Ο άνθρωπος που βίασε (και) το ποδόσφαιρο σε έναν αγώνα που δεν έγινε ποτέ

Replay... by Χρήστος ΣωτηρακόπουλοςΔιεθνή

Χρήστος Σωτηρακόπουλος 21 Νοέ, 2017

Η ρωμαϊκή αρένα που έστησε ο Αουγούστο Πινοσέτ, δικτάτορας της Χιλής, στο πιο περίεργο ματς που έγινε ποτέ στις 21 Νοεμβρίου 1973, παραμένει μία από τις πιο μαύρες σελίδες στην Ιστορία των σπορ.

Ένας αγώνας που ουσιαστικά δεν έγινε και που απέδειξε τη δύναμη του αθλήματος και την ανάγκη της χρήσης του από την πολιτική για λόγους προφανείς.

Ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος παραθέτει ένα απόσπασμα από το βιβλίο του “Παιχνίδι χωρίς όρια”, το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “Τόπος” το 2008 και έγινε best seller.

Η ιστορία μας μεταφέρει στο 1973 και στο Εθνικό Στάδιο της Χιλής, στην πρωτεύουσα της χώρας Σαντιάγκο, όπου ο Πινοσέτ διοργάνωσε έναν αγώνα παρωδία.

“Το ματς ήταν προγραμματισμένο για να συμπληρωθεί η λίστα αυτών που θα έπαιζαν στα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Δυτικής Γερμανίας. Το πρώτο ματς ανάμεσα στη Χιλή και τη Σοβιετική Ένωση είχε λήξει 0-0 τον Αύγουστο ωστόσο η ρεβάνς που ήταν να γίνει στις 15 Σεπτεμβρίου είχε αναβληθεί.

Ο λόγος ήταν πως όταν έπρεπε να γίνει η ρεβάνς της ισοπαλίας στην πρώτη συνάντηση, η Χιλή βρισκόταν στην πιο ταραχώδη περίοδο της νεότερης ιστορίας της. Το πραξικόπημα του στρατηγού Πινοσέτ, που ανέτρεψε το σοσιαλιστή Σαλβαδόρ Αλιέντε, κρατούσε ακόμη τη χώρα πάνω σε φλόγες.

Η αντίσταση των τελευταίων που αντιστέκονταν σε ολόκληρη την επικράτεια και κυρίως στο λιμάνι του Βαλπαραΐζο, είχε πλέον καμφθεί και για τη λατινοαμερικάνικη χώρα άρχιζε η πιο μαύρη περίοδος.

Χιλιάδες νεκροί και αγνοούμενοι, με το «Estadio Nacional» να είναι η κατακόμβη για πολλούς από αυτούς. Εκεί το στυγνό στρατιωτικό καθεστώς συγκέντρωνε όλους τους αντιπάλους του και αφού τους ανέκρινε, τις πιο πολλές φορές τους εκτελούσε!

Οι Σοβιετικοί για πολιτικούς λόγους, αλλά και για την ευκαιρία που τους δινόταν, αρνήθηκαν να πάνε στη ρεβάνς! Απευθύνθηκαν μάλιστα στην ομοσπονδία τους, την UEFA και ζήτησαν να αναβληθεί το ματς. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα εξελίχθηκε ένα παιχνίδι εντυπώσεων.

Η UEFA ζήτησε από τη FIFA να μην διεξαχθεί το ματς, ο πρόεδρός της Αρτέμιο Φράνκι πίεσε πολύ, αλλά ο αείμνηστος σερ Στάνλεϊ Ράους, που έβλεπε την προεδρία του να κινδυνεύει στην κορυφαία ομοσπονδία, αρνήθηκε να πάρει την εύκολη απόφαση.

Άλλωστε ο άμεσος αντίπαλος του, ο Βραζιλιάνος Ζοάο Χαβελάνζε είχε έννομο συμφέρον και ενδιαφέρον να γίνει το ματς κανονικά στην Λατινική Αμερική και πίεζε με στόχο την εξασφάλιση των ψήφων από το μπλοκ της ηπείρου του.

