είχε επισκεφτεί το Κόμπαμ για να εμψυχώσει τους ποδοσφαιριστές του.

“Οι παίκτες αισθάνονται ότι είναι αλαζόνας, δεν τους δείχνει σεβασμό και τους συμπεριφέρεται σαν παιδιά.

Ο Άβραμ αφήνει τον Τεν Κάτε να του περνάει το δικό του και οι παίκτες αισθάνονται ότι πρέπει να παίζουν για τους εαυτούς τους πια.

Ο Τεν Κάτε είναι το βασικό πρόβλημα”, έλεγε άνθρωπος από τον κύκλο της ομάδας εκείνη την εποχή.

Ο τελικός χάθηκε από την Τότεναμ εξαιτίας τέρματος του Τζόναθαν Γούντγκεϊτ στο 94′, ο Τεν Κάτε παρέμεινε το “μαύρο πρόβατο” για τους παίκτες.

Μετά από τον χαμένο τελικό Champions League από τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, δεν δίστασε να τα βάλει με ακόμα ένα “τοτέμ” του συλλόγου, τον Ντιντιέ Ντρογκμπά, για την αποβολή του που ανάγκασε τον Τέρι να εκτελέσει πέναλτι και να το χάσει.

Στις 27 Μαΐου απολύθηκε ο Γκραντ, όμως ο Τεν Κάτε έλαβε διαβεβαιώσεις ότι θα παραμείνει στην ομάδα. Δύο ημέρες αργότερα, απολύθηκε κι αυτός, με συνέπεια να καταλήξει στον Παναθηναϊκό…