Η 26η Φεβρουαρίου 1992 είναι μία πολύ σημαντική μέρα για τον Ρομπέρτο Κάρλος, αφού σε ηλικία 19 ετών πραγματοποίησε το ντεμπούτο του με την εθνική Βραζιλίας.
Από εκείνη τη φιλική νίκη με 3-0 επί των ΗΠΑ, ο εκ των κορυφαίων αριστερών μπακ όλων των εποχών στον πλανήτη έφτασε σε σημείο να πανηγυρίσει ένα Παγκόσμιο Κύπελλο, ένα Κύπελλο Συνομοσπονδιών και δύο Copa América.
Όμως εκείνη η στιγμή που έμεινε χαραγμένη φορώντας το εθνόσημο στο στήθος ήταν το γκολ κόντρα στη Γαλλία με απευθείας εκτέλεση φάουλ, που τελικά δεν αψήφισε τους νόμους της Φυσικής, όπως απέδειξαν επιστήμονες με πειράματά τους!
Τα θέματα του Sport-Retro.gr για τη Βραζιλία
Το Tournoi de France
Το έτος είναι 1997 και η FIFA ανέλαβε για πρώτη φορά τη διοργάνωση του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών, όμως το τοποθέτησε τον Δεκέμβριο στη Σαουδική Αραβία. Οι εθνικές ομάδες χρειάζονταν ορισμένα δυνατά τεστ το καλοκαίρι του 1997 για να προσομοιώσουν καταστάσεις ενόψει του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1998 στη Γαλλία και βρέθηκε η λύση με ένα υψηλού επιπέδου φιλικό τουρνουά.
Το Tournoi de France ήταν ένα τουρνουά που διοργανώθηκε μεταξύ 3 και 11 Ιουνίου στην οικοδέσποινα του Παγκοσμίου Κυπέλλου, ως δική της πρόβα τζενεράλε, αφού ακόμα το Κύπελλο Συνομοσπονδιών δεν είχε αποκτήσει αυτόν τον χαρακτήρα.
Προσκεκλημένες ήταν 3 κορυφαίες εθνικές ομάδες, η Βραζιλία, η Αγγλία και η Ιταλία, που μαζί με τη Γαλλία, συνέθεταν έναν όμιλο.
Τα ονόματα των αποστολών προκαλούν δέος. Κλάουντιο Ταφαρέλ, Καφού, Αλνταΐρ, Ζιοβάνι, Ντούνγκα, Λεονάρντο, Ζε Ρομπέρτο, Τζαλμίνια, Ρομάριο, Μάουρο Σίλβα, Ντενίλσον, Εντμούντο μεταξύ άλλων για τη Βραζιλία.
Στην Αγγλία, ο Γκλεν Χοντλ πήρε μαζί του τους Ντέιβιντ Σίμαν, Γκάρι Νέβιλ, Πολ Ινς, Γκάρεθ Σάουθγκεϊτ, Ντέιβιντ Μπέκαμ, Πολ Γκασκόιν, Άλαν Σίρερ, Τέντι Σέριγχαμ, Σολ Κάμπελ, Μάρτιν Κίον, Φιλ Νέβιλ, Πολ Σκόουλς, Ίαν Ράιτ, Άντι Κόουλ κ.α.
Οι Ιταλοί του Τσέζαρε Μαλντίνι είχαν τους Άντζελο Περούτσι, Τσίρο Φεράρα, Πάολο Μαλντίνι, Ντίνο Μπάτζιο, Φάμπιο Καναβάρο, Αλεσάντρο Κοστακούρτα, Πιερλουίτζι Καζιράγκι, Ντεμέτριο Αλμπερτίνι, Τζιανφράνκο Τζόλα, Τζιανλούκα Παλιούκα, Κριστιάν Πανούτσι, Κριστιάν Βιέρι, Αλεσάντρο ντελ Πιέρο, Φιλίπο Ιντσάγκι και Ενρίκο Κιέζα.