Η απόφαση του Ράους έγερνε προς αυτό που ζητούσαν οι Ευρωπαίοι: ένα ουδέτερο γήπεδο! Οι Σοβιετικοί είπαν όχι και σε αυτό αρχικά, αλλά προκειμένου να πάνε στη Χιλή δέχτηκαν, για να ακολουθήσει η πίεση της Βραζιλίας -κυρίως- και της Ουρουγουάης, που υποστήριξαν τον Πινοσέτ. Άλλωστε δικατορίες είχαν και αυτές οι χώρες οπότε δεν τους έμοιαζε ως κάτι περίεργο!

Ο Ράους αποφάσισε να στείλει δύο αξιωματούχους της FIFA στο Σαντιάγκο να δουν αν όλα ήταν υπό έλεγχο. Εκεί παίχτηκε μία καινούργια κωμωδία. Οι άνθρωποι της FIFA παρελήφθησαν με λιμουζίνα από το αεροδρόμιο, έμειναν στην προεδρική σουίτα του καλύτερου ξενοδοχείου της πόλης, ξεναγήθηκαν στα καλύτερα αξιοθέατα και στο γήπεδο τους πήγαν μόνο σε κάποια επιλεγμένα σημεία!

Το εμπιστευτικό τους έγγραφο προς τον Ράους, που αποκάλυψαν οι “Times” έναν χρόνο αργότερα, έμοιαζε λες και έγραφαν άρθρο για κάποιο τουριστικό περιοδικό!

«Όλα είναι στην εντέλεια, μία όμορφη χώρα, με καλές συγκοινωνίες και δρόμους και το γήπεδο που χρησιμοποιείται αυτή την περίοδο ως ανακριτικό κέντρο σύντομα θα εκκενωθεί και θα είναι έτοιμο να παραδοθεί για αθλητικές δραστηριότητες»!

Μετά από αυτή την επίσκεψη-φάρσα ο Ράους συγκάλεσε την εκτελεστική επιτροπή της FIFA. Στις 9 Νοεμβρίου ο κύβος ερρίφθη. Το ματς θα γινόταν κανονικά στις 21 του μήνα στο Σαντιάγκο.

Ο Πινοσέτ είχε τη μεγαλύτερη ευκαιρία για άρτο και θεάματα. Κάλεσε με αφίσες και απεριόριστη τηλεοπτική προπαγάνδα όλον τον κόσμο στο γήπεδο με δωρεάν εισιτήριο!

Κάποιες φωνές που αντιτάχθηκαν πνίγηκαν εν τη γενέσει τους. Ο ποιητής και τραγουδιστής Βίκτορ Χάρα τόλμησε έξω από το στάδιο την παραμονή του ματς να διαδηλώσει και να εκφράσει την αντίδρασή του! Εκτελέστηκε άμεσα! Ήδη από το 2005 το στάδιο φέρει το όνομά του ως ελάχιστο φόρο τιμής.

Όποιοι αρνήθηκαν να χειροκροτήσουν τη μέρα του ματς μέσα στο γήπεδο γνώρισαν τη θηριωδία του καθεστώτος. Μερικούς, αφού τους επιβίβασαν σε ελικόπτερα, τους πέταξαν από ψηλά στα παγωμένα νερά του Ειρηνικού, ως νουθεσία των λοιπών αντιφρονούντων. Η ώρα του ματς πλησίαζε και όλα ήταν έτοιμα. Στη φυσούνα οι παίκτες της Χιλής αντιλαμβάνονται πως δεν υπάρχει αντίπαλος!

Ο αρχηγός Βαλντέζ ρωτάει τον συνταγματάρχη που στέκεται μαζί τους στην έξοδο. Μόλις ακούει πως δεν έχουν έρθει οι Σοβιετικοί αρνείται να βγάλει την ομάδα στο γήπεδο! Τότε ο στρατιωτικός τοποθετεί το περίστροφο στον κρόταφο του σέντερ μπακ Φιγκερόα που ήταν δίπλα του και τον ρωτάει κοιτώντας τον στα μάτια: «Επιμένεις;» Η απάντηση ήταν χαραγμένη στο φοβισμένο βλέμμα όλων!

