Ο Χρήστος Σβολόπουλος είπε τη φράση: «Οι Γερμανοί να αποκλειστούν για τρεις γενιές»

Μάνος Ανδρουλάκης 5 Μαρ, 2018

Είκοσι χρόνια συμπληρώνονται τη Δευτέρα (5/3) από την ημέρα που μία ξεχωριστή προσωπικότητα του ελληνικού αθλητισμού και Τύπου έκλεισε για πάντα τα μάτια της.

Ο λόγος για τον Χρήστο Σβολόπουλο, έναν πολυαθλητή, προπονητή, διαιτητή και δημοσιογράφο, ο οποίος έμεινε στην Ιστορία (και) για το αντιγερμανικό άρθρο της 20ής Μαΐου 1945 που δημοσιεύθηκε στο δελτίο του Παναθηναϊκού.

Πριν απ’ αυτό, όμως, αξίζει να μάθετε μερικές πληροφορίες γι’ αυτήν την πολυσύνθετη μορφή των εγχώριων σπορ και πρύτανη του αθλητικού Τύπου.

Στίβος, κολύμβηση, ποδόσφαιρο, μπάσκετ…

Ο Χρήστος Σβολόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα στις 10 Οκτωβρίου 1907 και αδερφός του ήταν ο Βασίλης Σβολόπουλος, ο οποίος συμμετείχε στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του 1940-1941.

Σε μικρή ηλικία ασχολήθηκε με τον στίβο, την πάλη, τη σκοποβολή, την κολύμβηση, το βόλεϊ, το μπάσκετ, το χάντμπολ, το ποδόσφαιρο και το πόλο, ενώ το ξεκίνημα έγινε στον Πανελλήνιο το 1919.

H πρώτη σημαντική διάκριση σε ομαδικό επίπεδο προήλθε από τοv χώρο του μπάσκετ, όταν τη σεζόν 1928-29 κατέκτησε το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα με τη φανέλα του συλλόγου των «Ολυμπιονικών».

Την ίδια περίοδο αγωνίστηκε ως μέσος στο ποδοσφαιρικό τμήμα του Παναθηναϊκού, ωστόσο δεν ξεχώρισε όπως ο αδερφός του που αποτέλεσε μέλος από το 1936 μέχρι το 1940 και από το 1943 μέχρι το τέλος της Κατοχής.

Λίγο αργότερα εργάστηκε ως προπονητής στην ομάδα πόλο του Ναυτικού Ομίλου Πατρών και, μάλιστα, εξελίχθηκε στον πιο επιτυχημένο, αφού επί των ημερών του κατακτήθηκαν τα πρωταθλήματα του 1935, του 1937, του 1938, του 1939 και του 1940.

Είναι πραγματικά απορίας άξιον πώς ο Χρήστος Σβολόπουλος προλάβαινε να συνδυάζει τα πάντα, αν σκεφτεί κανείς ότι διετέλεσε τεχνικός στίβου του Παναθηναϊκού (το 1941 το τμήμα αδρανοποιήθηκε προσωρινά και ο σύλλογος τον αποζημίωσε με 3.000 δραχμές για την προσφορά του), καθώς και της Παναχαϊκής.

Παράλληλα, το 1937, όταν επανιδρύθηκε το τμήμα μπάσκετ του «τριφυλλιού», ο 30χρονος τότε «σπόρτσμαν» ανέλαβε το πρόγραμμα εκγύμνασης μαζί με τον Χρήστο Χριστοδούλου.

Επί Κατοχής ήταν βοηθός προπονητή στο ποδόσφαιρο, ενώ στις 19 Μαΐου 1944 το Δ.Σ. του ανέθεσε τη συγκρότηση του κολυμβητικού τμήματος.

Νωρίτερα, το 1943, ο ίδιος είχε σχηματίσει τον Ναυτικό Όμιλο Αθηνών, ο οποίος έμελλε να τροφοδοτήσει με παίκτες την ομάδα του «τριφυλλιού».

Μάλιστα, το 1944 οι «πράσινοι» αναδείχθηκαν νικητές στην τελευταία ημερίδα της ΕΚΟΦ, μία διοργάνωση που τότε, τηρουμένων των αναλογιών, είχε την αξία του Πανελληνίου Πρωταθλήματος.

Τον Ιανουάριο του 1947 ανέλαβε την προπόνηση των αθλοπαιδιών του «τριφυλλιού» (βόλεϊ και μπάσκετ), ωστόσο εκείνη την εποχή είχε ανάλογο πόστο στα γυναικεία τμήματα μαζί με τον Μάικ Στεργιάδη.

Το 1948 κοουτσάρισε την Εθνική Ανδρών πόλο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου, χωρίς ωστόσο να επιτευχθεί κάποια επιπλέον διάκριση πέραν της συμμετοχής.