Όσο για τους Γάλλους, οι Βενσάν Καντελά, Φρανκ Λεμπέφ, Λοράν Μπλαν, Γιουρί Τζορκαέφ, Ντιντιέ Ντεσάμπ, Μαρσέλ Ντεσαγί, Κριστόφ Ντιγκαρί, Ζινεντίν Ζιντάν, Πατρίκ Λοκό, Μπισέντε Λιζαραζού, Ρομπέρ Πιρές, Λιλιάν Τιράμ, Φαμπιάν Μπαρτέζ, Πατρίκ Βιεϊρά και Κριστιάν Καρεμπέ σχημάτιζαν εξίσου ανταγωνιστικό σύνολο.
«Ο αέρας επανέφερε την μπάλα προς την εστία»
Η πρεμιέρα διεξήχθη στο «Ζερλάν» του Λιόν. Διαιτητής ο σπουδαίος Κιμ Μίλτον Νίλσεν από τη Δανία και μπροστά σε περίπου 30.000 μάτια εκτυλίχθηκε η φάση του τουρνουά μόλις στο 21ο λεπτό, όταν ο Ντεσάμπ ανέτρεψε τον Ρομάριο.
«Πιστεύω ότι ήταν ένα θαύμα, γιατί δεν ξαναείδα κάτι τέτοιο. Ένα θαύμα, γιατί υπάρχει μόνο ένα στον κόσμο. Θα δούμε τέρματα που είναι παρόμοια με αυτό, αλλά όχι ίδια. Αυτά είναι πράγματα που συμβαίνουν μόνο μια φορά στη ζωή και συνέβη σε μένα», τόνισε προ ετών σε εκτενές αφιέρωμα της «Equipe» στις εκτελέσεις φάουλ ο Κάρλος.
«Ο κόσμος με ρωτάει πώς το έκανα. Έκανα πολλή προπόνηση και όλα αυτά τα χρόνια προπόνησης έφεραν αυτό το γκολ. Δεν υπάρχει μυστικό. Εάν υπήρχε, θα σας το έλεγα».
Η Βραζιλία είχε κερδίσει φάουλ αρκετά μέτρα έξω από την περιοχή του Μπαρτέζ, απόσταση κατάλληλη για το αριστερό πόδι του Κάρλος, αλλά όχι και η θέση. Παρ’ όλα αυτά, επρόκειτο για φιλικό τουρνουά, οπότε δεν υπήρχε πρόβλημα αν σπαταλούσε μια επίθεση επιχειρώντας σουτ από εκεί.
Ο αρχηγός Ντούνγκα έφυγε και έκανε χώρο στον συμπαίκτη του, ο Βιεϊρά πήγε με ακόμα 3 Γάλλους για τείχος και ο Κάρλος έκανε αρκετά βήματα προς τα πίσω για να πάρει την απαιτούμενη φόρα.
«Ο κόσμος ήταν λίγο σκεπτικός, εξαιτίας της απόστασης. Μεταξύ της μπάλας και του Μπαρτέζ υπήρχαν 35 μέτρα απόσταση ή και παραπάνω και ο κόσμος δεν το πίστευε. Έπρεπε να βλέπω πώς έστησε το τείχος ο Μπαρτέζ. Το είχε τοποθετήσει αρκετά έξω. Στήθηκα μπροστά από την μπάλα, ώστε ο Μπαρτέζ να μην καταλάβει και να θεωρήσει ότι θα στείλω την μπάλα πάνω από το τείχος».
«Παρότι είχα αρχίσει να παίρνω φόρα, όταν είδα ότι δεν κινούταν (σ.σ. ο Μπαρτέζ) άλλαξα απόφαση και είπα να τη χτυπήσω με το εξωτερικό. Ναι, τη χτύπησα άσχημα, αλλά αυτή κατέληξε στην άκρη του δοκαριού».
