Στις 24 Δεκεμβρίου 1996 ο Ματίας Ζάμερ βρέθηκε στο ζενίθ της καριέρας του. Ο Γερμανός διεθνής είχε κατακτήσει ήδη διάφορους διασυλλογικούς τίτλους, το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς στέφθηκε πρωταθλητής Ευρώπης με την εθνική ομάδα της χώρας του και το τέλος του έτους τον βρήκε να πανηγυρίζει την κατάκτηση της «Χρυσής Μπάλας».
Μάλιστα, η επιτυχία του ήταν ακόμα πιο μεγάλη, αν αναλογιστεί κανείς ότι ήταν μόλις η δεύτερη χρονιά στην οποία μετείχαν στην ψηφοφορία παίκτες κι εκτός Ευρώπης, με την «παρθενική» κατάκτηση να ανήκει στον Ζορζ Γουεά έναν χρόνο νωρίτερα.
Μόνο που η κορυφή του Ζάμερ ήρθε 10 χρόνια μετά από τη στιγμή που είχε βρεθεί στο απόλυτο ναδίρ. Δέκα χρόνια μετά από το «Wunder von der Grotenburg», το «Θαύμα του Γκρότενμπουργκ», εκεί όπου η τότε ομάδα του, Ντινάμο Δρέσδης, έπρεπε να δεχθεί 5 γκολ σε μισή ώρα για να αποκλειστεί από την Ίρντινγκεν στα προημιτελικά του Κυπέλλου Κυπελλούχων. Και τα δέχθηκε, σε ένα πανίσχυρο πλήγμα της Δυτικής Γερμανίας κατά της Ανατολικής…
Τα θέματα του Sport-Retro.gr για τη Γερμανία
Το background των δύο ομάδων
Η Ίρντινγκεν υπήρξε μία ομάδα «ασανσέρ» στην Bundesliga τα προηγούμενα χρόνια, ωστόσο στα μέσα της δεκαετίας του ’80 βρέθηκε στο πικ των δυνατοτήτων της. Το 1984-1985 στέφθηκε κυπελλούχος Γερμανίας, επικρατώντας στον τελικό της Μπάγερν Μονάχου και τερμάτισε στην 7η θέση του πρωταθλήματος, την καλύτερη στην ιστορία της. Έναν χρόνο αργότερα θα τα πήγαινε ακόμα καλύτερα, τερματίζοντας 3η στο πρωτάθλημα. Την παράσταση, όμως, εκείνη τη σεζόν έκλεψαν οι ευρωπαϊκοί αγώνες της.
Η Ντινάμο δεν ήταν πλέον η κυρίαρχη ομάδα της δεκαετίας του ’70 στην Ανατολική Γερμανία. Η στήριξη από το κράτος συρρικνώθηκε και παρέσυρε και τη συγκομιδή τίτλων, με συνέπεια να περιορίζεται στη 2η θέση έξι φορές μέσα στη δεκαετία του ’80. Η ανάδειξη παικτών όπως ο Ζάμερ και ο Ουλφ Κίρστεν οδηγούσε σε αξιοπρεπείς πορείες στο πρωτάθλημα και σε ικανοποιητικές εξόδους στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, μέχρι η Ντινάμο να βρει απέναντί της την Ίρντινγκεν.
Η τελευταία είχε αποκλείσει με συνολικό σκορ 9-0 τη Ζούριεκ από τη Μάλτα στον 1ο γύρο της διοργάνωσης και είχε νικήσει με 2-0 τη Γαλατάσαραϊ στη Γερμανία, προτού αποσπάσει 1-1 στην Κωνσταντινούπολη και προκριθεί στα προημιτελικά.
Η Ντινάμο είχε μεγαλύτερες δυσκολίες, αφού ηττήθηκε εκτός έδρας με 2-3 από τη Σερκλ Μπριζ, στην πρώτη ευρωπαϊκή εμφάνιση των Βέλγων, νίκησε 2-1 στη ρεβάνς και προκρίθηκε χάρη στα εκτός έδρας γκολ. Στον 2ο γύρο έπαιξε ξανά με την τύχη της, αφού ηττήθηκε 0-1 στο Ελσίνκι από την τοπική ομάδα, αλλά ξέσπασε με 7-2 στη ρεβάνς.
Διαμαρτύρονταν οι οπαδοί της Μπάγερν
Στις 5 Μαρτίου 1986 ήταν προγραμματισμένος ο πρώτος γερμανικός «εμφύλιος», στη Δρέσδη. Δύο τέρματα των Φρανκ Λίπμαν και Χανς Ούβε Πιλτς στο πρώτο τέταρτο του 2ου ημιχρόνου έδωσαν πολύ σημαντικό προβάδισμα πρόκρισης στους Ανατολικογερμανούς, απέναντι σε ακόμα μία πρωτάρα στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις.