Αργότερα κάθισε στον πάγκο της ομάδας υδατοσφαίρισης του Ολυμπιακού με την οποία κατέκτησε το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα του 1951, ενώ το κερασάκι στην τούρτα της αθλητικής του διαδρομής ήταν το γεγονός ότι υπήρξε διαιτητής αρκετών σπορ (ποδόσφαιρο, κολύμπι, πόλο, κριτής σε καταδύσεις…)

Η δημοσιογραφική του διαδρομή

Παράλληλα με όλα τα παραπάνω, ο πολυπράγμων Χρήστος Σβολόπουλος άσκησε, ή καλύτερα, λειτούργησε το επάγγελμα του δημοσιογράφου.

Ήταν βαθύτατος γνώστης της αθλητικής επιστήμης δεδομένου ότι είχε σπουδάσει στην περίφημη Ακαδημία Σωματικής Αγωγής της Βουδαπέστης.

Άρχισε την καριέρα του το 1926 και εργάστηκε σε αναρίθμητες εφημερίδες/περιοδικά, όπως το «Εμπρός», η «Ακρόπολις», η «Εσπερινή», η «Αθηναϊκή Εσπέρα», «Το Βήμα», «Τα Νέα», ο «Ταχυδρόμος» και το «Έθνος», ενώ για μία εξαετία ήταν διευθυντής της «Ομάδας».

Με τον Παναθηναϊκό συνδέθηκε και δημοσιογραφικά, καθώς υπήρξε αρθρογράφος της επίσημης εφημερίδα του, κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια.

Ο Χρήστος Σβολόπουλος ήταν ο πρώτος εκφωνητής ποδοσφαιρικών αγώνων στο ραδιόφωνο και ως αθλητικός συντάκτης κάλυψε τους Ολυμπιακούς Αγώνες σε Βερολίνο (1936), Λονδίνο (1948), Ελσίνκι (1952), Ρώμη (1960), Ίνσμπρουκ (1964-Χειμερινοί), Πόλη του Μεξικού (1968), Μόναχο (1972), Μόντρεαλ (1976) και Μόσχα (1980).

Με το Ολυμπιακό κίνημα συνδέθηκε από διάφορες θέσεις, ενώ δεν δίστασε να συμπληρώσει το δελτίο εγγραφής εθελοντών για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, ασχέτως αν είχε πατήσει τα 90.

Φυσικά, υπήρξε ιδρυτικό μέλος του ΠΣΑΤ (τότε ΣΑΣ), πρόεδρος του οποίου υπήρξε τις εξής περιόδους: 1953-55, 1957-59, 1961-62, 1964-65, 1966-69, 1972-76.

Μάλιστα, η πρώτη συνέλευση του νεοσύστατου συνδέσμου έγινε στο σπίτι του, όπως είχε αποκαλύψει ο ίδιος.

Μέχρι και λίγους μήνες πριν από τον θάνατό του, ο Σβολόπουλος έδινε καθημερινά το «παρών» στις εξέδρες του ΟΑΚΑ μέσα στο κατακαλόκαιρο, προκειμένου να παρακολουθεί το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα στίβου του 1997.

Το αντιγερμανικό άρθρο

Στις 20 Μαΐου 1945 δημοσιεύθηκε ένα άρθρο του Χρήστου Σβολόπουλου στο δελτίο του Παναθηναϊκού, με τίτλο «Κατηγορούμε τους Γερμανούς διότι εβεβήλωσαν τον ιερό τόπο της Ολυμπίας».

Ο υπότιτλος ανέφερε: «Μετέφεραν την Ιεράν Φλόγα της Ολυμπίας στο Βερολίνο κι εξηπάτησαν την ανθρωπότητα. Να αποκλεισθούν επί τρεις γενεάς από τους Ολυμπιακούς Αγώνας!»

Ακολουθεί το «κατηγορώ» του Χρήστου Σβολόπουλου:

«Ο πρόεδρος του ειδικού τμήματος των πολεμικών εγκλημάτων των Ηνωμένων Εθνών, ο δόκτωρ Ράιτ, προέβη τελευταίως εις τας εξής περιέργους δηλώσεις.

«Δεν δυνάμεθα, είπε, να δικάσωμεν ούτε τους συνεργάτας του, διότι κωλυόμεθα εκ του νόμου».

«Το Ρωμαϊκόν Δίκαιον», συνέχισεν, ο διαπρεπής Αμερικανός νομομαθής, λέγει ότι ουδεμία τιμωρία δύναται να επιβληθεί άνευ νόμου».