«Στο στάδιο υπήρχε ένα κενό, μέσα από το οποίο ερχόταν αέρας από τα δεξιά. Το μόνο πράγμα που με ενδιέφερε ήταν να βρω εστία. Τη δύναμη την είχα. Ήθελα να βάλω σωστά το πόδι μου, ώστε να τη χτυπήσω κατάλληλα. Ήταν το μόνο που σκεφτόμουν. Όταν κλότσησα, είδα την μπάλα να πηγαίνει τελείως έξω, αλλά ο αέρας, αυτός ο περιβόητος αέρας, επανέφερε την μπάλα προς την εστία».
«Στόχευα το ‘a’ σε μια διαφήμιση»
Μιλώντας στο περιοδικό «FourFourTwo», ο Βραζιλιάνος μπακ αποκάλυψε περισσότερες σκέψεις του σχετικά με την εκτέλεση. «Πάντα χτυπάω τα στημένα στη βαλβίδα της μπάλας, επειδή είναι το πιο σκληρό σημείο της και παίρνει μεγαλύτερη δύναμη. Πάντα κλοτσούσα από κάτω αριστερά προς τα πάνω δεξιά, που βοηθούσε στο φάλτσο».
«Θα θυμάμαι για πάντα τη διαφήμιση πίσω από την εστία. Στόχευα στο ‘a’ του ‘La Poste’, όμως όταν σούταρα, η μπάλα έφευγε μίλια μακριά από τον στόχο. Πήγαινε σε διαφορετική διαφημιστική πινακίδα. Το ball boy βούτηξε για να μην το πετύχει η μπάλα. Έπρεπε να έχει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη σε μένα».
«Αυτό που με εξέπληξε ήταν το φάλτσο της μπάλας. Αφότου πέρασε το ύψος του κάθετου δοκαριού, άλλαξε φάλτσο. Δείτε το ξανά και θα καταλάβετε. Τέτοια γκολ έρχονται μόνο μια φορά στην καριέρα σου. Έχω εκτελέσει μερικά τέτοια φάουλ στην προπόνηση, με ή χωρίς τείχος, όμως ποτέ με τέτοιο φάλτσο και καμπύλη. Ήταν ένα όμορφο γκολ, αξέχαστο».
Ρωτούσαν στα αποδυτήρια πώς το έκανε
Η κατάληξη της μπάλας δεν εξέπληξε μόνο τον Κάρλος, αλλά και τους υπόλοιπους Βραζιλιάνους. «Ο Ντούνγκα δεν μπορούσε να πιστέψει ότι θα σούταρα από εκεί. Αργότερα, με ρώτησε πώς τα κατάφερα και του είπα ότι δεν ξέρω. Όλοι πάντα ήθελαν να μάθουν πώς έγινε, όμως δεν υπήρχε εξήγηση. Ήξερα ότι υπήρχε λίγος αέρας και η μπάλα ήταν πολύ ελαφριά. Εγώ απλά ήθελα να πετύχει τουλάχιστον το δοκάρι. Τίποτα παραπάνω. Πήρε τέτοια φάλτσα εξαιτίας της δύναμης που έβαλα», πρόσθεσε στο «Sky Sports».
Όπως ήταν φυσικό, το συγκεκριμένο γκολ εξελίχθηκε σε μέγα θέμα συζήτησης μετά από το τέλος του ματς που βρήκε τις δύο ομάδες ισόπαλες 1-1 (ισοφάρισε ο Μαρκ Κελέρ): «Μετά από τον αγώνα, μίλησα με τον Μάριο Ζαγκάλο, τον προπονητή μας, και δεν το πίστευε».
«Στα αποδυτήρια, μου είπαν πολλά για το γκολ. Ήρθαν και μου είπαν ‘τι έκανες; Τι φανταστικό γκολ; Τι υπέροχο γκολ;’ Το θεωρώ πιο σημαντικό γκολ της καριέρας μου. Σημαντικό για όλα όσα ειπώθηκαν στη συνέχεια. Υπήρξε τεράστια συζήτηση. Ήταν πραγματικά το γκολ της καριέρας μου».