Η ρεβάνς ήταν προγραμματισμένη για τις 19 του μήνα, την ίδια ώρα με έναν άλλον προημιτελικό γερμανικού ενδιαφέροντος. Η Μπάγερν Μονάχου αντιμετώπιζε την Άντερλεχτ για το Κύπελλο Πρωταθλητριών, στη ρεβάνς της νίκης με 2-1 στη βαυαρική πρωτεύουσα.
Το κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο της Δυτικής Γερμανίας ZDF βρέθηκε σε δίλημμα για το ποιον αγώνα έπρεπε να προβάλλει, όμως τελικά προτίμησε τον «εμφύλιο», προς απογοήτευση πολλών οπαδών της Μπάγερν που έπαιρναν τηλέφωνο για να διαμαρτυρηθούν (εν τέλει, έχασαν… αποκλεισμό της ομάδας τους).
Μόλις στο 1ο λεπτό, ένα από τα αστέρια των Ανατολικογερμανών, ο Ραλφ Μίνγκε, έγραψε το 1-0 για την Ντινάμο. Με συνολικό σκορ 3-0, η πρόκριση δεν έμοιαζε να χάνεται ακόμα κι όταν ισοφάρισε ο Βόλφγκανγκ Φούνκελ στο 13′.
Ο Λίπμαν στο 36′ έβαλε ξανά μπροστά τους φιλοξενούμενους και το αυτογκόλ του Ρούντι Μπόμερ στο 42′ έμοιαζε να καθορίζει τα πάντα. Η καθοριστική στιγμή, όμως, αποδείχθηκε ότι εκτυλίχθηκε 3 λεπτά νωρίτερα…
Τραυματίστηκε ο βασικός τερματοφύλακας
Σε μία ανύποπτη φάση στο 39ο λεπτό της συνάντησης κι ενώ το σκορ ήταν 2-1 για την Ντινάμο, ο Βόλφγκανγκ Φούνκελ είχε συγκρουστεί με τον τερματοφύλακα της Ντινάμο, Μπερντ Γιακουμπόβσκι που είχε βγει να μαζέψει μια ψηλή μπάλα. Ο τελευταίος συνέχισε τον αγώνα μέχρι την ανάπαυλα, ωστόσο το πρόβλημά του στον ώμο ήταν φανερό.
Στα αποδυτήρια προέκυψαν οι πρώτες ενδείξεις ότι επρόκειτο για κάταγμα και το βέβαιο ήταν ότι δεν θα επέστρεφε στον αγώνα. Δεν χρειαζόταν εξάλλου.
Τη θέση του θα έπαιρνε ο 22χρονος αναπληρωματικός τερματοφύλακας, Γενς Ράμε, ο οποίος είχε αποκτηθεί το 1985 για τη δεύτερη ομάδα και δεν είχε κάνει ακόμα ντεμπούτο με την πρώτη. Το μόνο που έπρεπε να κάνει ήταν να μην δεχθεί 5 γκολ. Δεν τα κατάφερε.
Ο αρχηγός της Ίρντινγκεν ήταν από τη Σαξονία
Την ίδια χρονική στιγμή, στα αποδυτήρια των γηπεδούχων επικρατούσε κατήφεια. Η ομάδα όδευε σε δεύτερη ήττα και αποκλεισμό από την Ευρώπη και μάλιστα από ομάδα της Ανατολικής Γερμανίας.
Ο αρχηγός Ματίας Χέργκετ δεν μπορούσε να το δεχθεί. Γεννήθηκε στη Σαξονία, στην πόλη Άναμπεργκ Μπούχολτς της Ανατολικής Γερμανίας και παρότι λίγο μετά από τη γέννησή του οι γονείς του μετακόμισαν στο Γκελζενκίρχεν, συνήθιζε να επιστρέφει για να επισκέπτεται συγγενείς στα βουνά Ερτσγκεμπίργκε. Τώρα, μία ομάδα από τη Σαξονία του στερούσε ποδοσφαιρική δόξα.
«Τώρα μας μένει μόνο να παίξουμε εκεί έξω όσο καλύτερα γίνεται», είπε στους συμπαίκτες του, χωρίς να πιστεύει στη νίκη. Από το μυαλό του πέρασε ακόμα και η αποχώρηση από την ομάδα, αφού για πρώτη φορά μεταδιδόταν παιχνίδι από το γήπεδο «Γκρότενμπουργκ» ζωντανά στην τηλεόραση και το αποτέλεσμα δεν τιμούσε την ομάδα του.