Αλεξάνδρεια, Μεσογειακοί Αγώνες 1951: Δεύτερος από αριστερά με το μουστάκι (η φωτογραφία προέρχεται από την ιστοσελίδα του Δημήτρη Λιμπερόπουλου, ο οποίος βρίσκεται στα δεξιά του Χρήστου Σβολόπουλου)

Συμπέρασμα εκ των ανωτέρω δηλώσεων είναι ότι αν δεν θεσπιστεί σχετικός νόμος, η θεά Νέμεσις δεν θα επιβάλλει δικαιοσύνη και δεν αποκλείεται εις την περίπτωσιν αυτήν ο Χίτλερ και οι συν αυτώ, αν ξεφύγουν τον θάνατον θα αποσυρθούν εις μίαν έρημον νησίδα, διά να ζήσουν ηρέμως τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής των!

Αν και δεν χωρεί ουδεμία αμφιβολία περί της θεσπίσεως του νόμου τούτου προς άρσιν και του ελαχίστου νομικού κωλύματος, εντούτοις το θέμα φαίνεται ενδιαφέρον διά συζητήσεις μεταξύ νομομαθών, εκ των οποίων οι παραβλέποντες την ουσίαν θα υποστηρίξουν ότι δεν αποδεικνύεται εάν ο Χίτλερ εξετέλεσεν ο ίδιος έστω και ένα σύμμαχον και ότι δεν δύναται να στηριχθεί νομικώς ουδεμία κατηγορία εναντίον του Γκέμπελς, του απαισίου αυτού προπαγανδιστού και δηλητηριαστού των χαρακτήρων, που με τα κηρύγματά του ενέσπειρε το μίσος και δημιουργούσε τους αιμοχαρείς βασανιστάς και κακούργους χιτλερικούς.

Εάν ο νομικός κόσμος έχει διάθεσιν σχολαστικότητος και παίζει με τον καημό και τον πόνο των ανθρώπων που υπέστησαν τη βαρβαρική μανία, ένας άλλος κόσμος που πιστεύει στας δικάς του αρχάς και θεωρίας, κατέχει βασίμους κατηγορίας τας οποίας θα απαγγείλει κατά τον κακούργον. Ο κόσμος αυτός είναι ο αθλητικός.

Αφήνει κατά μέρος και διά τους αρμοδίους τα κακουργήματα που διέπραξαν οι Γερμανοί και οι συμπαραστατάται των και βροντοφωνάει:

Κατηγορώ τους Γερμανούς διότι εκ δολίας προαιρέσεως κατά το έτος 1936 κατεπάτησαν ιστορίαν 3.000 ετών και μετέφεραν την ειρηνικήν, την ιεράν φλόγαν της Ολυμπίας εις Βερολίνον διά να εξαπατήσουν την ανθρωπότητα περί των δήθεν φιλειρηνικών διαθέσεών των. Ασεβήσαντες, μετέτρεψαν την ιεράν φλόγα εις καταστρεπτικόν πύραυλον, εμπρήσαντες τον κόσμον.

Κατηγορώ τους Γερμανούς διότι εν γνώσει των εβεβήλωσαν τον ιερό τόπο της Ολυμπίας. Όταν, διά να ρίξουν στάχτη στα μάτια όλου του κόσμου εχάραξαν με χρυσά γράμματα, στην Ολυμπιακή Έκθεση του Βερολίνου την επιγραφή: «Η Ολυμπία είναι τόπος ιερός. Όποιος τολμά να εισέλθει οπλισμένος εις την περιοχήν αυτήν θα καταδικαστεί ως ιερόσυλος».

Τότε, ασφαλώς, το ΙΙΙ Ράιχ ήτο όχι απλώς οπλισμένο, αλλά αποφασισμένο να ξεγελάσει τη νεολαία όλου του κόσμου διά να επιτεθεί ύπουλα και άνανδρα, όπως και επετέθη δολίως κατά των αόπλων αντιπάλων του, διά να παραδειγματισθούν αργότερα οι άξιοι σύμμαχοι των Ιταλοί που επετέθησαν ύπουλα εναντίον μας, έπληξαν εκ νώτων την Γαλλίαν, όπως και οι Ιάπωνες ξαφνικά και ύπουλα εκτύπησαν τον αμερικανικό στόλο και όπως ύπουλα οι ίδιοι οι Γερμανοί κτύπησαν την Ελλάδα όταν έσπευδαν εις βοήθειαν των… ηρωικών συμμάχων των Ιταλών, όπως απάνθρωπα και εγκληματικά συνέχισαν το έργον των οι υπεράξιοι σύμμαχοι των Βούλγαροι στην ελληνική Μακεδονία και Θράκη, εν ονόματι του γερμανικού δικαίου της βίας.