Ακόμα και οι αντίπαλοι είχαν μείνει αποσβολωμένοι από αυτό που παρακολούθησαν. «Θυμάμαι τον Ζιζού να έρχεται και να μου λέει ότι ήταν απίστευτο. Δεν μπορούσε να το πιστέψει αυτός και ούτε κάποιος άλλος», υπογραμμίζει ο Κάρλος.
«Η μπάλα πήρε φάλτσα μεταξύ εμού και του τείχους, οπότε είχα πολύ καλή οπτική γωνία. Ξέραμε ότι ο Ρομπέρτο Κάρλος είχε δυνατό σουτ, όμως το να χτυπήσει την μπάλα έτσι ήταν εκπληκτικό. Θυμάμαι την κλότσησε με το εξωτερικό του παπουτσιού του. Μείναμε έκπληκτοι με την τροχιά της μπάλας και το πώς πήρε φάλτσα. Ήταν αδιανόητο», υπερθεμάτισε ο Πιρές.
Κι όμως, δεν αψηφά τους νόμους της Φυσικής
Μόνο που δεν ήταν και γ’ αυτό επιστρατεύτηκαν Γάλλοι φυσικοί, ώστε να αποδείξουν ότι μια τέτοια τροχιά ήταν εφικτή και όχι αποκύημα των ορέξεων του ανέμου.
Τον Σεπτέμβριο του 2010 δημοσιεύτηκε μία μελέτη στο «New Journal of Physics» που καταρρίπτει τον μύθο ότι όλα ήταν θέμα τύχης.
Μία ομάδα Γάλλων επιστημόνων αποτύπωσε την τροχιά της μπάλας στο γκολ και ανέπτυξε μία εξίσωση για να την περιγράψει. Μάλιστα, οι Γάλλοι υποστηρίζουν ότι η εκτέλεση φάουλ μπορεί να επαναληφθεί, αν η μπάλα δεχθεί τόσο δυνατή κλοτσιά, με το κατάλληλο φάλτσο και κυρίως η εκτέλεση να γίνει αρκετά μακριά από την εστία.
«Δείξαμε ότι η τροχιά μιας μπάλας που στριφογυρίζει είναι σπιράλ», εξήγησε στο «BBC News» ο δρ. Κριστόφ Κλανέ της Πολυτεχνικής Σχολής του Παλεζό Σεντέξ, κοντά στο Παρίσι, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. Ο Κλανέ περιέγραψε την τροχιά ως «σχήμα κελύφους από σαλιγκάρι», με την καμπύλη να μεγαλώνει όσο ταξιδεύει στον αέρα η μπάλα.
Η σπιράλ τροχιά έγινε ορατή στην εκτέλεση φάουλ του Κάρλος λόγω της απόστασης (περίπου 35 μέτρα) που είχε από την εστία. Ως εκ τούτου, η «τροχιά που αψηφούσε τους νόμους της Φυσικής», στην πραγματικότητα τους ακολουθούσε επ’ ακριβώς, ωστόσο η βαρύτητα και ο απότομος… τερματισμός της πορείας λόγω των διχτυών, εμπόδισε την ολοκλήρωση της κίνησης.
Η εξήγηση για την τροχιά της μπάλας
Ο δρ. Κλανέ και ο συνεργάτης του, Νταβίντ Κερ, μελετούσαν τις τροχιές σφαιρών όπλου όταν προχώρησαν σε αυτήν την… αθλητική ανακάλυψη. Χρησιμοποίησαν νερό, μικροσκοπικές πλαστικές μπάλες ίδιας πυκνότητας με το νερό και μια σφεντόνα για «να απλοποιηθεί το πρόβλημα».
Οι ερευνητές έκαναν το πείραμα με διαφορετικές ταχύτητες και διαφορετικό φάλτσο στις μπάλες, οι οποίες ταξίδευαν στο νερό με διαφορετικές τροχιές κι έτσι μελετούσαν την αεροδυναμική τους.
Το πείραμα εντός νερού μείωνε την επίδραση του αέρα και της βαρύτητας και αποκάλυπτε την καθαρή πορεία μιας περιστρεφόμενης μπάλας.