Η μεγάλη ανατροπή των 6 τερμάτων
Στο 2ο ημίχρονο, η Ντινάμο δεν θα επέτρεπε να της συμβεί ότι και έναν χρόνο νωρίτερα, όταν στα προημιτελικά του ίδιου θεσμού είχε νικήσει με 3-0 τη Ραπίντ Βιέννης (των Πέτερ Πάκουλτ, Αντόνιν Πανένκα, Χανς Κρανκλ) εντός έδρας, αλλά τελικά αποκλείστηκε με ταπείνωση 0-5 στην Αυστρία. Φευ…
Η Ίρντινγκεν μείωσε σε 2-3 στο 58ο λεπτό με πέναλτι του Βόλφγκανγκ Φούνκελ (κι ενώ νωρίτερα ο Ράμε είχε κάνει εντυπωσιακή επέμβαση στη φάση), όμως κανείς δεν περίμενε κάποια ανατροπή, αφού χρειαζόταν ακόμη 4 γκολ για το πολυπόθητο 6-3. Εξάλλου, και ο κόσμος είχε αποχωρήσει στο ημίχρονο.
Επτά λεπτά αργότερα, όμως, βρήκε νέο τέρμα με τον Λάρους Γκούντμουντσον και ξαφνικά κάτι… αφυπνίστηκε στο «Γκρότενμπουργκ». Στο 63′ ο Βόλφγκανγκ Σάφερ «τσίμπησε» την μπάλα πάνω από τον Ράμε, αυτή έφτασε μέχρι τη γραμμή της εστίας, δεν φάνηκε να την πέρασε ολόκληρη προτού την απομακρύνουν οι αμυντικοί, όμως ο διαιτητής καταλόγισε το γκολ.
Ο κόσμος άρχισε να συρρέει ξανά στις κερκίδες, περιμένοντας το θαύμα. Στον αγωνιστικό χώρο υπήρχε κατήφορος, αφού η Ντινάμο απλά αμυνόταν για να κρατήσει το προβάδισμα 2 τερμάτων πλέον.
Στο 78′, ένα πανέμορφο σόλο του Ντίτμαρ Κλίνγκερ τον έφερε σε θέση βολής έξω από την περιοχή. Ο Ράμε δεν κατάφερε να αποκρούσει και ο δείκτης του σκορ ανέβηκε στο 5-3. Η Ντινάμο προκρινόταν ακόμη, αλλά πλέον μόνο λόγω των εκτός έδρας τερμάτων.
Ένα λεπτό αργότερα, σε ακόμα μία επίθεση των γηπεδούχων, ένα χέρι πάνω στη γραμμή απέτρεψε προσωρινά το 6-3. Ο διαιτητής καταλόγισε πέναλτι για την ομάδα του Καρλ Χάιντς Φέλντκαμπ, το οποίο εκτέλεσε ο Βόλφγκανγκ Φούνκελ. Η μπάλα κατέληξε στα δίχτυα και για πρώτη φορά μετά από 169 λεπτά συν τις καθυστερήσεις στους δύο αγώνες, η Ίρντινγκεν είχε σκορ πρόκρισης.
Ο Κλάους Ζάμερ, πατέρας του Ματίας και προπονητής της Ντινάμο από το 1983, έδωσε εντολή για επίθεση. Η δράση μεταφέρθηκε στο γήπεδο της Ίρντινγκεν, με τον Βέρνερ Φόλακ να πραγματοποιεί δύο εντυπωσιακές επεμβάσεις σε ευκαιρίες των Γεργκ Στίμπνερ και Μίνγκε για να κρατήσει το 6-3.
Με την Ντινάμο σχεδόν ολόκληρη στην περιοχή της Ίρντινγκεν, σε μία κόντρα στο 86ο λεπτό, ο Σάφερ διέσχισε σχεδόν τα τρία τέταρτα του γηπέδου δίχως κάποιον αντίπαλο μπροστά του, πλην του τερματοφύλακα. Ο Ράμε έπιασε το τετ α τετ, αλλά με το ριμπάουντ ο Σάφερ έγραψε το ιστορικό 7-3.
Υποψίες ακόμα και για χρηματισμό
Κανείς δεν μπορούσε να αντιληφθεί αυτό που είχε εκτυλιχθεί στο «Γκρότενμπουργκ». Οι φίλαθλοι είχαν χυμήξει στον αγωνιστικό χώρο και είχαν ξεγυμνώσει τους ποδοσφαιριστές της ομάδας τους, για να κρατήσουν ένα αναμνηστικό από τη βραδιά.