Η επιγραφή της εκθέσεως ήταν μετάφρασις από τον χάλκινο δίσκο που βρίσκεται στον Ναό της Ήρας, στην Ολυμπία, όπου αναγράφονται και οι όροι της συμφωνίας μεταξύ του Βασιλέως της Ίλιδος Ιφίτου και του νομοθέτου Λυκούργου διά τους Ολυμπιακούς Αγώνας και την εκεχειρία. Εν γνώσει των λοιπόν διέπραξαν την ιεροσυλία οι Γερμανοί πατώντας το ιερό χώμα της Ολυμπίας.

Κατηγορώ τους Γερμανούς διότι παρέβησαν δύο φοράς τους ιερούς νόμους των Ολυμπιάδων. Εξαιτίας των εματαιώθησαν οι Ολυμπιακοί του 1940 και του 1944.

Κατηγορώ τους Γερμανούς ότι με δολίαν προαίρεσιν εχάραξαν στην ολυμπιακή καμπάνα του Ολυμπιακού Σταδίου του Βερολίνου την φράσιν: «Προσκαλώ την παγκόσμιον νεολαίαν». Πού την προσκαλούσαν; Επέτυχαν, εν ονόματι των Ολυμπιάδων τότε, να εμπνεύσουν εμπιστοσύνην διά να την αποδεκατίσουν, κατόπιν να της στερήσουν την ελευθερίαν, να την καθυποτάξουν.

Οι άγραφοι αλλά καθιερωμένοι ιεροί δεσμοί των Ολυμπιάδων, τους οποίους επεκαλέσθησαν οι Γερμανοί διά να επιτύχουν τους σκοπούς των, παρεβιάσθησαν. Ουδείς σεβασμός προς την ιεράν εκεχειρίαν διά την κατάπαυσιν του πολέμου. Ο αθλητικός κόσμος πιστεύων, ως εις θρησκείαν, εις την αθλητικήν ιδεολογίαν, επιβάλλων πρώτος την τιμωρίαν εις τους ενόχους, θα ζητήσει όπως: ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΘΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥΣ ΑΓΩΝΑΣ.

Είναι η δικαιοτέρα τιμωρία των βεβήλων, την δε ετυμηγορία δικαιούνται να αναγγείλουν μόνον οι Έλληνες, εις την πατρίδα των οποίων -την κοιτίδα του αθλητισμού- εγεννήθησαν οι Ολυμπιάδες.

Από εδώ και πέρα ο ελεύθερος, ο πολιτισμένος κόσμος θα ξεχωρίσει από τους βαρβάρους. Επιπλέον δε οι Έλληνες έχομεν υποχρέωσιν, σεβόμενοι την μακράν αθλητικήν παράδοσιν, να μη δεχθώμεν ΠΟΤΕ ως συναγωνιστάς μας εις τον στίβον της ευγενούς αμίλλης Γερμανούς επί τρεις γενεάς, διά να φέρουν βαρέως οι απόγονοι των σημερινών ιεροσύλων, ως προπατορικόν αμάρτημα το στίγμα, διά να τους υπενθυμίζει και να τους συγκρατεί τούτου από ενδεχόμενη νέα σκέψη αιματοκυλίσματος του Κόσμου.

Το Ρωμαϊκόν Δίκαιον δεν μας είναι απαραίτητον διά να αποκαταστήσωμεν την δικαιοσύνην εις τον αθλητισμόν».

*******

Δύο περίπου μήνες μετά τα 90ά του γενέθλια, ο Χρήστος Σβολόπουλος υπέστη σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο και το μεσημέρι της 5ης Μαρτίου 1998 «έφυγε» στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

Εκατοντάδες άνθρωποι του αθλητικού, του δημοσιογραφικού και του πολιτικού κόσμου του είπαν το τελευταίο αντίο το μεσημέρι του Σαββάτου 7 Μαρτίου στο Α’ Νεκροταφείο.

«Ο άνθρωπος που τίμησε το επάγγελμα με το υποδειγματικό του ήθος, τη βαθιά του γνώση και τη συνέπεια, άφησε την τελευταία του πνοή σήμερα το μεσημέρι στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

Η δημοσιογραφία, με το χαμό του σπουδαίου δασκάλου, που γαλούχησε γενιές δημοσιογράφων, έγινε φτωχότερη. Χάθηκε ένας από τους μεγάλους του αθλητικού ρεπορτάζ, που επί σειρά ετών διετέλεσε Πρόεδρος του Συνδέσμου Αθλητικού Τύπου», ανέφερε μεταξύ άλλων η ανακοίνωση της ΕΣΗΕΑ.

Ιδού και η τελευταία του συνέντευξη στην εφημερίδα «Sportime» που δημοσιεύθηκε στις 11 Απριλίου 1996 και αναδημοσιεύθηκε την επομένη του θανάτου του.