«Σε ένα πραγματικό ποδοσφαιρικό γήπεδο, μπορούμε να δούμε κάτι κοντά σε αυτό το ιδανικό σπιράλ, όμως η βαρύτητα θα το μεταλλάξει. Όμως αν σουτάρεις αρκετά δυνατά, όπως ο Κάρλος, μπορείς να μειώσεις την επίδραση της βαρύτητας», εξήγησε ο δρ. Κλανέ.
«Αν η απόσταση είναι μικρή, τότε βλέπεις μόνο το πρώτο μέρος της καμπύλης. Όμως αν η απόσταση είναι μεγάλη, όπως στο φάουλ του Κάρλος, τότε βλέπεις την καμπύλη να διογκώνεται. Οπότε βλέπεις ολόκληρη την τροχιά».
«Ήταν ένα περίεργο φάουλ, όμως όχι τυχερό. Για να προκύψει αυτό το αποτέλεσμα, ο Κάρλος έπρεπε να χτυπήσει την μπάλα τόσο δυνατά ώστε να αποκτήσει πολύ μεγάλη ταχύτητα, περίπου 130χλμ./ώ., και από απόσταση περίπου 35 μέτρων. Η τροχιά της μπάλας δύναται να παρεκκλίνει σημαντικά, αν το σουτ είναι μακρινό. Τότε, η τροχιά επιφυλάσσει εκπλήξεις και γίνεται αναπάντεχη για τον τερματοφύλακα».
«Το φάουλ του Κάρλος ήταν από απόσταση κι έτσι περιμέναμε μια τέτοια αναπάντεχη τροχιά. Δεδομένου ότι το σουτ ήταν δυνατό, η τροχιά της μπάλας καμπυλώνει πάρα πολύ προς το τέρμα, με ταχύτητα αρκετά μεγάλη για να μπερδέψει τον τερματοφύλακα».
Το πείραμα επιβεβαίωσε το Φαινόμενο Μάγκνους, βάσει του οποίου μια περιστρεφόμενη μπάλα (σφαίρα) αποκτά καμπυλωτή τροχιά, ωστόσο παρείχε και στοιχεία για τις μακρινές εκτελέσεις φάουλ στο ποδόσφαιρο.
Οι επιστήμονες απέδειξαν ότι η τριβή που ασκείται στην μπάλα από την ατμόσφαιρα που την περιβάλλει, την επιβραδύνει αρκετά ώστε το φάλτσο να αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερο ρόλο στην τροχιά της μπάλας.
Αυτό επέτρεψε την αλλαγή κατεύθυνσης την τελευταία στιγμή για την οποία έκανε λόγο ο Κάρλος και η οποία αφενός ξεγέλασε τον Μπαρτέζ, αφετέρου εξηγήθηκε επιστημονικά από τους Κλανέ και Κερ.
«Σπιράλ της περιστρεφόμενης μπάλας»
Οι δύο καθηγητές ονόμασαν την ανακάλυψή τους «σπιράλ της περιστρεφόμενης μπάλας» και σύγκριναν το φάουλ του Κάρλος με πιο κοντινές εκτελέσεις, όπως του Μισέλ Πλατινί και του Ντέιβιντ Μπέκαμ.
«Αν δεν είχε εκτελέσει τόσο δυνατά, τότε η βαρύτητα θα είχε αποτρέψει αυτήν την τροχιά. Και δεν θα γινόταν να πάρει τέτοια καμπύλη αν βρισκόταν πιο κοντά στην εστία. Γι’ αυτό δεν υπάρχουν εκτελέσεις πέναλτι με καμπύλη», κατέληξε ο Κλανέ.
Επίσης, είναι πιθανό να μην γινόταν τόσο μεγάλος θρύλος του ποδοσφαίρου, αν δεν είχε εκτελέσει αυτό το φάουλ…
Ποδόσφαιρο
Πορτοκαλί και άλλα