Η ρωμαϊκή αρένα ήταν έτοιμη. Οι θεατές χειροκροτούν και η Χιλή μπαίνει στο γήπεδο, μαζί και οι διαιτητές. Οι Σοβιετικοί όμως; Άφαντοι! Δεν είχαν πάει, αφού η απόφαση της της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας τους ήταν να μην δώσουν δικαίωμα στην κυβέρνηση Πινοσέτ να θεωρηθεί νόμιμη. Μια άλλη εκδοχή αναφέρει πως ο Αρτέμιο Φράνκι τους είχε υποσχεθεί πως δεν θα έχουν κυρώσεις και το ματς θα επαναληφθεί. Κάτι που, εννοείται, δεν έγινε ποτέ!

Η Χιλή μπήκε, λοιπόν, και πήρε θέσεις, ο διαιτητής σφύριξε και το ματς άρχισε! Χωρίς αντιπάλους οι ποδοσφαιριστές της γηπεδούχου άλλαξαν μπαλιές και σε κενό τέρμα και ο Βαλντέζ σκόραρε. Μόλις η παρωδία τελείωσε και οι παίκτες πανηγύρισαν την… επιτυχία, ο διαιτητής ως όφειλε έκλεισε το φύλλο αγώνα.

Η Χιλή προκρινόταν ύστερα από 12 χρόνια σε Μουντιάλ. Όμως, η όλη εικόνα έπληττε καίρια την εικόνα του σπορ σε όλο τον κόσμο. Το “Reuters” τράβηξε σκηνές και τις έστειλε στα κανάλια όλης της υφηλίου. Αναλόγως με το καθεστώς, παίχτηκαν και σχολιάστηκαν!

Σε εμάς για παράδειγμα, λίγες μέρες μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου η χούντα του Παπαδόπουλου, πνέοντας τα λοίσθια και έχοντας κηρύξει στρατιωτικό νόμο μετά την εξέγερση της 17 Νοέμβρη, έδωσε εντολή το θέμα να αναφερθεί ως… λιποψυχία των Σοβιετικών, χωρίς αναφορά στα λοιπά γεγονότα!

Όταν το καθεστώς του Πινοσέτ το 1988 διεξήγαγε δημοψήφισμα για ναι ή όχι στο νέο σύνταγμα που είχε ψηφίσει, χρησιμοποίησε πολλούς από εκείνη την ομάδα του 1974 ως κράχτες.

Δικτατορία ή δημοκρατία, η απάντηση ήταν προφανής και ο Πινοσέτ, παρά τη νοθεία που προσπάθησε να κάνει, έχασε πανηγυρικά!

Ο Κάρλος Καζέλι, φορ της Χιλής στο Μουντιάλ, αποβλήθηκε το 1974 κατά των Γερμανών στην πρεμιέρα και η μητέρα του φυλακίστηκε ως συνέπεια της πράξης του γιου της.

Ο Καζέλι υπήρξε καταλυτικός παράγων στο να χάσει ο Πινοσέτ εκείνη την κόντρα, αφού τόλμησε να βγει στην τηλεόραση και να έχει τη μητέρα του δίπλα του, λέγοντας στον κόσμο την ιστορία και ζητώντας να καταψηφίσει το δικτάτορα.

Ο Πινοσέτ είχε προλάβει, βέβαια, να αμνηστεύει τον… εαυτό του ως ισόβιος γερουσιαστής! Για χρόνια κινήθηκε σε διάφορες χώρες, ενώ οι δημοκράτες της Χιλής απαίτησαν να εκδοθεί τελικά σε κάποια χώρα που να μπορεί να τον δικάσει!

Για λόγους υγείας βρετανικό δικαστήριο τον απάλλαξε από οποιαδήποτε κατηγορία, τη στιγμή όμως που οι συνειδήσεις τον είχαν προ πολλού καταδικάσει. Το ίδιο και η ιστορία. Όχι μόνο η πολιτική, αλλά και η ποδοσφαιρική.

Για βιασμό του ίδιου του σπορ, λόγω της παρωδίας εκείνου του απογεύματος το 1973 και ενός αγώνα που ουσιαστικά δεν έγινε ποτέ…”.