Οι ταπεινωμένοι παίκτες της Ντινάμο ανέβηκαν με σκυμμένο κεφάλι τα σκαλιά που οδηγούσαν στα αποδυτήρια. Εκεί βρήκαν τον Χέργκετ, ο οποίος ζητούσε αυτόγραφα από τους παίκτες που μόλις ισοπέδωσε!
Υπήρξε και σκεπτικισμός από ορισμένους, αφού αργότερα ακούστηκε ότι η Ντινάμο ηττήθηκε επίτηδες με αντάλλαγμα χρήματα. «Υπήρξαν πολλές φήμες κι έναν χρόνο νωρίτερα, μετά από τον αγώνα κόντρα στη Ράπιντ.
Όμως τίποτα που να υποδεικνύει χειραγώγηση δεν έχει καταγραφεί εις βάρος των παικτών από τη Stasi», αναφέρει ο Ίνγκολφ Πλάιλ, συγγραφέας του βιβλίου «Mielke, Macht und Meisterschaft: Dynamo Dresden im Visier der Stasi».
Αυτόμόλησε ο αρχισκόρερ της Ντινάμο
Από τον αγώνα, πάντως, ξεπήδηξε μία «σκοτεινή» ιστορία. Ο Λίπμαν, που αγωνιζόταν ως αριστερός εξτρέμ στην Ντινάμο και είχε σκοράρει ήδη 5 φορές στον θεσμό εκείνη τη χρονιά, μετά από το τέλος του παιχνιδιού διέφυγε μέσω του γκαράζ όπου ήταν παρκαρισμένο το πούλμαν της ομάδας και πήγε σε συγγενείς στη Νυρεμβέργη. Από εκεί οργάνωσε συνέντευξη Τύπου στην οποία ανακοίνωσε ότι δεν θέλει να γυρίσει πίσω στην Ανατολική Γερμανία.
Το γερμανικό ειδησεογραφικό δίκτυο της Ανατολικής Γερμανίας ADN δεν απέκρυψε το γεγονός, σε αντίθεση με τη στάση του σε αντίστοιχες περιπτώσεις του παρελθόντος. Αντιθέτως, το προέβαλε με επιθετικό τρόπο, ώστε να αποσπάσει την προσοχή του κοινού από τον ντροπιαστικό αποκλεισμό. «Ο ποδοσφαιριστής Φρανκ Λίπμαν πρόδωσε τους συντρόφους του για ένα μεγάλο χρηματικό αντίτιμο, που του προσφέρθηκε από εχθρικούς αθλητικούς κύκλους», μετέδωσε.
Ο Λίπμαν άφησε τη μνηστή του με το τριών μηνών παιδί τους πίσω στη Δρέσδη. Η Stasi πίεζε την οικογένειά του για να πείσει να επιστρέψει, χωρίς επιτυχία. Μάλιστα, ο Λίπμαν βρήκε τρόπο να μεταφέρει την οικογένειά του στη Νυρεμβέργη μέσω Ουγγαρίας.
Η ειρωνεία της υπόθεσης αφορά την ίδια τη συμμετοχή του Λίπμαν στον αγώνα στο Ίρντινγκεν. Ο προπονητής του ήθελε να τον αφήσει εκτός αποστολής για πειθαρχικούς λόγους, όμως αναγκάστηκε να υπακούσει σε εντολές άνωθεν. «Λίπε, αν περνούσε ο λόγος μου, θα είχες μείνει εκτός», του είπε ο Κλάους Ζάμερ πριν από τη ρεβάνς.
Η κατάρα των τερματοφυλάκων της Ντινάμο
Ο αγώνας αυτός, κατά έναν περίεργο τρόπο, σήμανε το τέλος της καριέρας και των δύο τερματοφυλάκων της Ντινάμο. Ο Γιακουμπόβσκι, μετά από μία 10ετία στην ομάδα και ένα αργυρό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1980 με την Ανατολική Γερμανία, δεν κατάφερε να αναρρώσει από τον τραυματισμό του και αποσύρθηκε από το ποδόσφαιρο.
Ο αντικαταστάτης του δεν συνήλθε ποτέ από το σοκ. Αν και πραγματοποίησε ορισμένες καλές επεμβάσεις στον αγώνα και επρόκειτο απλά για το ντεμπούτο του, έμεινε για πάντα με το στίγμα. «Αυτό ήταν το τέλος μου στην Ντινάμο. Με αυτό, είχα τη στάμπα πάνω μου, που ποτέ δεν την ξεφορτώθηκα», δήλωσε ο Ράμε, αποκαλύπτοντας ότι δέχθηκε ακόμα και απειλές για τη ζωή του.
Ο σύλλογος βρήκε τον Ρόνι Τόιμπερ ως αντικαταστάτη και των δύο και το 1988 ο Ράμε αποχώρησε για την Μπίσοφσβερντα, όπου τελείωσε πρόωρα την καριέρα του λόγω τραυματισμού στο χέρι.
Διαλύθηκαν και οι δύο ομάδες
Η Ίρντινγκεν προκρίθηκε στα ημιτελικά της διοργάνωσης, όπου αποκλείστηκε τιμητικά από την Ατλέτικο Μαδρίτης με ήττα 0-1 στην Ισπανία και ήττα 2-3 στη Δυτική Γερμανία. Μετά από την κατάληψη της 3ης θέσης στη Bundesliga, άρχισε μια πτωτική πορεία.
Τη νέα χρονιά τερμάτισε στην 8η θέση (αν και έγινε η πρώτη ομάδα που κατέκτησε ταυτόχρονα τα πρωταθλήματα κ-17 και κ-19) και στη συνέχεια απέκτησε ξανά χαρακτήρα… ασανσέρ. Μετά από το τέλος της σεζόν 1994-1995, η φαρμακοβιομηχανία Bayer διέκοψε τη χορηγία της ομάδας και από τον υποβιβασμό του 1996 από την Bundesliga μέχρι σήμερα, η Ίρντινγκεν βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, φτάνοντας μέχρι την 6η κατηγορία.
Στη Δρέσδη, η διοίκηση που ποτέ δεν είχε σε εκτίμηση τον Κλάους Ζάμερ, θεωρώντας ότι δεν υιοθετεί πλήρως τις πολιτικές απόψεις του συλλόγου, τον απέλυσε και πήρε στη θέση του τον Έντουαρντ Γκέγερ. Αυτός τα πήγε καλύτερα ακόμα και με τον γιο Ζάμερ, τον οποίο μετατόπισε από την επίθεση στην πρώτη χρονιά του στο ποδόσφαιρο, το 1985-1986, σε ρόλο αριστερού εξτρέμ και στη συνέχεια κεντρικού μέσου, ανοίγοντάς του σπουδαίους δρόμους.
Ο αρχηγός Χανς Γιούργκεν Ντέρνερ, συγκάτοικος του Λίπμαν στις αποστολές, αποκλείστηκε μέχρι το τέλος του χρόνου. Μαζί με τους Λίπμαν, Γιακουμπόβσκι και Ράμε, το ρόστερ αποδυναμώθηκε, αλλά ανέκαμψε γρήγορα για να κατακτήσει ακόμα δύο πρωταθλήματα, τα πρώτα της δεκαετίας και τελευταία της ιστορίας της Ντινάμο. Η ένωση της Γερμανίας βρήκε την ομάδα για μία 5ετία στη Bundesliga, μέχρι να βρεθεί κι αυτή σε ελεύθερη πτώση, φτάνοντας μέχρι την 4η τη τάξει κατηγορία.
Ο Ζάμερ γλίτωσε γιατί τραυματίστηκε
Το γερμανικό περιοδικό «11 Freunde» επέλεξε τον αγώνα ως «το μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό παιχνίδι όλων των εποχών» μέσω ψηφοφορίας περίπου 200 ποδοσφαιριστών, προπονητών και δημοσιογράφων.
Το WDR ετοίμασε ντοκιμαντέρ για την αναμέτρηση, το οποίο προβλήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2017, μπροστά σε 100 προσκεκλημένους. «Ήταν αυθεντικός φόβος», έλεγε ο πρώην τεχνικός της Ντινάμο, Κλάους Ζάμερ.
Όσο για τον γιο του, Ματίας, ίσως να διασώθηκε επειδή όταν βγήκε τραυματίας από τον αγωνιστικό χώρο, στο 28ο λεπτό, η ομάδα του είχε σκορ πρόκρισης. Ενδέχεται η απουσία του να ήταν η ειδοποιός διαφορά που εν τέλει έστειλε την Ίρντινγκεν στην επόμενη φάση και γι’ αυτό δεν κατηγορήθηκε από το κοινό.
Αντιθέτως, χάραξε μία μεγαλειώδη πορεία, η οποία τον κατέστησε μία από τις εμβληματικότερες μορφές του γερμανικού ποδοσφαίρου, όπως πιστοποιεί και η «Χρυσή Μπάλα» που κατέκτησε στις 24 Δεκεμβρίου 1996, η τελευταία που απονεμήθηκε μέχρι σήμερα σε αμυντικό (αγωνιζόταν ως λίμπερο πια).